tag:blogger.com,1999:blog-78164433645624986562024-02-22T07:03:11.782+03:00المدونة السلفية القحطانيةكتاب وسنةUnknownnoreply@blogger.comBlogger534125tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-60102549380743957732016-05-07T12:18:00.001+03:002016-05-07T12:18:11.930+03:00(نصيحة بجمع الكلمة) للعلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">[مادة صوتية]</span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br /> <span style="color: red;">(نصيحة بجمع الكلمة)</span></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br /> <span style="color: #20124d;">لفضيلة الشيخ العلامة الفقيه </span></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #20124d;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">عبد الرحمن بن مرعي العدني</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #20124d;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> - رحمه الله -</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br /> <span style="color: #660000;">رابط تنزيل المادة :</span><br /> <a href="http://bit.ly/1WezUId" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/1WezUId</a></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-64904564715296190532016-05-06T19:55:00.004+03:002016-05-06T19:55:58.911+03:00(التنبيه على بعض الكلمات التي تكون عبارة عن سبق لسان) للعلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">[مادة صوتية] </span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> </span><span style="font-size: x-large;"><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: black;">(التنبيه على بعض الكلمات التي تكون عبارة عن سبق لسان)</span></span><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> للشيخ العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-size: x-large;"><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> </span><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: #660000;">رابط تنزيل المادة :</span></span><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> <a href="http://bit.ly/21Ew5fs" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/21Ew5fs</a></span></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-40202541913011422612016-05-06T19:53:00.000+03:002016-05-06T19:53:01.347+03:00(تبرئة الإخوة الغرباء من تهمة الإرهاب) للعلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">[مادة صوتية]</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> </span></b><br /><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> <span style="color: black;">(تبرئة الإخوة الغرباء من تهمة الإرهاب)</span></span></b><br /><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> للشيخ العلامة الفقيه عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></b><br /><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> </span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #660000;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">رابط المادة :</span></b></span><br /><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"> <a href="http://bit.ly/1TMFbmY" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/1TMFbmY</a></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-65621986565684947102016-05-06T18:56:00.001+03:002016-05-06T18:56:30.087+03:00 للتحميل : شريط : (بداية الدعوة السلفية ، وطُرُق الماكرين بها) للشيخ الفقيه العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: magenta;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: magenta;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;">------------ </span></b></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> </span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;">للتحميل : شريط : </span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #660000;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;">(بداية الدعوة السلفية ، وطُرُق الماكرين بها)</span></b></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> </span><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: #20124d;">للشيخ الفقيه العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></span><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> </span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: red;"><span style="font-family: Traditional Arabic;">رابط تنزيل المادة الصوتية :</span></span><br /><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"> <a href="http://bit.ly/24uHnrz" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/24uHnrz</a></span></b></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-57800708956680353012016-05-05T19:40:00.001+03:002016-05-05T19:40:47.919+03:00(السَّكِيْنَة السَّكِيْنَة) كلمة ألقاها العلامة عبد الرحمن العدني - رحمه الله - في 4 ربيع الثاني 1436 هــ<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;">(السَّكِيْنَة السَّكِيْنَة)</span></b></span></span></div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"><br /> كلمة نافعة قيمة ألقاها فضيلة الشيخ
الفقيه العلامة أبو عبد الله عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله - في
دار الحديث بالفيوش في 4 ربيع الثاني عام 1436 هــ.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic;"><br /> <span style="color: #741b47;">رابط تنزيل المادة الصوتية :</span><br /> <a href="http://bit.ly/1TmfWF7" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/1TmfWF7</a></span></b></span></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-76531924629521199202016-05-04T14:36:00.001+03:002016-05-04T14:37:36.981+03:00للتحميل : شريط : (كشف بعض شبهات المفترين) تسجيل لجلسة بين العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله - وبعض طلابه الإندنوسيين<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: #660000;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم </span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #660000;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">------------- </span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">للتحميل : شريط : (كشف بعض شبهات المفترين)</span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><br /> <span style="color: red;">تسجيل لجلسة بين العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></span></b><br />
<b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: red;"> وبعض طلابه الإندنوسيين</span></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><br /> <span style="color: blue;">رابط المادة الصوتية :</span><br /> <a href="http://bit.ly/21wc4r8" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/21wc4r8</a></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-45858602210116655102016-05-03T21:16:00.002+03:002016-05-03T21:16:41.527+03:00للتحميل : شريط : (وجادلهم بالتي هي أحسن) للعلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b><br /><span style="color: red;"><br /><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">للتحميل : شريط : (وجادلهم بالتي هي أحسن)</span></b></span></div>
<br />
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">والذي سجله شيخنا العلامة
عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله - في دار الحديث بالفيوش في جلسة
علمية جمعته بعدد من أئمة ، وخطباء مساجد مدينة الممدارة بمحافظة عدن.</span></b><br />
<b><span style="color: blue; font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br /> <span style="color: #660000;">رابط التحميل :</span><br /> <a href="http://bit.ly/26PX1wx" rel="nofollow" target="_blank">bit.ly/26PX1wx</a></span></b></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-67402164176271715472016-05-03T20:07:00.001+03:002016-05-14T18:52:00.450+03:00شرح كتاب : [اختصار علوم الحديث] لشيخنا العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b></span><br />
<br />
<b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">شرح كتاب : [اختصار علوم الحديث] للإمام العلامة الحافظ ابن كثير - رحمه الله -</span></b><br />
<span style="color: purple;"><span style="color: #0b5394;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">لشيخنا العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></b></span></span></div>
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><br /><span style="color: #990000;">روابط التحميل :</span><br /><br />
</span></b><br />
<div class="quickdown" id="quickdown3" style="display: block;">
<div class="format-file">
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20001_Muqoddimah_29011433.mp3">
<span style="font-size: large;">HD. 001_Muqoddimah_29011433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </span></a></span></b><span style="font-size: large;">
</span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20002_Dzikr%20Ti%27dad%20anwa%27i%20alhadits.mp3">
HD. 002_Dzikr Ti'dad anwa'i alhadits.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20003%20Hal%2031-37_An%20Wa%27ul%20Al%20Awwal%20Ash%20shohih_02021433.mp3">
HD. 003 Hal 31-37_An Wa'ul Al Awwal Ash shohih_02021433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20004%20Hal%2037-40_wahuwa%20mutafawitun%20fi%20nadzori_03021433.mp3">
HD. 004 Hal 37-40_wahuwa mutafawitun fi nadzori_03021433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20005%20Hal%2041-44%20tsumma%20ina%20al%20bukhory%20wa%20muslim.mp3">
HD. 005 Hal 41-44 tsumma ina al bukhory wa muslim.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20006%20Hal%2044-45%20waqod%20khurijat%20kutub%20katsiroh_07021433.mp3">
HD. 006 Hal 44-45 waqod khurijat kutub katsiroh_07021433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20007%20Hal%2045-46_Wakutubun%20ukhro%20iltazama%20as%20habuha_08021433.mp3">
HD. 007 Hal 45-46_Wakutubun ukhro iltazama as habuha_08021433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20008%20Hal%2046-50_wayajuzu%20lahu%20al%20iqdam%20%27ala%20dzalika.mp3">
HD. 008 Hal 46-50_wayajuzu lahu al iqdam 'ala dzalika.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20009%20Hal%2050-52_Muwatho%20Malik_waqod%20kanat%20kutub%20katsiroh_10021433.mp3">
HD. 009 Hal 50-52_Muwatho Malik_waqod kanat kutub katsiroh_10021433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20010%20Hal%2052-56_Fashl%20musnad%20imam%20ahmad.mp3">
HD. 010 Hal 52-56_Fashl musnad imam ahmad.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20011%20Hal%2056-57_Fashl%20At%20Ta%27liqot%20allati%20fi%20shohihahin.mp3">
HD. 011 Hal 56-57_Fashl At Ta'liqot allati fi shohihahin.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20012%20Hal%2057-59_wa%20ma%20kanat%20min%20at%20ta%27liqot.mp3">
HD. 012 Hal 57-59_wa ma kanat min at ta'liqot.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20013%20Hal%2059-60_Tsuma%20haka%20ana%20al%20aimmah%20talaqot.mp3">
HD. 013 Hal 59-60_Tsuma haka ana al aimmah talaqot.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20014%20Hal%2061-63_An%20na%27u%20Ats%20Tsani_al%20hasan_20021433.mp3">
HD. 014 Hal 61-63_An na'u Ats Tsani_al hasan_20021433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20015%20Hal%2063-65_Ta%27rif%20ukhro%20lilhasan_21021433.mp3">
HD. 015 Hal 63-65_Ta'rif ukhro lilhasan_21021433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20016%20Hal%2065-66_qola%20abu%20amr%20wala%20yalzam%20min%20wurudil%20hadits_23021433.mp3">
HD. 016 Hal 65-66_qola abu amr wala yalzam min wurudil hadits_23021433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20017%20Hal%2066-68_qola%20wamin%20madzonihi%20sunan_23021433.mp3">
HD. 017 Hal 66-68_qola wamin madzonihi sunan_23021433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20018%20Hal%2068-69_Qoul%20tirmidzi%20hasan%20shohih.mp3">
HD. 018 Hal 68-69_Qoul tirmidzi hasan shohih.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20019%20Hal%2070-75_na%27u%203-6%20%28Ad%20Dhoif,Al%20Musnad,Al%20Muttasil,%20Al%20Marfu%27%29.mp3">
HD. 019 Hal 70-75_na'u 3-6 (Ad Dhoif,Al Musnad,Al Muttasil, Al Marfu').mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20020%20Hal%2076-78_na%27u%207-8%20%28Al%20Mauquf%20-Al%20%20Maqtu%27%29.mp3.mp3">
HD. 020 Hal 76-78_na'u 7-8 (Al Mauquf -Al Maqtu').mp3.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20021%20Hal%2078-81_Qod%20takalama%20abu%20amr.mp3">
HD. 021 Hal 78-81_Qod takalama abu amr.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20022%20Hal%2082-84%20na%27u%209%20%28AL%20Mursal_1%29.mp3">
HD. 022 Hal 82-84 na'u 9 (AL Mursal_1).mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20023%20Hal%2084-86_waqod%20dzakaro%20muslim%20fimuqodimatihi%20-%20an%20ba%27dhi%20tabi%27in_02031433.mp3">
HD. 023 Hal 84-86_waqod dzakaro muslim
fimuqodimatihi - an ba'dhi tabi'in_02031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20024%20Hal%2086-87_Tanbih.mp3">
HD. 024 Hal 86-87_Tanbih.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20025%20Hal%2088-92_An%20Na%27u%2010%20Al%20Munqothi%27.mp3">
HD. 025 Hal 88-92_An Na'u 10 Al Munqothi'.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20026%20Hal%2093-94_na%27u%2011%20%28Al%20Mukdhol%29_06031433.mp3">
HD. 026 Hal 93-94_na'u 11 (Al Mukdhol)_06031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20027%20Hal%2094-95_Qola%20qod%20hawala%20ba%27duhum_07031433.mp3">
HD. 027 Hal 94-95_Qola qod hawala ba'duhum_07031433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20028%20Hal%2095-96_Waqod%20ikhtallafa%20aimah%20fima_09031433.mp3">
HD. 028 Hal 95-96_Waqod ikhtallafa aimah fima_09031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20029%20Hal%2096_bahasa%20syekh%20abu%20amr_12031433.mp3">
HD. 029 Hal 96_bahasa syekh abu amr_12031433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20030%20Hal%2098-102_na%27u%2012%20%28Al%20Mudallas%29_13031433.mp3.mp3">
HD. 030 Hal 98-102_na'u 12 (Al Mudallas)_13031433.mp3.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20031%20Hal%20101-102_Waminal%20hufadz%20man%20jaroha%20man%20%27urifa_14031433.mp3">
HD. 031 Hal 101-102_Waminal hufadz man jaroha man 'urifa_14031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20032%20Hal%20103_Qiroah%20hasyiah%20ttg%20tadlis%20di%20ahmad%20syakir_15031433.mp3">
HD. 032 Hal 103_Qiroah hasyiah ttg tadlis di ahmad syakir_15031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20033%20Hal%20104-105_na%27u%2013%20Asy%20Syadz_16031433.mp3.mp3">
HD. 033 Hal 104-105_na'u 13 Asy Syadz_16031433.mp3.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20034%20Hal%20105_Qultu%20tsuma%20tawataro%20an%20yahya_19031433.mp3">
HD. 034 Hal 105_Qultu tsuma tawataro an yahya_19031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20035%20Hal%20107-109%20na%27u%2014-15%20%28Al%20Munkar%20Dan%20Mutaba%27at%29_20031433.mp3">
HD. 035 Hal 107-109 na'u 14-15 (Al Munkar Dan Mutaba'at)_20031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20036%20Hal%20109_fa%20in%20rowa%20maknahu%20min%20thoriq_21031433.mp3">
HD. 036 Hal 109_fa in rowa maknahu min thoriq_21031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20037%20Hal%20110-111%20na%27u%2016%20%28Fi%20AL%20Afrod%29_223031433.mp3">
HD. 037 Hal 110-111 na'u 16 (Fi AL Afrod)_223031433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20038%20Hal%20112-113%20na%27u%2017%20%28Ziyadah%20Ats%20Tsiqoh%29_23031433.mp3">
HD. 038 Hal 112-113 na'u 17 (Ziyadah Ats Tsiqoh)_23031433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20039%20Hal%20113-114%20Bab%20Ziyadah%20Ats%20Tsiqoh%202%20%28Waminhum%20man%20qola%20in%20kanat%29_26031433.mp3">
HD. 039 Hal 113-114 Bab Ziyadah Ats Tsiqoh 2
(Waminhum man qola in kanat)_26031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20040%20Hal%20115-116%20na%27u%2018%20%28Al%20Mu%27al%201%29_27031433.mp3">
HD. 040 Hal 115-116 na'u 18 (Al Mu'al 1)_27031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20041%20Hal%20116-117_kama%20yumayiz%20shoirofy_28031433.mp3">
HD. 041 Hal 116-117_kama yumayiz shoirofy_28031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20042%20Hal%20117_Qiroah%20hasyiyah%20ahmad%20syakir%20fi%20muallal_29031433.mp3">
HD. 042 Hal 117_Qiroah hasyiyah ahmad syakir fi muallal_29031433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20043%20Hal%20118%20na%27u%2019%20%28Al%20Muthorib%29_30031433.mp3">
HD. 043 Hal 118 na'u 19 (Al Muthorib)_30031433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20044%20Hal%20118_Qiroah%20hasyiyah%20ahmad%20syakir%20fi%20muthorib_03041433.mp3">
HD. 044 Hal 118_Qiroah hasyiyah ahmad syakir fi muthorib_03041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20045%20Hal%20119-120%20Na%27u%2020%20%28Al%20Mudroj%29_04041433.mp3">
HD. 045 Hal 119-120 Na'u 20 (Al Mudroj)_04041433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20046%20Hal%20122-123%20Na%27u%2021%20%28Makrifah%20al%20maudhu%27%29_05041433.mp3">
HD. 046 Hal 122-123 Na'u 21 (Makrifah al maudhu')_05041433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20047%20Hal%20123-125_fala%20tajuzu%20riwayatuhu%20li%20ahadin%20minannas_06041433.mp3">
HD. 047 Hal 123-125_fala tajuzu riwayatuhu li ahadin minannas_06041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20048%20Hal%20127-128_qiroah%20hasyiah%20ahmad%20syakir%20fi%20al%20maudhu%27%20wa%20na%27u%2022%20%28Al%20Maqlub%29_08041433.mp3">
HD. 048 Hal 127-128_qiroah hasyiah ahmad syakir
fi al maudhu' wa na'u 22 (Al Maqlub)_08041433.mp3
<span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20049%20Hal%20128-129%20wa%20qod%20yakunu%20fil%20isnad%20%28Al%20Maqlub%202%29_10041433.mp3">
HD. 049 Hal 128-129 wa qod yakunu fil isnad (Al Maqlub 2)_10041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20050%20Hal%20129-130%20Waqod%20nabaha%20syekh%20abu%20amr%20%28Al%20Maqlub%203%29_11041433.mp3">
HD. 050 Hal 129-130 Waqod nabaha syekh abu amr (Al Maqlub 3)_11041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span><span class="sr-only"></span></a></span></b></span></div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20051%20Hal%20132%20Na%27u%2023%20%28Makrifah%20man%20tuqbal%20riwayatuhu%29_12041433.mp3">
HD. 051 Hal 132 Na'u 23 (Makrifah man tuqbal riwayatuhu)_12041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20052%20Hal%20132_133%20Wa%20tastbutu%20adalatur%20rowy%20bisytiharihi_13041433.mp3">
HD. 052 Hal 132_133 Wa tastbutu adalatur rowy bisytiharihi_13041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20053%20Hal%20133-134%20wayu%27rof%20dhobtu%20rowy_14041433.mp3">
HD. 053 Hal 133-134 wayu'rof dhobtu rowy_14041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20054%20Hal%20134_qola%20syekh%20abu%20amr;%20wa%20aktsar%20ma%20yujad_17041433.mp3">
HD. 054 Hal 134_qola syekh abu amr; wa aktsar ma yujad_17041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20055%20Hal%20134-136%20wa%20amma%20idza%20ta%27arodho%20jarh_18041433.mp3">
HD. 055 Hal 134-136 wa amma idza ta'arodho jarh_18041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20056%20Hal%20136-137%20qola;%20wakadzalika%20futya%20alim_19041433.mp3">
HD. 056 Hal 136-137 qola; wakadzalika futya alim_19041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20057%20Hal%20137-139%20mas%27alah;%20majhul%20%27adalah_20041433.mp3">
HD. 057 Hal 137-139 mas'alah; majhul 'adalah_20041433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20058%20Hal%20139-141%20mas%27alah;%20mubtadi%20in%20kafaro%20bi%20bid%27atihi_21041433.mp3">
HD. 058 Hal 139-141 mas'alah; mubtadi in kafaro bi bid'atihi_21041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20059%20Hal%20141-142%20mas%27alah;at%20taib%20minal%20kadzib_24041433.mp3">
HD. 059 Hal 141-142 mas'alah;at taib minal kadzib_24041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20060%20Hal%20142-145%20wamin%20hahuna%20yanbaghi_25041433.mp3">
HD. 060 Hal 142-145 wamin hahuna yanbaghi_25041433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20061%20Hal%20145-147%20mas%27alah;%20waman%20akhodza%20ala%20tahdits%20ujroh_26041433.mp3">
HD. 061 Hal 145-147 mas'alah; waman akhodza ala tahdits ujroh_26041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20062%20Hal%20147-148%20mas%27alah;%20qola%20al%20khotib%20a%27la%20ibarot_27041433.mp3">
HD. 062 Hal 147-148 mas'alah; qola al khotib a'la ibarot_27041433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20063%20Hal%20148-149%20waqod%20basato%20ibnu%20sholah_28041433.mp3">
HD. 063 Hal 148-149 waqod basato ibnu sholah_28041433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20064%20Hal%20150-151%20na%27u%2024_01051433.mp3">
HD. 064 Hal 150-151 na'u 24_01051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20065%20Hal%20152%20anwa%27%20tahamul%20tsamaniyah_02051433_61.mp3">
HD. 065 Hal 152 anwa' tahamul tsamaniyah_02051433_61.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20066%20Hal%20152-153%20qola%20ibnu%20sholah;%20yanbaghi%20an%20yakuna%20hdatsana_03051433.mp3">
HD. 066 Hal 152-153 qola ibnu sholah; yanbaghi an yakuna hdatsana_03051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20067%20Hal%20153-154%20wahiya%20duna%20assama%27%20min%20lafdzi_04051433.mp3">
HD. 067 Hal 153-154 wahiya duna assama' min lafdzi_04051433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20068%20Hal%20154-156%20Far%27un;%20idza%20quria%20%27ala%20syekh_05051433.mp3">
HD. 068 Hal 154-156 Far'un; idza quria 'ala syekh_05051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20069%20Hal%20156-158%20far%27un%20uktalafa%20fi%20shihati%20sama%27i_08051433.mp3">
HD. 069 Hal 156-158 far'un uktalafa fi shihati sama'i_08051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20070%20Hal%20158-160%20qola%20ibnu%20shola;%20wakadzalika_09051433.mp3">
HD. 070 Hal 158-160 qola ibnu shola; wakadzalika_09051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20071%20Hal%20160%20far%27un;%20wayajuzu%20assama%27%20min%20waroi%20hijab_10051433.mp3">
HD. 071 Hal 160 far'un; wayajuzu assama' min waroi hijab_10051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20072%20Hal%20161%20al%20ijazah_qola%20musonif%20.mp3">
HD. 072 Hal 161 al ijazah_qola musonif .mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20073%20Hal%20164-165%20ijazah%20lil%20majhul_12051433.mp3">
HD. 073 Hal 164-165 ijazah lil majhul_12051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20074%20hal%20165_wa%20ammal%20ijazah%20wa%20fasl%20al%20munawalah_15051433.mp3">
HD. 074 hal 165_wa ammal ijazah wa fasl al munawalah_15051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20075%20hal%20167%20al%20munawalah%202_wa%20amma%20idza%20lam%20yamlikhu%20as%20syekh_16051433.mp3">
HD. 075 hal 167 al munawalah 2_wa amma idza lam yamlikhu as syekh_16051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20076%20Hal%20168-169%20al%20mukatabah_17051433.mp3">
HD. 076 Hal 168-169 al mukatabah_17051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20077%20Hal%20170%20al%20i%27lam%20wal%20washiyah_18051433_suara%20depan%20jelek.mp3">
HD. 077 Hal 170 al i'lam wal washiyah_18051433_suara depan jelek.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20078%20Hal%20171-174%20Al%20Wijadah_19051433.mp3">
HD. 078 Hal 171-174 Al Wijadah_19051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20079%20Hal%20175-179%20na%27u%2025%20Kitabah%20hadits_22051433.mp3">
HD. 079 Hal 175-179 na'u 25 Kitabah hadits_22051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20080%20Hal%20180-181_23051433.mp3">
HD. 080 Hal 180-181_23051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20081%20Hal%20182_qola%20waliyuqobil_24051433.mp3">
HD. 081 Hal 182_qola waliyuqobil_24051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20082%20Hal%20184-185%20Na%27u%2026%20sifat%20riwayat%20hadis_25051433.mp3">
HD. 082 Hal 184-185 Na'u 26 sifat riwayat hadis_25051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20083%20Hal%20185-187%20far%27un%20akhor%20idza%20ikhtalafa%20hifdzu_26051433.mp3">
HD. 083 Hal 185-187 far'un akhor idza ikhtalafa hifdzu_26051433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20084%20Hal%20187_Far%27un%20akhor%20wa%20amma%20riyatul%20hadits_27051433.mp3">
HD. 084 Hal 187_Far'un akhor wa amma riyatul hadits_27051433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20085%20Hal%20189-190_Far%27un%20akhor%20wahal%20yajuzu%20ikhtishor_02061433.mp3">
HD. 085 Hal 189-190_Far'un akhor wahal yajuzu ikhtishor_02061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20086%20Hal%20190-192%20far%27un%20akhor%20yanbaghi%20li%20tolib%20hadits_03061433.mp3">
HD. 086 Hal 190-192 far'un akhor yanbaghi li tolib hadits_03061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20087%20Hal%20192-193%20wa%27an%20abdillah%20bin%20hanbal_04061433.mp3">
HD. 087 Hal 192-193 wa'an abdillah bin hanbal_04061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20088%20Hal%20194_jarot%20adatul%20muhadisin_07061433.mp3">
HD. 088 Hal 194_jarot adatul muhadisin_07061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20089%20Hal%20194-196_Far%27un%20idza%20rowa%20haditsan_08061433.mp3">
HD. 089 Hal 194-196_Far'un idza rowa haditsan_08061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20090%20Hal%20196-198_ibdal%20lafdzul%20rasul_09061433.mp3">
HD. 090 Hal 196-198_ibdal lafdzul rasul_09061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20091%20Hal%20199-200%20An%20Na%27u%2027%20Fi%20adab%20fil%20hadits_10061433.mp3">
HD. 091 Hal 199-200 An Na'u 27 Fi adab fil hadits_10061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20092%20Hal%20200-202%20qolu;%20wayanbaghi%20an%20yakuna%20muhadits_11061433.mp3">
HD. 092 Hal 200-202 qolu; wayanbaghi an yakuna muhadits_11061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20093%20Hal%20203%20%20na%27u%2028_fi%20adab%20tolibul%20hadits_14061433.mp3">
HD. 093 Hal 203 na'u 28_fi adab tolibul hadits_14061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20094%20Hal%20203-206_15061433.mp3">
HD. 094 Hal 203-206_15061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20095%20Hal%20206-208_%20Tsuma%20hastts%20%27ala%20sama%27i%20wa%20na%27u%2029_16061433.mp3">
HD. 095 Hal 206-208_ Tsuma hastts 'ala sama'i wa na'u 29_16061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20096%20Hal%20208-209_tsuma%20ina%20uluwal%20uisnad_17061433.mp3">
HD. 096 Hal 208-209_tsuma ina uluwal uisnad_17061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20097%20Hal%20209%20wahadzihil%20funun%20tujad_18061433.mp3">
HD. 097 Hal 209 wahadzihil funun tujad_18061433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20098%20Hal%20210%20na%27u%2030_212061433.mp3">
HD. 098 Hal 210 na'u 30_212061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20099%20hal%20212_Na%27u%2031_22061433.mp3">
HD. 099 hal 212_Na'u 31_22061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20100%20Hal%20214%20Na%27u%2032_23061433.mp3">
HD. 100 Hal 214 Na'u 32_23061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20101%20Hal%20215-216_Na%27u%2033_24061433.mp3">
HD. 101 Hal 215-216_Na'u 33_24061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20102%20Hal%20217-219_Na%27u%2034_25061433.mp3">
HD. 102 Hal 217-219_Na'u 34_25061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20103%20Hal%20220_Na%27u%2035_28061433.mp3">
HD. 103 Hal 220_Na'u 35_28061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20104%20Hal%20225-226%20waqod%20kana%20syaikhuna%20wa%20na%27u%2036_29061433.mp3">
HD. 104 Hal 225-226 waqod kana syaikhuna wa na'u 36_29061433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20105%20Hal%20227_Na%27u%2037_01071433.mp3">
HD. 105 Hal 227_Na'u 37_01071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20106%20Hal%20229%20Na%27u%2038_02071433.mp3">
HD. 106 Hal 229 Na'u 38_02071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20107%20Hal%20231_Na%27u%2039_03071433.mp3">
HD. 107 Hal 231_Na'u 39_03071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20108%20Hal%20233_waqola%20ba%27dhuhum%20fi%20mu%27awiyah_05071433.mp3">
HD. 108 Hal 233_waqola ba'dhuhum fi mu'awiyah_05071433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20109%20Hal%20233_Wa%20amma%20ma%20syajaro%20bainahum_06071433.mp3">
HD. 109 Hal 233_Wa amma ma syajaro bainahum_06071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20110%20Hal%20234-236%20wa%20afdholu%20shoohabah_07071433.mp3">
HD. 110 Hal 234-236 wa afdholu shoohabah_07071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20111%20Hal%20236-238_tsuma%20baqiyatil%20%27asyaroh_08071433.mp3">
HD. 111 Hal 236-238_tsuma baqiyatil 'asyaroh_08071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20112%20Hal%20238-239%20far%27un%20wa%20awalu%20man%20aslam_09071433.mp3">
HD. 112 Hal 238-239 far'un wa awalu man aslam_09071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20113%20Hal%20240-241%20na%27u%2040_12071433.mp3">
HD. 113 Hal 240-241 na'u 40_12071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20114%20Hal%20241-243%20waqod%20dzakaro%20al%20hakim_13071433.mp3">
HD. 114 Hal 241-243 waqod dzakaro al hakim_13071433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20115%20Hal%20244-245_Na%27u%2041_14071433.mp3">
HD. 115 Hal 244-245_Na'u 41_14071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20116%20Hal%20246_Nau%2042_16071433.mp3">
HD. 116 Hal 246_Nau 42_16071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20117%20Hal%20247-249_Na%27u%2043_19071433.mp3">
HD. 117 Hal 247-249_Na'u 43_19071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20118%20Hal%20250-251%20na%27u%2044_20071433.mp3">
HD. 118 Hal 250-251 na'u 44_20071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20119%20Hal%20252-254%20Na%27u%2045-46_21071433.mp3">
HD. 119 Hal 252-254 Na'u 45-46_21071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20120%20Hal%20255-256%20na%27u%2047_22071433.mp3">
HD. 120 Hal 255-256 na'u 47_22071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20121%20Hal%20256-259%20tsuma%20qola%20ibnu%20sholah%20wa%20na%27u%2048_23071433.mp3">
HD. 121 Hal 256-259 tsuma qola ibnu sholah wa na'u 48_23071433.mp3</a></span></b><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20122%20Hal%20260%20na%27u%2049_26071433.mp3">HD. 122 Hal 260 na'u 49_26071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20123%20Hal%20261-262%20qola%20ibnu%20sholah;%20wa%20amma%20kuna%20mufrodah_27071433.mp3">
HD. 123 Hal 261-262 qola ibnu sholah; wa amma kuna mufrodah_27071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20124%20Hal%20263-264%20na%27u%2050_28071433.mp3">
HD. 124 Hal 263-264 na'u 50_28071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20125%20hal%20265-266%20al%20qismu%20sadis%20wa%20na%27u%2051_29071433.mp3">
HD. 125 hal 265-266 al qismu sadis wa na'u 51_29071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20126%20Hal%20267-269%20na%27u%2052_29071433.mp3">
HD. 126 Hal 267-269 na'u 52_29071433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20127%20Hal%20270-272%20na%27u%2053_03081433.mp3">
HD. 127 Hal 270-272 na'u 53_03081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20128%20Hal%20273-275%20na%27u%2054-55_04081433.mp3">
HD. 128 Hal 273-275 na'u 54-55_04081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20129%20Hal%20276-277%20na%27u%2056-57%20hal%20276-277_05081433.mp3">
HD. 129 Hal 276-277 na'u 56-57 hal 276-277_05081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20130%20Hal%20278-279%20wamin%20haula%27i%20man_06081433.mp3">
HD. 130 Hal 278-279 wamin haula'i man_06081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20131%20Hal%20280-281%20Na%27u%2058-59_07081433.mp3">
HD. 131 Hal 280-281 Na'u 58-59_07081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20132%20Hal%20281-282%20na%27u%2059_2-%2060_1_10081433.mp3">
HD. 132 Hal 281-282 na'u 59_2- 60_1_10081433.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20133%20Hal%20282-284_na%27u%2060-2_11081433.mp3">
HD. 133 Hal 282-284_na'u 60-2_11081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20134%20Hal%20285-286%20qola%20ibnu%20sholah;%20ar%20robi%27_13081433.mp3">
HD. 134 Hal 285-286 qola ibnu sholah; ar robi'_13081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20135%20Hal%20287-289_na%27u%2061_17081433.mp3">
HD. 135 Hal 287-289_na'u 61_17081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20136%20Hal%20290%20na%27u%2062_18081433.mp3">
HD. 136 Hal 290 na'u 62_18081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"></span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20137%20Hal%20290-292_wammima%20ikhtalatho%20wa%20na%27u%2063_Ma%27rifat%20Thobaqot_20081433.mp3">
HD. 137 Hal 290-292_wammima ikhtalatho wa na'u 63_Ma'rifat Thobaqot_20081433.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";">
</span></b></span><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: large;">
<a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/HD.003Hal3137AnWaulAlAwwalAshShohih02021433/HD.%20138%20Hal%20293-298_Na%27u%2064-65_21081433_Tammat.mp3">
HD. 138 Hal 293-298_Na'u 64-65_21081433_Tammat.mp3</a></span></b><br />
<div style="text-align: center;">
<br />
<span style="color: #741b47;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: large;"><span style="font-size: x-large;">- منقول من الشبكة السلفية -</span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #741b47;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: large;"><span style="font-size: x-large;">بواسطة الأخ الفاضل أبي عبد البر - جزاه الله خيرًا - </span></span></b></span></div>
</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-15799057194532891892016-05-03T16:33:00.001+03:002016-05-03T16:33:09.762+03:00شرح كتاب : (لمعة الاعتقاد) لشيخنا الفقيه العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b></span></div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br /></span></b><div style="text-align: center;">
<span style="color: #351c75;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">شرح كتاب : (لمعة الاعتقاد) للإمام ابن قدامة المقدسي - رحمه الله -</span></b><br /><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">لشيخنا الفقيه العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></b></span></div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br />روابط التحميل :<br /><br /><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20001.mp3">LI. 001.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a>
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20002.mp3">
LI. 002.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20003.mp3">
LI. 003.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20004.mp3">
LI. 004.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20005.mp3">
LI. 005.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20006.mp3">
LI. 006.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20007.mp3">
LI. 007.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20008.mp3">
LI. 008.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20009.mp3">
LI. 009.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20010.mp3">
LI. 010.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20011.mp3">
LI. 011.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20012.mp3">
LI. 012.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20013.mp3">
LI. 013.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20014.mp3">
LI. 014.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20015.mp3">
LI. 015.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20016.mp3">
LI. 016.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20017.mp3">
LI. 017.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20018.mp3">
LI. 018.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20019.mp3">
LI. 019.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20020.mp3">
LI. 020.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20021.mp3">
LI. 021.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20022.mp3">
LI. 022.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20023.mp3">
LI. 023.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20024.mp3">
LI. 024.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20025.mp3">
LI. 025.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20026.mp3">
LI. 026.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20027.mp3">
LI. 027.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20028.mp3">
LI. 028.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20029.mp3">
LI. 029.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20030.mp3">
LI. 030.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20031.mp3">
LI. 031.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20032.mp3">
LI. 032.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20033.mp3">
LI. 033.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20034.mp3">
LI. 034.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20035.mp3">
LI. 035.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20036.mp3">
LI. 036.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20037.mp3">
LI. 037.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20038.mp3">
LI. 038.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20039.mp3">
LI. 039.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20040.mp3">
LI. 040.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20041.mp3">
LI. 041.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20042.mp3">
LI. 042.mp3 <span class="iconochive-download"><span class="sr-only"></span> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20043.mp3">
LI. 043.mp3 <span class="iconochive-download"> </span></a></span></b>
</div>
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">
</span></b><div class="format-file">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/LI.042/LI.%20044.mp3">
LI. 044.mp3</a><br /></span></b><div style="text-align: center;">
<span style="color: #351c75;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;">- منقول من الشبكة السلفية -</span></b></span></div>
</div>
<div class="format-file" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><span style="color: red;"><b>بواسطة الأخ الفاضل أبي عبد البر - حفظه الله -</b></span> </span></div>
<span style="font-family: Traditional Arabic; font-size: x-large;"><br /></span></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-27796515992336914182016-05-03T12:05:00.001+03:002016-05-03T12:13:31.148+03:00شرح : (كتاب التوحيد) للشيخ العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: #38761d;"><span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><b>بسم الله الرحمن الرحيم</b></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #38761d;"><span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><b>------------- </b></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> كتاب التوحيد الذي هو حق الله على العبيد</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">للإمام المجدد محمد بن عبد الوهاب التميمي النجدي - رحمه الله -</span></b></span><br />
<br />
<span style="color: red;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">بشرح فضيلة الشيخ الفقيه العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></b></span></span></div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /><span style="color: #38761d;">روابط التحميل :</span><br /><br />
</span></b></span><br />
<div class="quickdown" id="quickdown4" style="display: block;">
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20001.mp3">
KT 001.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20002.mp3">
KT 002.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20003.mp3">
KT 003.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20004.mp3">
KT 004.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20005.mp3">
KT 005.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20006.mp3">
KT 006.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20007.mp3">
KT 007.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20008.mp3">
KT 008.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20009.mp3">
KT 009.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20010.mp3">
KT 010.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20011.mp3">
KT 011.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20012.mp3">
KT 012.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20013.mp3">
KT 013.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20014.mp3">
KT 014.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20015.mp3">
KT 015.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20016.mp3">
KT 016.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20017.mp3">
KT 017.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20018.mp3">
KT 018.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20019.mp3">
KT 019.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20020.mp3">
KT 020.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20021.mp3">
KT 021.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20022.mp3">
KT 022.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20023.mp3">
KT 023.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20024.mp3">
KT 024.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20025.mp3">
KT 025.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20026.mp3">
KT 026.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20027.mp3">
KT 027.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20028.mp3">
KT 028.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20029.mp3">
KT 029.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20030.mp3">
KT 030.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20031.mp3">
KT 031.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20032.mp3">
KT 032.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20033.mp3">
KT 033.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20034.mp3">
KT 034.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20035.mp3">
KT 035.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20036.mp3">
KT 036.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20037.mp3">
KT 037.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20038.mp3">
KT 038.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20039.mp3">
KT 039.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20040.mp3">
KT 040.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20041.mp3">
KT 041.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20042.mp3">KT 042.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
<br />
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20043.mp3">
KT 043.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20044.mp3">
KT 044.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20045.mp3">
KT 045.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20046.mp3">
KT 046.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20047.mp3">
KT 047.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20048.mp3">
KT 048.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20049.mp3">
KT 049.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20050.mp3">
KT 050.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20051.mp3">
KT 051.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20052.mp3">
KT 052.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20053.mp3">
KT 053.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20054.mp3">
KT 054.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20055.mp3">
KT 055.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20056.mp3">
KT 056.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20057.mp3">
KT 057.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20058.mp3">
KT 058.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20059.mp3">
KT 059.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20060.mp3">
KT 060.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20061.mp3">
KT 061.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20062.mp3">
KT 062.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20063.mp3">
KT 063.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20064.mp3">
KT 064.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20065.mp3">
KT 065.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20066.mp3">
KT 066.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20067.mp3">
KT 067.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20068.mp3">
KT 068.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20069.mp3">
KT 069.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20070.mp3">
KT 070.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20071.mp3">
KT 071.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20072.mp3">
KT 072.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20073.mp3">
KT 073.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20074.mp3">
KT 074.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20075.mp3">
KT 075.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20076.mp3">
KT 076.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20077.mp3">
KT 077.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20078.mp3">
KT 078.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20079.mp3">
KT 079.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20080.mp3">
KT 080.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20081.mp3">
KT 081.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20082.mp3">
KT 082.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20083.mp3">
KT 083.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20084.mp3">
KT 084.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20085.mp3">
KT 085.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20086.mp3">
KT 086.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20087.mp3">
KT 087.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20088.mp3">
KT 088.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20089.mp3">
KT 089.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20090.mp3">
KT 090.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20091.mp3">
KT 091.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20092.mp3">
KT 092.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20093.mp3">
KT 093.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20094.mp3">
KT 094.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20095.mp3">
KT 095.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20096.mp3">
KT 096.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20097.mp3">
KT 097.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20098.mp3">
KT 098.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20099.mp3">
KT 099.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20100.mp3">
KT 100.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20101.mp3">
KT 101.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20102.mp3">
KT 102.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20103.mp3">
KT 103.mp3 <span class="iconochive-download"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20104.mp3">
KT 104.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20105.mp3">
KT 105.mp3 <span class="sr-only"></span> </a></span></b></span>
</div>
<div class="format-file">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/KT001/KT%20106.mp3">
KT 106.mp3</a></span></b></span></div>
</div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span>
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">- منقول من الشبكة السلفية -</span></b></span></span><br />
<span style="color: red;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">بواسطة الأخ الفاضل أبي عبد البر - حفظه الله - </span></span></b></span></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-22213031450539349272016-05-03T11:39:00.003+03:002016-05-03T12:15:46.120+03:00شرح : (كتاب نزهة النظر) لشيخنا العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">
</span></b><br />
<div class="quickdown" id="quickdown4" style="display: block;">
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<div style="text-align: center;">
<span style="color: #351c75;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b></span></div>
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><br /></span></b>
<br />
<div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">شرح كتاب نزهة النظر للحافظ العلامة ابن حجر العسقلاني - رحمه الله -</span></b><br /><b><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;">لشيخنا العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني - رحمه الله -</span></b></span></div>
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><br /><span style="color: #990000;"><span style="color: #0c343d;">روابط التحميل :</span> </span><br /><span style="font-size: large;"><br /></span></span></b></div>
<span style="font-size: large;">
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20001%20Muq%20Nuzhah_18021434.mp3">
NZ. 001 Muq Nuzhah_18021434.mp3 </a></span></b>
</span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20002%20tsumma%20ja%20a%20ba%27dahum_hal%2039_19021434.mp3">
NZ. 002 tsumma ja a ba'dahum_hal 39_19021434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20003%20Amma%20ba%27du_hal%2035-40_20021434.mp3">
NZ. 003 Amma ba'du_hal 35-40_20021434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20004%20fasa%20alani%20ba%27dhu%20ikhwah_hal%2042-45_24021434.mp3">
NZ. 004 fasa alani ba'dhu ikhwah_hal 42-45_24021434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20005%20Wadzoharo%20li_hal%2045_25021434.mp3">
NZ. 005 Wadzoharo li_hal 45_25021434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20006%20fahuwa%20bi%27tibar%20wushul_hal%2048_26021434.mp3">
NZ. 006 fahuwa bi'tibar wushul_hal 48_26021434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20007%20faidza%20waroda%20khobar_hal%2051_27021434.mp3">
NZ. 007 faidza waroda khobar_hal 51_27021434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20008%20wqandhofa%20ila%20dzalik_hal%2053_30021434.mp3">
NZ. 008 wqandhofa ila dzalik_hal 53_30021434.mp3 <span class="iconochive-download"></span><span class="sr-only">download</span> </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20009%20Hal%2054-56%20fal%20awwal%20mutawatir_02031434.mp3">
NZ. 009 Hal 54-56 fal awwal mutawatir_02031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20010%20Hal%2058-59%20Faidatun_03031434.mp3">
NZ. 010 Hal 58-59 Faidatun_03031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20011%20Hal%2062-63%20Ast%20Tsany%20wahuwa%20%28mustafidh%29_04031434%20suara%20depan%20jelek%20dn%20terputus.mp3">
NZ. 011 Hal 62-63 Ast Tsany wahuwa
(mustafidh)_04031434 suara depan jelek dn terputus.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20012%20Hal%2063-64%20%28Mustafidh%20wa%20Aziz%29_07031434%20cek%20depannya%20putus%20apa%20tidak.mp3">
NZ. 012 Hal 63-64 (Mustafidh wa Aziz)_07031434 cek depannya putus apa tidak.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20013%20Hal%2065-69_%20walaisa%20syrton_10031434.mp3">
NZ. 013 Hal 65-69_ walaisa syrton_10031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20014%20Hal%2065-70_10031434.mp3">
NZ. 014 Hal 65-70_10031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20015%20Hal%2070-71_Warrobi%27%20Al%20ghorib_11031434%20nuzhah.mp3">
NZ. 015 Hal 70-71_Warrobi' Al ghorib_11031434 nuzhah.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20016%20Hal%2070-73_14031434.mp3">
NZ. 016 Hal 70-73_14031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20017%20Hal%2073_Waqod%20yaqo%27%20fiha_15031434.mp3">
NZ. 017 Hal 73_Waqod yaqo' fiha_15031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20018%20terputus%20akhirnya_hal%2073%20wal%20khilaf%20fi%20tahqiq_16031434.mp3">
NZ. 018 terputus akhirnya_hal 73 wal khilaf fi tahqiq_16031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20019%20Hal%2074-75_%20wal%20khobar%20almutaf_17031434.mp3">
NZ. 019 Hal 74-75_ wal khobar almutaf_17031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20020%20Hal%2076-77_%20wamimman%20shoroha_18031434.mp3">
NZ. 020 Hal 76-77_ wamimman shoroha_18031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20021%20Hal%2078-79%20tsumma%20al%20ghorobah_21031434.mp3">
NZ. 021 Hal 78-79 tsumma al ghorobah_21031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20023%20Hal%2081-82_wa%20amma%20min%20haitsu_23031434.mp3">
NZ. 023 Hal 81-82_wa amma min haitsu_23031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><br /></span></b></span></div>
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20024%20Hal%2082-83_wal%20khobar%20ahad%20bimaql%20adel_24031434.mp3">
NZ. 024 Hal 82-83_wal khobar ahad bimaql adel_24031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<div class="down-rite">
<br />
<span style="font-size: large;"><b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic";"><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20025%20Hal%2083_Wal%20murodu%20bil%20adel_25031434.mp3">
NZ. 025 Hal 83_Wal murodu bil adel_25031434.mp3 </a></span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="format-file">
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="font-size: large;"><br /><a class="stealth download-pill" href="https://archive.org/download/NZ.014Hal657010031434/NZ.%20026%20Hal%2083%20wa%20dhobtu%20soder_28031434.mp3">NZ. 026 Hal 83 wa dhobtu soder_28031434.mp3 </a></span><br /><span style="color: #660000;"> </span></span></b><br />
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: #660000;">- منقول من الشبكة السلفية -</span></span></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: blue; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: #0b5394;"><span style="color: #660000;">بواسطة الأخ الفاضل أبي عبد البر - حفظه الله - </span></span><span style="color: #274e13;"> </span></span></b></div>
</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-75968196048489851052016-05-02T19:11:00.003+03:002016-05-03T12:22:31.533+03:00شرح فضيلة الشيخ العلامة عبد الرحمن بن مرعي العدني على متن : (المنظومة البيقونية)<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><br />
<div align="center" style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "Traditional Arabic"; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; margin: 0px; padding: 0px; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: seagreen;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></span></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><span style="color: indigo;"><span style="color: black;"><br /></span></span></span><span style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><span style="color: indigo;"><span style="color: black;">الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن والاه.<br />أمَّا بعد ؛؛؛</span><br /><br />فيسر إخوانكم في المدونة السلفية القحطانية أن يرفعوا لكم دروس شرح متن :<span class="Apple-converted-space"> </span><span style="color: darkgreen;">(المنظومة البيقونية)</span><span class="Apple-converted-space"> </span>لفضيلة الشيخ العلامة<span class="Apple-converted-space"> </span><span style="color: darkred;">أبي عبد الله عبد الرحمن بن مرعي العدني</span><span class="Apple-converted-space"> </span>- حفظه الله - والتي ألقاها على طلابه في دار الحديث السلفية العلمية بالفيوش - حرسها الله - وعددها 35 درساً - نسأل الله أن ينفعنا وإياكم بها -<br /><br /><span style="color: blue;">روابط تحميل الدروس :</span></span></span><span style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><span style="color: indigo;"><br /><br /><a href="https://app.box.com/s/a2pwg0uqptv80kd504oc" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الأول</span></a></span></span><span style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/gnxqh80yw9fme0yiktf2" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثاني<span class="Apple-converted-space"> </span></span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/jjjej32xjycsk4qfzlis" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثالث</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/smjvsvh3qwk1pccc22az" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الرابع</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/2q03fqloao42y97dl2os" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الخامس</span><span class="Apple-converted-space"> </span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/nppmu86xj4ljhhokkg5v" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس السادس</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/15kwq9srcsoce6bmnnx9" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس السابع</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/izky0tmn8x81dah9jlzb" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثامن<span class="Apple-converted-space"> </span></span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/ftxkphcp5cbcm63lkr19" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس التاسع</span></a></span></span></span><span style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /></span></span></span><br />
<div align="right" style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "Traditional Arabic"; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; margin: 0px; padding: 0px; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><a href="https://app.box.com/s/ucs4gguxp5xvhgocphii" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس العاشر</span></a></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/ha5aq7wn4x76e95c21fq" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الحادي عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/bwl256zlqazn0095kmnk" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثاني عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/3stjz45llbet8137196l" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثالث عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><br /></span></span><br />
<div align="right" style="margin: 0px; padding: 0px;">
<span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><a href="https://app.box.com/s/5omcp52mruus5rb1ow5i" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الرابع عشر</span></a></span></span></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span></div>
<span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><a href="https://app.box.com/s/yfqq8ovosmjfvq5r2y4p" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الخامس عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/vff89l07qt48o9pm6eo9" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس السادس عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/muiuipanzg6owpvz9g1e" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس السابع عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/dsfhigcgw2pi0xmqi4fi" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثامن عشر</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/46giigl2yqyvqafg3w94" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس التاسع عشر</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/fhwlj1czr9eh4im9fa9t" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس العشرون</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/bcalbc1rf8yanermjdgy" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الحادي والعشرون<span class="Apple-converted-space"> </span></span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/ello5qpv7t20flzscf7y" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثاني والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/2zsej7h3dlvnvfeye0wm" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثالث والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/0f80emcszyxexon0e4zf" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الرابع والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/4y4k5korfs7z5caob8wc" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الخامس والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/horgeuopzg0d3csilpcm" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس السادس والعشرون</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/ysnhknrj7dji86g6bh9b" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس السابع والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/fbnn8hmhyc9esyewbx81" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثامن والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/3m51gzwyla7ezoxtljyk" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس التاسع والعشرون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/xt9pd7pzltljneityd2r" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثلاثون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><a href="https://app.box.com/s/xgsdk5xba79b2v6b12fj" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الحادي والثلاثون</span></a></span></span></span><span style="font-size: x-large;"><br /><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><a href="https://app.box.com/s/7yim6zmtoilgh43pbgf3" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثاني والثلاثون</span></a></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: indigo;"><br /><span style="color: blue;"><a href="https://app.box.com/s/gl7s72uel2algndsgckg" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الثالث والثلاثون</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/m4tw2qzw3dmx7ri3zl1k" style="color: #666666; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الرابع والثلاثون</span></a><br /><a href="https://app.box.com/s/tull2h5pctu12ywbyvsa" style="color: #002c9d; text-decoration: none;" target="_blank"><span style="color: darkred;">الدرس الخامس والثلاثون والأخير</span></a></span></span></span></span></div>
<span style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><br /><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;">:::<span class="Apple-converted-space"> </span></span></span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;">تم رفع جميع دروس شرح المنظومة البيقونية - ولله الحمد والمنة -<span class="Apple-converted-space"> </span></span></span></span>:::<span class="Apple-converted-space"> </span></span></span></span></b></span></span></span><br />
<div align="center" style="background-color: #eaf4ff; color: black; font-family: "Traditional Arabic"; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: bold; letter-spacing: normal; line-height: normal; margin: 0px; padding: 0px; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<span style="font-family: "traditional arabic"; font-size: x-large;"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><span style="color: black;">الصيغة : MP3</span></span></span></span><span style="font-size: x-large;"><br /><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: indigo;"><span style="color: blue;"><span style="color: black;">الحجم الإجمالي : 72 ميجا و 200 كيلو تقريباً</span></span></span></span></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-5500403187505625672016-05-01T15:08:00.000+03:002016-05-01T15:08:54.928+03:00تفريغ شرح : (كتاب الصيام) من عمدة الفقه لفضيلة الشيخ العلامة الفقيه عبيد الجابري<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><span style="font-size: x-large;"><b></b></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: red;"><b><span style="color: black;">شرح كتاب الصوم من : " عمدة الفقه " </span><br />
<span style="color: black;">للإمام ابن قدامة المقدسي - رحمه الله</span></b></span></span> -<br />
<br />
<span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: red;"><b>شرح الشيخ العلامة عبيد الجابري - حفظه الله -</b></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: purple;"><u><span style="color: darkred;">تفريغ الدرس الأول</span><br />
<br />
</u>قام به الأخ عبد الهادي السعيدي</span></span><br />
</b></span></div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><br />
<span style="color: blue;">بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، و صلى
الله و سلم و بارك على عبده و رسوله، نبينا محمد و على آله و صحبه
أجمعين، أما بعد: <br />
<br />
يقول العلامة الإمام أبو محمد عبد الله بن محمد المقدسي رحمه الله تعالى، المعروف بابن قدامة في كتابه: " عمدة الفقه" : <br />
<br />
<span style="color: darkred;"> كتاب الصيام،</span><br />
قال : <span style="color: darkred;">يجب صيام رمضان على كل مسلم بالغ عاقل قادر على الصوم،</span><br />
<br />
الحمد لله، و صلى الله و سلم على نبينا محمد و على آله و صحبه أجمعين، أما
بعد: فقد عُني أئمة المسلمين من محدثين و فقهاء بجميع العبادات من فرائض و
مستحبات، و المقصود: تعريف المسلمين بأحكام هذه العبادات، و تعليمهم
إياها وفق الكتاب و السنة، و مما علم به هؤلاء الأئمة: الصيام، صيام رمضان
خاصة و الصيام عامة، و ذلكم أن صيام رمضان هو رابع أركان الإسلام، كما
قال النبي صلى الله عليه و سلم: " بني الإسلام على خمس: شهادة ألا إله إلا
الله و أن محمدا رسول الله و إقام الصلاة و إيتاء الزكاة و صوم رمضان و
الحج"، ومما يذكره أهل العلم و الإمامة و الفقه في الدين ضمن أحكام
الصيام: معنى الصيام الشرعي و شروطه و ما يتبع ذلك من أحكام، و سوف
نتابعها إن شاء الله مع الإمام ابن قدامة، و قد ذكر ها هنا جملة من شروطه:
شروط الصيام، و المقصود بالصيام الشرعي: هو الإمساك بنية من طلوع الفجر
الثاني عن الطعام و الشراب و سائر شهوات البطن و الفجر إلى غروب الشمس
تقربا إلى الله تعالى، و بهذا يعلم أن ما يفعل السياسيون احتجاج على ما
يلقونه من الصيام ليلا و نهارا عدة أيام ليس هو الصيام الشرعي و لا يسمى
صياما إلا من حيث اللغة، لأن ذلكم ليس فيه قربة إلى الله سبحانه، ثم هو
مخالف سنة رسول الله صلى الله عليه و سلم.<br />
و الشروط التي ذكرها الشيخ هنا هي أربعة: أولا: البلوغ، و الثاني: العقل، و
الثالث: القدرة على الصيام، و الرابع:-أحد الطلاب منبها للشيخ: الإسلام
أول شرط، الشيخ: نحن نتكلم عن المسلمين، يعني غير المسلمين ليس لنا معهم
كلام،-<br />
فإذا قال قائل: علمونا شروط الصيام، هي هذه البلوغ و العقل و القدرة على
الصيام، و سوف تأتي شروط أخرى إن شاء الله تعالى، لكن هذه ثلاثة، نعم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و يؤمر به الصبي إذا أطاق،<br />
<br />
</span> الصبي: اسم جنس؟، يشمل الذكر و الأنثى، يشمل الأولاد و البنات،
وهو "من دون البلوغ"، فإذا بلغ الصبي سمي رجلا، إذا كان من الذكور، و إن
كان من الإناث سميت امرأة، و هنا ال في أمر الصبي الصيام، لأن الصبي
الغالب أنه لا يطيق الصيام، و لهذا قال المصنف رحمه الله: إذا أطاق، يعني:
إذا قدر عليه، و هذا الأمر المقصود به التعويد و التمرين حتى إذا بلغ سن
التكليف يكون قد ألف الصيام و تعود عليه، <br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و يجب في أحد ثلاثة أشياء: كمال شعبان، و رؤية هلال رمضان، و وجود غيم أو قتر ليلية الثلاثين يحول دونه.<br />
<br />
</span> ظاهر كلام المصنف كما سمعتم أنه لا بد من ثلاثة أمور يجب بها صيام
رمضان، أحدها رؤية الهلال، و الثاني: إكمال شهر شعبان ثلاثين، و الثالث:
وجود أو قتر، فيفهم من كلامه هذا أنه إذا وجد غيم أو قتر ليلة الثلاثين من
شعبان صام الناس من الغد، و هذا ليس بصحيح ليس بصواب، فقد قضت النصوص
الأحاديث الصحيحة عن النبي صلى اله عليه و سلم أنه يجب صيام رمضان في واحد
من شيئين: أحدهما: البينة، و البينة برؤية الهلال، هلال رمضان من العدل،
قالوا: و لو كان الشاهد امرأة إذا كانت ثقة عدلة مأمونة، تقبل شهادتها، و
الآخر إكمال شهر شعبان ثلاثين، سواء كان الجوّ صحوا أو كان قترا، بغبار
أو غيم، هذان هما اللذان يجب بهما على المسلمين صوم رمضان،<br />
و بهذا يتحصل الشرط الرابع من شروط وجوب صوم رمضان، مضى: البلوغ و العقل و
القدرة، و هذا الشرط: دخول الشهر، و بمَ يدخل الشهر؟ نقول: بواحد من
أمرين، إما رؤية الهلال، و إما إكمال شعبان ثلاثين يوما، فقد صح عن النبي
صلى الله عليه و سلم قال: " فإن غُمَّ عليكم فاقدروا له " قالوا: يعني
فضيقوا عليه، و قالوا في الحديث الآخر: " فأكملوا عدة شعبان ثلاثين "،
نعم.<br />
<br />
<u><span style="color: red;"> بالنسبة لصيام يوم الشك</span></u><br />
<br />
صيام يوم الشك محرم، قال صلى الله عليه و سلم: " لا تقدموا رمضان بصوم يوم
أو يومين.. " الحديث، و قال عمار بن ياسر رضي الله عنهما: " من صام اليوم
الذي يشك فيه فقد عصى أبا القاسم صلى الله عليه و سلم "، و يوم الشك هو
المقدر في الثلاثين من شعبان.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و إذا رأى الهلال وحده صام، و إن كان عدلا صام الناس بقوله.</span><br />
<br />
الذي يرى الهلال من المسلمين له حالتان: إحداهما: أن يكون عدلا، قالوا:
فهذا يجب عليه الصيام، الثانية: أن يقبل المسلمون قوله، فيصومون بشهادته، و
الخلاصة أن البالغ إذا رأى هلال رمضان سواء قبل الناس قوله أم لم يقبلوه،
لأنه ينطبق عليه قوله صلى الله عليه و سلم: " إذا رأيتموه فصوموا "، وقد
رآه هو، إذن الوجوب تعين عليه في حقه، و المسلمون له إمام يأمرهم و ينفذ
فيهم قوله يجب عليه أن يقبل شهادة هذا العدل و يحمل الناس على الصيام، و من
أخبر فقد أدى ما عليه.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و لا يفطر إلا بشهادة عدلين، و لا يفطر إذا رآه وحده.<br />
<br />
</span> ها هنا مسألتان : إحداهما في فطر العامة، بمَ يفطرون؟ قال: بشهادة عدلين، و السرّ في ذلك: أن الفطر خروج من العبادة، <br />
قد يقول قائل : لماذا فرقتم؟ فقبلتم شهادة واحد في الصيام، و لم تقبلوا إلا شهادة عدلين في الفطر؟ <br />
فالجواب : أن الصيام دخول في العبادة، و افطر خروج منها، و الفطر أشدّ، و
لهذا قالوا لا بد من عدلين، لكن ...كثير من أهل العلم أنه يسوغ الفطر
بشهادة واحد عدل، و هذا أظنه كان ... الخطاب رحمه الله فإنه أخبره رجل
بأنه رأى هلال شوال فأعلم في الناس فأفطروا في جمع من الصحابة،<br />
المسألة الثانية: إذا لم يقبل المسلمون قوله، إذا كان الواحد، نحن عرفنا
أن الواحد لا يقبل قوله بناء على رأي الجمهور، لا يقبل قوله في الفطر، فهل
يفطر هذا؟ الصواب أنه يفطر، لأنه رأى هلال شوال، لكن هل يفطر علنا أو
سرّا؟ إذا كان يخشى الضرر عليه بأن يتعرض للعقاب من الحاكم فإنه يفطر
سرّا، و الله أعلم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و إذا صاموا شهادة اثنين ثلاثين يوما أفطروا، و إن كان بغيم أو بقول واحد لم يفطروا إلا أن يروه أو يكملوا العدة.<br />
<br />
</span> هذه العبارة فيها شيء من الغموض، و لكن نردها إلى ما سلف، وهو أن
المسلمين يصومون برؤية الهلال و يفطرون برؤيته، و هذا هو النص عن النبي
صلى الله عليه وسلم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و إذا اشتبهت الأمور على الأسير، تحرى و صام، فإن وافق الشهر أو ما بعده أجزأه، و إن وافق قبله لم يجزئه.<br />
<br />
</span> الأسير : هو الذي يحبسه الكفار، يحبسه الكفار، ....، سواء كان
بحرب مواجهة مع المسلمين، أو يخطفه الكفار يعني كان في بلادهم فيحبسونه،
يقال: أسير، فهو: أسير الحرب،<br />
و هذا الأسير ذكر المصنف له حالتين: ذكر أنه يتحقق أو يقدر له حقه إذا كان
لا يقدر معرفة الشهور عن طريق التاريخ، لأن الأسير أحيانا يحبس و يحجز
عنه كل شيء و تشتبه عليه الأشهر، و أحيانا عنده ما يتعرف به على الأشهر،
فيكون عنده ساعة شهرية فيها أسماء الأشهر أو عنده تقويم من بلد مسلم، هذا
يعمل برؤية الهلال أو يقضي شعبان ثلاثين يوما، لكن إذا اشتبهت عليه الأشهر
و لم يجد دليلا يدل شهره و خروجه، فماذا يصنع؟ يتحرى و يزيد في التحري
شيئين، أحدهما أن يقع صيامه في الشهر أو بعده، فيجزأ لأنه في الأول أصاب و
في الثاني أخطأ، و الثاني أن يقع قبله، هذا لا يجزئه، فإذا صام الأسير
يتحفظ أربعة أشياء أو خمسة،<br />
إحداها: أن يصيب الشهر كله، يصيب صيامه صيام المسلمين اليوم الأول من رمضان،<br />
ثانيا: أن يقع بعض صيامه في رمضان و بعضه بعده، <br />
الثالثة: أن يقع صيامه بعد رمضان، فصيامه في هذه الحالات الثلاث مجزأ،
لأنه في الحالة الأولى: أداء و في الثانية: بعضه أداء و بعضه قضاء، و في
الثالثة: قضاء،<br />
الرابعة: أن يقع صيامه بعضه قبل رمضان أثناء رمضان، بعضه وقع قبل و بعضه
أثناءه، ففي هذه الحال: ما وقع في رمضان أجزأ، و ما وقع قبله: صامه قضاءً،
و لا يضيعه الله تلك الأيام،<br />
الحال الخامسة: أن يقع صيامه كله قبل رمضان، في شعبان في رجب، كله قبل رمضان، و في هذه الحالة الخامسة يقضي كلها.<br />
<br />
<span style="color: darkred;">باب أحكام المفطرين في رمضان <br />
ويباح الفطر في رمضان لأربعة أقسام: <br />
أحدها: المريض الذي يتضرر به، والمسافر الذي له القصر، فالفطر لهما أفضل وعليهما القضاء، وإن صاما أجزأهما.</span><br />
<br />
إذن هنا يتحصل من هذه الجملة، يتحصل منها شيئان، الأول: انضمام شرطين على
ما سبق، فنقول: الشرط الخامس: السلامة من الأمراض التي يتضرر بها الصائم، و
الشرط السادس: الإقامة، لقوله تعالى:" فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمْ الشَّهْرَ
فَلْيَصُمْهُ " فيتحصل عندنا من خلال قراءتنا كم شرطا؟ ستة، البلوغ و
العقل و القدرة على الصيام و دخول الشهر و السلامة من الأمراض المضرة به و
الإقامة، ستة أمور، إذا استجمعها المسلم وجب عليه صيام رمضان أداءً.<br />
الشيء الثاني: إذا صام المريض و المسافر، هل يجزئهما صومهما؟ الصواب أنه
يجزأ، و هذا هو قول الجمهور، لقوله تعالى: " وَمَنْ كَانَ مَرِيضاً أَوْ
عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ " رخص الله لهم الفطر، و إن صاما
أجزأهما، قال صلى الله عليه و سلم: " عليكم برخص الله التي رخص الله، فإن
الله يحب أن تأتى رخصه كما يحب أن تأتى عزائمه "، فالمريض و المسافر
الأفضل لهما الفطر، هذا هو الراجح، و يجوز لهما الصيام، فقد كان أصحاب
الرسول صلى الله عليه و سلم في السفر، و منهم الصائم و منهم المفطر و لم
يعب أحد الفريقين على الآخر، و المريض كذلك، و قال بعض أهل العلم: الفطر
أفضل على المشقة و الصيام أفضل إذا لم تكن مشقة، و الصواب هو القول الأول
-إن شاء الله تعالى- للحديث المتقدم: "عليكم برخص الله التي رخص الله، فإن
الله يحب أن تأتى رخصه كما يحب أن تأتى عزائمه "، و المسافر الصواب أن
المسافة غير محددة، لكن ما يعد عرفا الانتقال من بلد إلى بلد سفر فهو سفر،
..... و الضرب في الأرض سواء كانت المسافة طويلة أم قصيرة، فلم يحدد
مقدار السفر لا مسافة و لا زمنا، هذا هو الراجح، نعم.<br />
<br />
<u><span style="color: red;"> المشترط بالنسبة للمسافر ألا يكون سفره سفر معصية<br />
<br />
</span></u> هذا قال به بعض أهل العلم، قالوا: أن يكون سفرا مباحا، و هذه
الحقيقة ... زجرا له، و بعض أهل العلم قال: لا يشترط ذلك، و الذي يظهر
عندي -و الله أعلم-: أن العاصي إذا علمنا حاله قبل أن يسافر للمعصية يعني
عافانا الله و إياكم في الدنيا و الآخرة، شخص عرفنا أنه سيسافر إلى أمريكا
أو إلى أوربا أو البلاد العربية التي يشيع فيها الفجور من أجل أن يفسق
هناك، فنحن ... و نقول: لا تسافر، و إذا قال: هل يرخص لي الفطر، يقال: لا
يرخص لك، ....، و أما إن سافر و قضى ما يريد من فجوره و معصيته ثم عاد، و
قال: أنا أخطأت، نقول: لا تعيد،<br />
<br />
<span style="color: red;"> و هل يشترط ألا ينوي بسفره </span><br />
الذي يظهر لي أنه عندنا قاعدة عامة، التَّحَيُّل على ... هذا محرم، فهو إذا أراد في شهر رمضان ما يقتضي سفره مسافر.<br />
<br />
أحسن الله إليكم، قال رحمه الله: الثاني: الحائض و النفساء تفطران وتقضيان، وإن صامتا لم يجزئهما. <br />
النفساء أمرها معلوم، فأهل البلد و أهل الحيّ كلٌّ يعلمون حالها، و لكن
الحائضُ هي التي يخفى أمرها إلا على من هو منها بمكان، لأنه مما جبل عليه
النساءَ الحياءُ، فهي لا تحب أن يطلع أحد على حالها، فبعضهن تتسحر و لا
تطعم إلا مع أهلها في الفطور، تتحفظ من ذلك، لا سيما إن كان البيت فيه
أطفال، و الأطفال لا يراعون و لا سيما إذا كان الرجال.. تخشى أنهم يرونها،
حتى محرمها تتحرز منه، فمتُسك كما يمسك الناس، و تأكل مع الناس و تشرب
معهم، فهذه يقال لها: أنت أمسكت لماذا؟ هل كنت متحرزة أم .. الصوم؟ فإن
قالت: متحرزة، الوضع محرج بالنسبة إلي، فأنا لا أجد يعني مشقة، أنا أتسحر
مع الناس و آكل معهم...، فنقول: لا بأس، لكن إذا وجدت مشقة و إجهادا من
أثر الحيض فأفطري، يخشى عليك من صيامك هذا، الحال الثانية: أن تقول أنا
أصوم..، نقول: لا، لا يجزئك أبداً.<br />
و ليعلم أن الحائض لها أحوال أربع: الحال الأولى: أن تراه قبل الفجر،
الحال الثانية: أن تراه نهاراً، يعني قد أمسكت، و لو بقي غروب الشمس بوقت
يسير، الحال الثالثة: أن ترى الطهر أثناء النهار، فهي في هذه الأحوال
الثلاث ت...، و في الحال الثالثة خاصة لو أتاها زوجه، لو قدن عليها زوجها
من السفر مفطرا و دعاها إلى حاجته وجب عليها الإجابة، و هي مفطرة، و هنا
سؤال: هذه التي رأت الطهر نهارا و زوجها مسافر، هو إذا كان مقيما ...، لمن
نقول: إذا رأت الطهر نهارا، نحن عرفنا أنها مفطرة، و أنه لو قدم عليها
زوجها من السفر و دعاها إلى حاجته أجابته، لكن هنا سؤال: هل لها أن تصوم
تطوعا؟ نقول: نعم، لها أن تصوم تطوعاً، لماذا؟ لأن صوم التطوع لا يشترط
فيه تبيية النية، تبيية النية في الفرض، وجوب تبيية النية في الصوم في
الفرض، أما النفل لو أن المسلم أصبح غير صائم، ثم لما أمضى شيئا من النهار
خطر بباله الصيام فصيامه صحيح، الحال الرابعة: أن ترى الطهر قبل الفجر،
فهي في هذه الحال صائمة، و لو لم تغتسل لبعد الفجر، نعم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">الثالث: الحامل و المرضع إذا خافتا
على أنفسهما أفطرتا وقضتا، وإن خافتا على ولديهما أفطرتا وقضتا وأطعمتا عن
كل يوم مسكيناً و إن صامتا أجزأهما.</span><br />
<br />
أولا: ننبه كلّ مسلمة تسمعنا، و من لم تسمعنا فلينبهها وليها وَلِيُّها أو
زوجها إلى أن الحمل و الرضاعة ليسا مسوغين للفطر بمجرديهما، يعني ليس
للحمال و المرضع أن تفطر بدون مسوغ، فإذا... يجب إن يكون الأمر مسوغ
يستدعي ذلك يستدعي الفطر غير الحمل و الرضاعة، كأن يكون مثلا: الحامل
أحيانا إذا صامت.. و أحيانا يصيبها صداع شديد و أحيانا يصيبها غثيان و
تتقيأ و أحيانا يصيبها دوار -دوخة- فهذه تفطر، أبيح لها الفطر من أجل
ماذا؟ ما صاحب الحمل من أضرار، و ليس من مجرد الحمل، و المرضع أحيانا
يصيبها جفاف، إذا اجتمع لها الرضاع و الصيام، و أحيانا يصيبها بدنها يجف و
بدنها يتضرّر، لأن بعض الأطفال لا يطعم إلا لبن َ أمه، و لا يقبل شيئا
آخر،<br />
و الحاصل أن الحامل و المرضع لهما حالتان:<br />
إحداهما: أن تفطرا خوفا على أنفسهما، فعليهما القضاء فقط، و لا إطعام،<br />
و الحال الأخرى: أن يكون الفطر خوفا على الجنين، تجد الحامل شيئا، تحسُّ
بشيءٍ، ضعف حركة الجنين، فيفتيها الطبيب المسلم بأن الصوم يخاف منه على
الجنين، و المرضع كذلك،<br />
فالمصنف رحمه الله ذكر هنا أن الحامل و المرضع إذا أفطرتا خوفا على الولد عليها شيئان: القضاء و الكفارة،<br />
و الصواب أنه لا فرق، و أن الحامل و المرضع إذا أفطرتا خوفا على أنفسهما أو خوفا على ولديهما فعليهما القضاء دون الإطعام، نعم.<br />
<br />
<span style="color: darkred;">الرابع: (العاجز عن الصيام لكبر أو مرض لا يرجى برؤه فإنه يطعم عنه عن كل يوم مسكيناً).<br />
<br />
<span style="color: blue;">العاجز عن ال</span></span>صيام، لا يستطيع لا يُطيق
بالكلية، أو يُطيقه بمشقة، لا يمكن إلا بمشقة و جهدٍ جهيد، و هذا العجز
لكبر السنِّ، أو لمرض لا يرجى شفاؤه، مرض مزمن لا يرجى شفاؤه، <br />
فالمصنف ذكر أن لهما في هذه الحال الفطر، و عليهما الإطعام عن كل يوم
مسكينا، و هذا الإطعام يجوز مفرقا كل يوم بيومه، و يجوز مجموعا بآخر
الشهر، أو بعد خروج الشهر، فيطعم عنهما بقدر ما صام المسلمون، فإن صاموا
تسعة و عشرين، أطعم تسعة و عشرين مسكينا، و إن صام المسلمون ثلاثين أُطعم
ثلاثون مسكينا، و الإطعام ...، من أوسط ما يأكل أهل البلد، وجبة فطور أو
غداء أو عشاء، و تقدم إليه نصف صاع يعني حفنتين، بما تيسر معه من ...،<br />
و هذا التفصيل بالنسبة لمن عجزه عن الصيام لكبر السنِّ، هذا الذي كبرت سنه له حالتان:<br />
إحداهما أن يكون عنده إدراك و وَعْيٌ يعرف ما هو فيه، يعرف الأيام و
الليالي، يعرف دخول الشهر و خروجه، لكن عجزه بدني، فهذا هو الذي يطعم،<br />
الحال الثانية: حالٌ خاص، يصبح لا يدرك، و قد يصوم ساعة و يطلب الطعام، و
قد لا يعرف ما هو فيه من حال، و أحيانا لا يعرف حتى أولاده و بناته و
زوجه، فهذا ليس عليه شيء، لأنه سقط عنه التكليف، و الله أعلم.</span></span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">-----------------------------</span></span></b></span><br />
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;">تفريغ الدرس الثاني</span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، و صلى الله و سلم و بارك على عبده و رسوله نبينا و على آله و صحبه أجمعين، أما بعد:<br />
<br />
فيقول الإمام العلامة أبو عبد الله المقدسي رحمه الله تعالى، المعروف بابن
قدامة في كتابه عمدة الفقه، في كتاب الصيام، في باب أحكام المفطرين في
رمضان،<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">وعلى سائر من أفطر القضاء لا غير،
إلا من أفطر بجماع في الفرج فإنه يقضي ويعتق رقبة، فإن لم يجد فصيام شهرين
متتابعين، فإن لم يستطع فإطعام ستين مسكيناً، فإن لم يجد سقطت عنه.<br />
<br />
</span>الحمد لله، و صلى الله على نبينا محمد و على آله و صحبه أجمعين،
قوله رحمه الله: و على سائر من أفطر القضاءُ فقط، هذا إشارة إلى ما أسلفه
رحمه الله و مرَّ بنا في الجمعة الماضية، فإنه ذكر حكم المرضع و الحامل
إذا أفطرتا خوفا على أنفسهما أو ولديهما، و كذلك ذكر حكم الشيخ و الشيخة
إذا كبرت سنهما و شقَّ عليهما الصوم، فإن هؤلاء يطعمون، فالشيخ و الشيخة
اللذان شق عليهما الصوم لكبر سنهما يفطران و يطعمان عن كل يوم مسكينا، و
كذلك الحاملو المرضع إذا أفطرتا خوفا على ولديهما، يفطرنان و يقضيان و
يطعمان عن كل يوم مسكينا، هكذا ذكر رحمه الله، و قد فصلنا القول في هذه
المسائل، <br />
ذكر هنا على بقية المفطرين في رمضان يعني لعذر عليهم القضاء فقط، يعني:
المسافر، و المريض الذي يتضرر في الصيام، فهؤلاء عليهم القضاء فقط،<br />
ثم استثنى رحمه الله، من جامع في نهار رمضان عامدا، فإنه ذكر فيه:<br />
أولا: أنه يقضي فيه يوما مكان ذلك اليوم الذي جامع فيه، <br />
و ثانيا: عليه الكفارة، <br />
و كفارة المجامع في نهار رمضان، و يعبر العلماء أحيانا عنه بقولهم: من أفطر بالجماع، <br />
كفارته مرتبة: عتق رقبة: يعني مؤمنة، فإن لم يجد: صام شهرين متتابعين، فإن
لم يجد: أطعم ستين مسكينا، هكذا مرتبة، لا خيار فيها، فمن كان واجدا
للرقبة فلا يجزأه صيام الشهرين، من كان قادرا على صيام الشهرين عاجزا
للرقبة فإنه يصوم شهرين و لا يجزأه صيام ستين مسكينا، و من عجز عن الأمرين
معاً فإنه: يطعم ستين مسكينا، و ها هنا مسألة تتعلق بهذه المسألة و تتفرع
عنها، و هي: تكرار الجماع، تكرار الفطر بالجماع، ذكر المصنف - و لا أدري
سيذكر هنا أم لا - أن من أفطر بالجماع و كرر، يعني من كرر الجماع، من كرر
الفطر بالجماع، ذكر في الزاد و في غيره أنه له حالتان:<br />
إحداهما: أن يكرر قبل أن يكفِّر، فكفارته واحدة،<br />
و الحال الثانية: أن يكرِّر بعد ماذا؟ أن يكرِّر بعد أن يكفِّر، ذكر أنه
يكفر مرة أخرى، و هذا الإجمال ليس .. في الحقيقة، إجمال يحتاج إلى تفصيل، <br />
و ذلكم أن يقال: إن من كرَّر الجماع في نهار رمضان له حالتان:<br />
إحداهما: أن يكون التكرار في يوم واحد، سواء كفر أم لم يكفر، فالكفارة
واحدة، نفترض أنه جامع بعد طلوع الشمس - ما شاء الله، بعد الفجر بساعتين -
ثم كفر و جامع بعد الظهر، ثم جامع بعد العصر، - وهذا ما عنده وقت، يقال:
لا عبرة به- فالكفارة واحدة، لماذا؟ لأن التكرير وقع في يوم واحد،<br />
الحال الثانية: أن يكرر هذا أياما، يعني يكرر الجماع أياما، فالصواب: أنه
عليه لكل يوم كفارة، لأن كل يوم عبادة مستقلة، فهمتم المسألة؟ طيب،<br />
ثم ذكر أخيرا في شأن المجامع أو المفطر بالجماع نهارا أنه إذا عجز عن
الكفارة سقط، و هذا و إن خولف فيه لكنه له وجه من النظر، ...، و ذلكم أن
القاعدة في ديون الله سقوطها بالعجز، فمن كان عليه دين لله سقط، إذا عجز
سقط عنه هذا الدين،<br />
و ها هنا أمران لا بدَّ من بلاغهما:<br />
الأمر الأول: أنما ذكره المصنف هنا من حكم المفطر بالجماع في نهار رمضان و
كفارته، أصله قصة صخر بن سلمة البياضي رحمه الله، كما أخرجه الشيخان من
جديث أبي هريرة رضي الله عنه:" أن رجلا جاء إلى النبي صلى الله عليه وسلم
ينتف شعره، و يضرب صدره، و يصيح بأعلى صوته: يا رسول الله هلكت و أهلكت،
قال: و ما أهلكك، قال: وقعت على امرأتي و أنا صائم، -فدخل الحديث- قال: هل
تجد ما تعتق به رقبة؟ قال: لا، قال: هل تستطيع أن تصوم شهرين متتابعين؟
قال: لا، قال: هل تستطيع أن تصوم ستين مسكينا؟ قال: لا، فجلس، فأتي النبي
صلى الله عليه وسلم بطبق من تمر، و قيل عرق، وهو المكتل،- قالوا: سمعته:
خمسة عشر صاعا من تمر- فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم: خذه فتصدق به،
قال: أو على أفقر منا يا رسول الله؟! و الله ما بين لابتيها أهل دار أو
قال: أهل بيت أحوج له منا، فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم:خذه كله، و
في رواية: خذه فأطعمه أهلك،" فهذا الحديث دليل أولا على الكفارة في هذه
المسألة كما ترجم، و فيه دليل من وجه آخر على أنها تسقط عنه حال العجر
عنها، و إن قال قائل: ما وجه الدلالة؟ قلنا: في سكوت رسول الله صلى الله
عليه وسلم، فلم يقل له: و كفر إذا استطعت، و من المتقرر في علم الأصول و
عليه الأئمة: أنه لا يجوز تأخير البيان عن وقت الحاجة و العمل، فلو كانت
الكفارة واجبة حال اليسر، لقال: و كفر إذ استطعت، فدلّ أنها تسقط عنه،<br />
و ها هنا مسألة أخرى، و هي: شروط ال...، يعني ما الأمور التي إذا حدثت
للمسلم كان مفطرا في نهار رمضان، هذه صورة المسألة، متى يكون المسلم مفطرا
في نهار رمضان، ثمت شروط أرجو التنبه إليها و التفطن لها،<br />
الشرط الأول: أن تكون هذه المفطرات - أو التي يحصل بها التفطير- هي: من الطعام و الشراب أو ما هو في حكمهما كالجماع،<br />
الثاني: أن تكون نهارا، ما بين طلوع الفجر الثاني إلى غروب الشمس، <br />
الشرط الثالث: العمد،<br />
الشرط الرابع: ذكر الصيام،<br />
الشرط الخامس: الاختيار، أن يفعل ذلك مختارا، <br />
فالاختيار يخرج الإكراه، و التذكر يخرج النسيان، و العمد يخرج الخطأ، قال
صلى الله عليه وسلم: " من نسي فأكل أو شرب و هو صائم فليتم صومه، فإنما
أطعمه الله و سقاه"،<br />
هناك شرط، وهو الدخول في الجوف،فيتحصل عندنا كم شرط؟ ستة، <br />
أن تكون من الطعام أو الشراب أو ما هو في حكمه،و أن تكون في النهار، عن اختيار أي عمد، ذكر الصيام، و وصولها إلى ماذا؟ الجوف،<br />
و ها هنا يطرق أهل العلم في مسألة، و هي مسألة العلاج بالإبر، -ضرب
الإبر-، قالوا: إن كانت من الحقن المغذية، يعني التي تصل إلى الجوف عن
طريق العروق فهذه مفطرة، و إن كانت لا تصل، يعني ليست مغذية، يعني تضرب في
العضلات: فهذه ليست مفطرة، و الذي نوصي به: أن من قدر على تحمل المرض
اليسير كي يحقن هذه الحقن في الليل، يتجنب حقنها نهارا،<br />
و ثمت مسألة أخرى، و هي: ما الذي يترتب على الفطر في نهار رمضان عمدا، لأن الفطر في نهار رمضان له حالتان: <br />
إحداهما: أن يكون له مسوِّغٌ، كما مرَّ في الجمعة الماضية، مثل السفر، المرض الذي يتضرر به الصائم، نعم،<br />
الحال الثانية: أن يفطر اعتباطا، هكذا دون مسوِّغ، فهذا دون مسوِّغ يترتب عليه أمور:<br />
أحدها: الإثم، فإنه بالإفطار عمدا دون مسوِّغ -و توفر الشروط التي ذكرناها كاملة -أثِم، فعليه التوبة و الاستغفار،<br />
الثاني: فساد صيام ذلك اليوم،<br />
الثالث: عليه الإمساك بقية اليوم، قد يقول: أفطرنا! كم فيها يمشي الحال! ما في مشكلة أفطرنا! لا، يجب عليه الإمساك،<br />
الرابع: قضاء يوم مكانه، و يزيد الفطر بالجماع ما سمعتم، و هي الكفارة المرتبة،<br />
و ها هنا سؤال: كيف قلتم: من أفطر بالجماع عليه القضاء، فما دليل ذلكم؟ و
الجواب أنه جاء من غير وجه، فهو حسن بمجموع طرقه، أن النبي صلى الله عليه
وسلم: "أمر ذلكم الرجل أن يقضي يوما مكانه"،<br />
و ها هنا سؤال: قلتم في من أفطر عمدا بغير مسوِّغ يقضي، فكيف تصنعون
بحديث: " من أفطر يوما من رمضان لغير عذر أو رخصة رخَّصها الله، فإنه لن
يقضيَ عنه صيام الدهر و إن صامه"، و الجواب: أن هذا الحديث ضعيف، و يرجع
إلى الأصل: و هو أن من أفسد عبادة كانت واجبة عليه فعليه قضاؤها، و الله
أعلم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">فإن جامع ولم يكفر حتى جامع ثانية فكفارة واحدة، فإن كفر ثم جامع فكفارة ثانية، وكل من لزمه الإمساك في رمضان فجامع فعليه كفارة.<br />
<br />
</span>ها هنا مسألتان: <br />
إحداهما: مرت و هي ما يتعلق بالفطر بالجماع نهار رمضان عمدا، فهذه المسألة تتضمن فرعين:<br />
أحدَهما: و هو الذي ذكره المصنف الآن، و قد مرَّ،<br />
و الآخر: من أفطر بالجماع فإنه قد نُصَّ في مذهب أحمد و غيره - حسب علمي -
أنه عليه الكفارة، سواء كان عامدا أو مخطئا أو ناسيا، قالوا: لأن هذا أمر
لا ينسى في الغالب، يعني الجماع أمر لا ينسى في الغالب، لأنه يكون بدعوة
الرجل امرأة، و استجابتها له، أو تمنعا بسبب من الأسباب، قالوا: فهو لا
ينسى غالبا، و الصواب: أنه كغيره من المفطرات بالشروط المتقدمة، فقد يتجامع
الزوجان خطأً، ظنا منهما أنهما في الليل و هما في النهار، و قد ينسى كلٌ
منهما، و في صحيح مسلم، قال: "" رَبَّنَا لا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا
أَوْ أَخْطَأْنَا " قال: نعم، و في رواية: قد فعلت "، <br />
المسألة الثانية هنا: في حكم من لزمه الإمساك في النهار، من لزمه الإمساك يعني: نهارا، و المعنى: أن هذا له حالتان:<br />
إحداهما: أن يعلم الصيام كغيره من الناس، و هذه الحال لا إشكال فيها، فإن
من لزمه الإمساك في نهار رمضان و قد علم ذلك ليلا كما علمه سائر الناس، ثم
قام فجامع فعليه الكفارة،<br />
الحال الثانية: ألا يعلم الصيام إلا في النهار، فالجمهور على أنه يمسك عن
الطعام و الشراب و كلِّ شيء، و على هذا القول ما قال المصنف: لو جامع
لزمته الكفارة، و ذهب شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله إلى أنه لا إثم
عليه لأنه مأذون له في الأكل و الشرب و غير ذلك حتى يعلم، و هذا له وجه من
النظر، <br />
و تحرير ذلكم أن يقال: العالمون بالإمساك نهارا، يعني العالمون بالصيام نهارا، صنفان:<br />
صنفٌ أمسكوا و عزموا على الصيام، فهذا لو جامع عليه كفارة، لأنه قد ... الأمرلله بالصيام، <br />
و صنف لم يمسك، كان قد أكل و شرب، ثم علم بعد أن أكل و شرب، فهذا مفطر، و
على هذا فإنه لا شيء عليه إذا جامع أهله بعد ذلك لأنه مفطر، و الله أعلم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">ومن أخر القضاء لعذر حتى أدركه رمضان آخر فليس عليه غير القضاء، وإن فَرَّط أطعم مع القضاء لكل يوم مسكيناً.<br />
<br />
</span>هذه المسألة في من يأخر قضائه، قضاء ما أفطر من رمضان حتى يدركه رمضان آخر، فما حكمه؟ و الجواب: أنه له حالتان:<br />
إحداهما: أن يكون تأخيره لعذر، كتتابع أمراض، أم أنه لم يستقرَّ عن أهله،
هو في أسفار دائمة، أو امرأة حملت، كانت عازمة على القضاء ثم حملت فأجهدها
الحمل بما يصاحبه من قيءٍ أو غثيان أو صداع أو هزال أو غير ذلك، يعني
صاحب حملها من أمراض ما جعلها تخاف على نفسها أو على جنينها، فهؤلاء لا
شيء عليهم، لأنهم ليسوا مفرطين،<br />
الحال الثانية: أن يؤخِّر هذا القضاء تفريطا منه و تسويفاً منه و كسلاً
حتى دخل عليه رمضان آخر، فقال المصنف هنا و أظن في المغني: أنه عليه
شيئان: القضاء و الإطعام، يعني يقضي و يطعم عن كل يوم مسكينا، بقدر ما
أفطر، و هذا هو مذهب الجمهور، و استدل الجمهور لهذا المذهب يعني بالسنبة
للمفرِّط بحديث عائشة رضي الله عنها، قال: كان يكون عليَّ القضاء، أو كان
يكون عليَّ الصيام، فلا أقضي إلا في شعبان" جاء في رواية أخرى: " لكثرة ما
يكون فيه رسول الله صلى الله عليه وسلم "، قالوا: لمكانة النبي صلى الله
عليه وسلم منها، فهو يخصها بالجلوس عندها و غير ذلك أكثر مما يناله منه
بعض نسائه رضي الله عنهن أجمعين، و إن رغمت أُنوف الرافضة، قالوا: فهي لم
تأخر القضاء إلا إلى شعبان، فلو أمكنها تأخير القضاء لكان، كما استدلوا
بفتوى عن أبي هريرة و غيره، و لم يُعرف لهما مخالف من الصحابة، و الجواب
عن حديث عائشة: بأن الحديث تضمن أمرا صراحا، و هو إقرار النبي صلى الله
عليه وسلم القضاءَ إلى شعبان، و ما عدا ذلك فمسكوت عنه، فلم ينقل أنها
أخرت فنهاها رسول الله صلى الله عليه وسلم، و لم ينقل أنها أخرت فأقرها،
فإذن هذا أمر مسكوت عنه في السنة، أعني تأخير القضاء إلى ما رمضان الآخر، و
أما ما استدلوا به من فتوى أبي هريرة و غيره، فهذا اجتهاد منهما، فرجع
الأمر إلى قوله تعالى:" وَمَنْ كَانَ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ
فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ" ، فنصُّ الآية الكريمة صراحةً أمرُ
المفطرين لمرض أو سفر بقضائه في أيام أخر مطلقاً، غير مقيَّد، و الأصل أن
ما قيده السارع هو بقاؤه على إطلاقه حتى يقيده الشارع نفسه، نعم.<br />
فبان لكم بهذا أن الراجح عندنا القضاء فقط، و ليس عليه إطعام، نعم، من
قال: إنه يأثم، أعني المفرط المتكاسل له حظٌّ من النظر، لأن القضاء، قضاء
رمضان من الديون الواجبة، و دين الله أحق بالقضاء، فنحن ندعوا من أفطر
أياما من رمضان أو كلَّه أن يسارع في القضاء،<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">وإن ترك القضاء حتى مات لعذر فلا
شيءَ عليه، وإن كان لغير عذر أطعم عنه لكل يوم مسكيناً إلا أن يكون الصوم
منذوراً فإنه يصام عنه، وكذلك كل نذر طاعة.</span><br />
<br />
و حاصل هذا ما يأتي: <br />
أن من أخر القضاء لعذر فمات، فلا شيء عليه، ما دام معذورا فهو لم يجب عليه شيء.</span></span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">------------------------------------------------</span></span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;">تفريغ الدرس الثالث</span> </span></span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><b><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">قال الإمام ابن قدامة رحمه الله في كتابه عمدة الفقه :<br />
<span style="color: darkred;">باب ما يفسد الصوم<br />
من أكل أو شرب أو استعط أو أوصل إلى جوفه شيئاً من أي موضع كان أو استقاء
فقاء، أو استمنى، أو قبل أو لمس فأمذى أو أمنى، أو كرر النظر حتى أنزل، أو
حجم أو احتجم عامداً ذاكراً لصومه فسد.<br />
<br />
<span style="color: blue;">الحمد لله رب العالمين، و صلى الله </span></span>و سلم على نبينا محمد، و على آله و صحبه أجمعين، أما بعد:<br />
فيتلخص هذا العرض في أمور، أو هي شروط التفطير، و إن شئت فقل: متى يفسد الصيام؟ أو متى يكون الصائم مفطرا إفطاراً يأثم عليه؟<br />
وقد ذكرنا في ما مضى أن لذلك شروطا، و المؤلف كر بعضها، فمما ذكره: أن يصل
إلى الجوف طعام أو شراب أو ما هو في حكمه، هذا هو أحد الشروط، إذن
المفطرات هي الطعام و الشراب، و ما في حكمه كالجماع، ثم ذكر هنا لفتة،قال:
وصل إلى جوفه من أيّ موضع غير إحليله، الإحليل: الذّكر، و المعنى: أنه إذا
وصل إلى جوف الصائم شيء من المفطرات فإنه يفسد صومه، فكأنه يذكر، كأنه
يبين أن الذكر ليس منفدا إلى الجوف،<br />
شيخ هو لم يذكر الإحليل هنا.<br />
ما قال الإحليل؟<br />
لا.<br />
طيب، أقول: هذه في زاد المستقنع و غيرها، الإحليل يذكرون الإحليل، و قد
ذكرنا أحمد أن المؤلف لم يذكر إلا الوصول إلى الجوف، ففي بعض كتب ابن
قدامة و كتب غيره، يذكرون الإحليل، و هم ينبهون إلى أن الإحليل ليس منفدا
إلى الجوف، فإذن من منافد الجوف: هذا اللسان هذا معروف، و الأنف، و هذا
يشير إليه قوله صلى الله عليه وسلم:" و بالغ في الاستنشاق إلا أن تكون
صائما"، و هاهنا سؤال: لو قطرت المرأة شيئا من الفرج، هل يفطِّر أو لا؟
نقول: إن كان ممن منفد الرحم، فإنها تفطر بذلك، لأن منفد الرحم طريق إلى
الجوف، و إن كان من مجرى البول، فلا يضرّها إن شاء الله، لأن هذا منتهاه
المثانة، و الله أعلم، <br />
ذكر الشيخ هنا أمورا من مفسدات الصوم غير ما يصل إلى الجوف، <br />
من هذه المفسدات: الاستعاط، بأن يقطر الإنسان شيئا في أنفه، و الأنف كما قدمنا منفد إلى الجوف، <br />
و منها أنه إذا استقاء، يعين تسبب في إخراج القيء، إما بإدخال أصبعه في
فمه، أو بأن تعمد شم رائحة كريهة عفنة، فإن بعض الأشياء، تصل بها العفونة
إلى أن من شمها يتقيّأ، أو مثلا صار يمضغ شيئا له طعم كريه، أو راحة
كريهة، الخلاصة إذا تسبب، فهذا يفسد صومه، و مفهوم هذا أنه إذا ذرعه
القيء، خرج القيء بدون سبب منه، فلا شيء عليه، صيامه صحيح،<br />
و منها: الإنزال، و الإنزال إنزال المني له أسباب، <br />
أحدها: القبلة، حين يقبل زوجته، <br />
ثانيها: الملامسة و المباشرة، <br />
ثالثها: كثرة التفكير في أهله، أنه يفعل و يفعل،<br />
و منها: تكرار النظر، إلى الزوجة أو امرأة أجنبية، كرر نظر المتعة،<br />
و منها: الاستمناء باليد أو بغيره،<br />
فإذا تسبب عن واحد من هذه الأمور إنزال المني فسد صومه، و هذا هو قول الجمهور، و هو الراجح إن شاء الله تعالى،<br />
و منها: من ...، إخراج المذي يعني إذا خرج المذي عن طريق الاستمناء،
أحيانا يستمني بأن يعبث الإنسان بفرجه، و لكن لا يخرج مني، يخرج مذي، في
هذه الحال أيضا كذلك صومه،<br />
بقي ماذا؟ الحجامة؟<br />
إي نعم، لو احتجم عامدا.<br />
أو احتجم عامدا، قوله: عامدا، هذه شرط في جميع المفطرات، فأنتم تذكرون أنا ذكرنا المفطرات، يعني: شروط التفطير: <br />
أن يكون طعام أو شراب أو ما هو في حكمه كالجماع،<br />
وصولها إلى الجوف،<br />
أن تكون في نهار رمضان،<br />
أن يعمد، العمد،<br />
الاختيار،<br />
ذكر الصيام،<br />
و الإنسان أحيانا يتعمد الأكل، لكن ينسى أحيانا أنه صائم، يأتي أحيانا من
العمل فيرى من هو مفطر في البيت يأكل، فيقول: بسم الله، و يمد يده يأكل و
يشرب، فهذا هو عامد الطعام، لاشك أنه قاصد، لكن هل تذكر صومه؟ نقول: إن
كان تذكر صومه فقد أفطر، و يترتب الذي ذكرناه في الجمعة الماضية أو قبلها،
و إن كان ناسيا صومه، فليم صومه فإن صيامه صحيح،<br />
و هاهنا مسألة أو سؤال: هل يُذكّر؟ يعني إذا رأيت إنسانا يأكل أو يشرب و
هو صائم، أو غلب على ظنك أنه صائم، فإنك تذكره، لأن هذا من النصيحة
الواجبة للمسلم،<br />
الحجامة، الحجامة معروفة، و هي: إخراج الدم من الجسم بالطريقة المعروفة،
سواءً ما يسمى حجامة بالنار أو ما يسمى حجامة بالمصّ، الحجامة معروفة، و
ظاهر كلام الشيخ، و هو المعتمد في المذهب، و عليه أظن جمهور الفقهاء من
الحنابلة، أن الحجامة في نهار رمضان مفطرة، من احتجم عامدا كالذي يشرب
عامدا أو يأكل عامدا أو يجامع عامدا ذاكرا صومه يفطر، و عليه القضاء، <br />
و هذه المسألة: الإنصاف و الأمانة العلمية، تقتضي أن نعرضها عرضا مفصلا،
فنقول: ذهبت طائفة من أهل العلم إلى هذا الذي ذكره المصنف رحمه الله، و من
حججهم و أدلتهم قوله صلى الله عليه وسلم: " أفطر الحاجم و المحجوم "، صحّ
من حديث شدّاد بن أوس و غيره، هذا نصٌّ في الحكم، و هو قاضٍ بأن كُلاًّ
من الحاجم و المحجوم يفطر، <br />
الطائفة الثانية: ذهبت إلى أن الحجامة في نهار رمضان ليست مفطرة، و من
أدلتهم حديث ابن عباس رضي الله عنهما، و هو في صحيح البخاري: " احتجم رسول
الله صلى الله عليه وسلم و هو صائم، و احتجم و هو محرم"، فانظروا احجتم و
هو صائم، و احتجم وهو محرم، فإن هذا الخبر يحكي حالتين من أحوال النبي
صلى الله عليه وسلم احتجم فيهما، إحداهما: حال إحرام، و الأخرى حال صيام،
فالحالان منفصلان عن بعضهما، لأنه لم ينقل أن رسول الله صلى الله عليه
وسلم أنه يعني صام في السفر إلا قليل، هو صام في الأسفار، لكن قليل، ....
صلى الله عليه وسلم حينما يرى، لكن لم ينقل أنه جمع بين إحرام و صيام، لم
ينقل أنه جمع بين إحرام و صيام، يعني لو جمع بين إحرام و صيام، هذه حالة
واحدة، و ربما عللت بتعليلات، لكن لم ينقل أبدا أنه جمع بين إحرام و صيام،
<br />
الطائفة الثالثة: قالوا: إن الحجامة نهي عنها أول الأمر خشية الضعف، ثم
رُخّص فيها، فبان بهذا أن قوله صلى الله عليه وسلم أفطر الحاجم و المحجوم
منسوخ، و هذا من شواهده ما أخرجه الدارقطني و صحّحه بعض أهل العلم عن ثابت
البُناني رحمه الله، قال: قلت لأنس: أكنتم تكرهون الحجامة للصائم؟ قال:
إنما من أجل الضّعف، ثم رُخّص بعدُ فيها، قال: إنما من أجل الضعف، إبقاءً
على أصحابه، و هذا له شواهد، فقد كان أنس رضي الله عنه يحتجم نهارا، و كان
ابن عمر رضي الله عنه كما رُوي ذلك عن نافع مولاه رحمه الله، قال: كان
يحتجم ثم ترك ذلك خوفا من الضعف،<br />
فيتلخّص من هذا قول - لعله رابع - في الحجامة، و هو: أن من كان يخشى على
نفسه الضعف فلا يحتجم نهارا، و ليحتجم ليلا، و إن كان لا يخشى على نفسه
الضعف، فهي جائزة و مباحة في حقّه، <br />
و ثمّت مسألة أخرى حدثت في عصرنا أو قبلنا بقليل، و هي سحب الدمّ من المرء نهاراً، فسحب الدمّ الباعث له شيئان، أو أحد شيئين: <br />
إما التبرع من أجل مريض أو مرضى، أو استجابة إلى الجهة المختصة في الدولة، تدعوا الناس إلى أن يتبرعوا بالدم من حينٍ بآخر،<br />
و الحال الأخرى أو الأمر الآخر: التحليل، فالذي يترجح عندنا بناء على ما
سبق، أن تحليل الدم، أو سحب الدم، نقول: سحب الدم، -قد يكون عاما- أن سحب
الدم له حكم الحجامة، فمن كان قويا قادرا، و لا يخشى الضعف، فلا مانع أن
يسحب منه الدم نهارا لأيّ الغرضين، و من كان يخشى على نفسه الضعف، فلا يفعل
هذا، نعم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و إن فعله ناسيا أو مكرها لم يفسد صومه.<br />
<br />
</span>هذا احتراز جيد، و هو تأكيد لما سبق، فإن من يفعل هذه الأمور له أحوال:<br />
إما أن يكون عامدا مختارا ذاكرا، فهذا يفسد صومه،<br />
و إما الحالة الثانية أن يكون مكرها،<br />
و الحال الثالثة أن يكون ناسيا، فهذا لا يفسد صومه، لأنه صحّ أن الله
سبحانه و تعالى عفا لهذه الأمة عن الخطأ و النسيان و ما استكرهوا عليه،
نعم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و إن طار إلى حلقه ذباب أو غبار{1}
أو تمضمض أو استنشق فوصل إلى حلقه ماء{2}،أو فكر فأنزل، أو قَطّر في
إحليله، أو احتلم، أو ذرعه قيء، لم يفسد صومه.{3}</span><br />
<br />
اكتبوا عندكم أصحابَ الكتب: ما لا يَفسد به الصوم، <br />
{1} لحظة، طار إلى حلقه ماذا؟ ذباب أو غبار، هذا رقم واحد،<br />
{2} هذا الثاني.<br />
{3} هذه كلها لا يفسد بها الصيام ما عدى التفكير، فإن في النفس منه شيء، و قد أسلفت لكم أنه من أسباب الإنزال، نعم.<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و من أكل يظنه ليلا فبان له نهارا أفطر.</span><br />
<br />
هذه القضية، قضية الخطأ، هي قضية خطأ، يأكل يظنه في الليل فبان نهارا،
-هكذا قال؟- من أكل يظنه في الليل فبان نهارا، يقول: أفطر، و الصواب: أنه
لا يفطر، هو يظنه في الليل، لكن بان نهارا، فالصواب: أنه لا يفطر، لماذا؟
لأن الله سبحانه و تعالى أذن بعباده بالأكل و الشرب حتى يتبين ماذا؟ الخيط
الأبيض من الخيط الأسْوَد من الليل، فهذا مأذون له، و هذا له أسباب، الذي
يأكل يظنه في الليل فيكون نهارا، إما أنه يخطأ في الساعة، فتكون الساعة
مثلا يرى الساعة الرابعة و النصف، ثم بعدُ ينظر إليها ويجدها الخامسة و
النصف، أو أنه بعيد لا يسمع الأذان، أو أنه حجب الرؤية حاجب، فهذا معذور،
لكن الاحتياط أولى، كون المسلم يمسك بقدرٍ لا يجهد به على نفسه و بحيث أنه
يتأكد أنه لم يقع في خطر، فمثلا إذا كان الصبح يأذن الخامسة، لو أمسك في
الخامسة إلا خمس أو قبل ذلك بقليل أو بعد ذلك بقليل، لكان ذلك من الاحتياط
المحمود إن شاء الله تعالى، لأن رؤية الفجر، أظنها متعسرة في المدن، و
كثير من المدن يعني المسجد المشهور الذي اعتاده الناس يحصل عارض، إما ينام
المؤذن أو يتعطل المكبر أو تأتي رياح تنقل عنه صوم المؤذن، فالاحتياط
مناسب إن شاء الله تعالى، نعم،<br />
<br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">و إن أكل شاكاًّ في غروب الشمس فسد صومه.<br />
<br />
</span>في الأولى قال: أفطر، أليس كذا؟ هذا قال: فسد صومه، أفطر و فسد
صومه بمعنى واحد، لكن هذه قضية أخرى، هو أكل شاكاًّ في غروب الشمس، يظن أن
الشمس قد غربت لسبب من الأسباب، فهذا قرر المصنف كما سمعتم أن صومه يفسد،
و الصواب خلاف ذلك، صيامه صحيح، لكنه بين حالين: إما أن يستبين له عدم
غروب الشمس من بعيد، فهذا يمسك عن الطعام و الشراب، و إما ألا يتبين له،
فهذا معذور، و صيامه في الحالين صحيح،<br />
و هذا يدل له حديث أسماء رضي الله عنها، قالت: " أصاب الناس غيمٌ في عهد
رسول الله صلى الله عليه وسلم فأفطروا ثم بانت الشمس "، و كذلك حدث هذا في
عهد عمر، فروى هذا الخبر عنها ابنه عروة، فجاء فيه: "لم يُأمروا
بالقضاء"، و في رواية هشام عنها قال هشام: " لا بدّ من القضاء "، و مرة
قال: " لا أدري "، فالعمل على رواية الجزم، التي هي رواية عروة، عروة هو
ابنها، لأن هشام تردد قوله، مرة قال: لا بد من القضاء، فكأنه اجتهاد منه، و
مرة قال: لا أدري، فإذن، من ظن الشمس قد غربت فأكل و شرب ثم تبين له أن
الشمس لم تغرب يمسك و لا شيء عليه، و بهذا نكتفي.</span></span></b></b></b></span></span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><b><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">---------------------------------------------</span></span></b></b></b></span></span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><b><b><b><span style="font-family: traditional arabic;">تفريغ الدرس الرابع </span></b></b></b> </span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><b><b><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله ربّ العالمين، والصلاة والسلام على عبد الله ورسوله نبيّنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين، أما بعد:</span></span><br />
<span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;">فيقول الإمام العلامة أبو محمد المعروف بابن قدامة رحمه الله تعالى في كتابه عمدة الفقه في كتاب في باب ما يفسد الصوم، قال:</span></span><br />
<span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: darkred;">وإن طار إلى حلقه ذباب أو غبار أو تمضمض، أو استنشق فوصل إلى حلقه ماء.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
الحمد لله، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه، هذه الجملة إلى
آخرها قد أتينا عليها بما فتح الله به علينا من شرح، وإنما أرى التنبيه
إلى قوله: "أو تمضمض أو استنشق فوصل إلى جوفه ماء" هنا يضاف: ما لم يبالغ،
لأن كلام المصنف عام، فظاهره أن من تمضمض واستنشق فوصل الماء إلى حلقه لا
يفسد صومه، وهذا فيه تفصيل، فإنه إن بالغ في المضمضة والاستنشاق
فتَحَدَّر الماء إلى حلقه أفطر، وهذا هو ما يشير إليه حديث لطيف بن سبرة
رضي الله فإن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "وبادر بالاستنشاق إلا أن
تكون صائما" فهو يتضمن النهي عن المبالغة في الاستنشاق للصائم، هذا دليل
على الأنف منفد من منافد الجوف، والباقي واضح إن شاء الله تعالى، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
ثم قال رحمه الله تعالى :<br />
<span style="color: darkred;">باب صوم التطوع<br />
أفضل الصيام صيام داود عليه السلام كان يصوم يوما ويفطر يوما.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
صيام التطوع، التطوع والنافلة والمسنون والمندوب بمعنى واحد، وهو كلّ
عبادة أمر بها الشارع أمرا غير جازم، يعني أن الشارع أمر بها وحضّ عليها
ولم يوجبها، وقد عُني علماء الإسلام بالنوافل كما عُنوا بالفرائض، وذلكم
أن الاستكثار من النوافل مع المحافظة على الفرائض أمر عظيم جدا وهو مطلب
رابح، ومن فوائد هذا يعني الإكثار من النوافل مع المحافظة على الفرائض أن
العبد يوم القيامة يجبر نقص فرضه من نافلته، ومنها أن الله سبحانه وتعالى
يحفظ هذا العبد الذي استكثر من النوافل مع الفرائض، يحفظه في سمعه وبصره
وجوارحه فيكون كله لله في أقواله وأفعاله وحركاته وسكناته، وهذا الذي حفظه
الله به لأنه حين استكثر من الفرائض وحافظ على النوافل نال محبة الله،
إذن أعظم مطلب وأعظم ثواب وأعظم جزاء، يناله المستكثرون من النوافل مع
المحافظة على الفرائض أن الله سبحانه وتعالى يحبهم، هذا سبب من أسباب محبة
الله لك أيها العبد، ومن أحبه الله فلا تسأل عن حكم حاله ومآله، فقد صحّ
عن النبي صلى الله عليه وسلم: "أن الله إذا أحب عبدا نادى جبريل إني أحب
فلانا فأحبه، فيحبه جبريل ثم ينادي جبريل في أهل السماء إن الله يحب فلانا
فأحبوه فيحبه أهل السماء، ثم يوضع له القبول في الأرض"، وهذا مقصد عظيم
وربح جليل، لا يفرط فيه من آتاه الله العزيمة والرغبة القوية التي تحفزه
على المسارعة في الخيرات والتنافس في الصالحات، صيام التطوع، فكأن الصيام
له نوافل كذلك الصلوات الخمس والزكاة إذا كانت الزكاة مالك عشرين ألف ريال
فزدتها ما يسّر الله وما أقدرك الله عليه، زدها خمسة عشرة صدقة، هذه
نافلة، نعم، والباب واسع، والبحث هنا في صيام التطوع، فإن صيام التطوع
معاشر المسلمين والمسلمات يتفاوت، يتفاوت في الفضيلة، المسلم مأجور على
صيام الفضيلة، لكن صيام التطوّع مأجور على الفضيلة، وأفضلها ما بدأ به
المصنف رحمه الله: أفضل الصيام صيام داود عليه الصلاة والسلام كان يصوم
يوما ويفطر يوما، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله :<br />
<span style="color: darkred;">وأفضل الصيام بعد رمضان شهر الله الذي يدعونه محرما.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
هذه مرتبة أخرى من فضائل صيام التطوع، أو صنف آخر، شهر المحرم يصوم المسلم
فيه ما ييسره له، لأنه هو أفضل الشهور بعد رمضان، ولكن كان رسول الله صلى
الله عليه وسلم يستكثر من شعبان، فقد صحّ عن عائشة رضي الله عنها: "أنه
كان يصوم كله"، وفي رواية: "كان يصومه كله إلا قليلا"، فهذا استثناء بيان
بأن النبي صلى الله عليه وسلم لم يصم شهرا كاملا إلا شهر رمضان، شعبان كان
يستكثر منه، نعم<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله :<br />
<span style="color: darkred;"> وما من أيام العمل الصالح فيهن أحب إلى الله من عشر ذي الحجّة.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
عشر ذي الحجة معلومة، والمصنف أتى بهذه المسألة ليبين سنية صيام التسع،
لأن العاشر لا يصام يوم النحر، وهذا العموم يفيده قوله صلى الله عليه
وسلم: "ما من أيام العمل الصالح أحب إلى الله منه في هذه العشر" قالوا:
"ولا الجهاد في سبيل الله يا رسول الله، قال: ولا الجهاد في سبيل الله،
إلا رجلا خرج بنفسه وماله ولم يرجع من ذلك بشيء"، فهذا النصّ يفيد العموم،
شامل لكلّ ما يتقرب به المسلم إلى الله في عشر ذي الحجة من صيام من صلاة
كركعتي الضحى وأربع قبل الظهر وأربع بعدها وأربع حين يسمع النداء لصلاة
العصر وقيام الليل وقراءة القرآن والصدقة وعيادة المريض وغير ذلك من أوجه
الخير من الأعمال الصالحة التي شرعها الله سبحانه وتعالى، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله :<br />
<span style="color: darkred;"> و من صام رمضان وأتبعه بست من شوال فكأنما صام الدهر كله.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
الأصل في هذا قوله صلى الله عليه وسلم: "من صام رمضان ثم أتبعه ستّا من
شوّال فكأنما صام الدهر كلّه"، وكيف ذلك؟ لأن رمضان شهر والستة تكمل الستة
والثلاثين يوما والحسنة بعشر أمثالها، فيصبح بقيام ستة وثلاثين يوما أو
صيام ستّ من شوّال مع الشهر -لأن الشهر قد يكون تسعة وعشرين- ولكنه لا ينقص
عند الله عزّ وجلّ يصبح كأنه صام سنة،لأن الحسنة بعشر أمثالها،<br />
وهاهنا تنبيهات: التنبيه الأول: مراعاة جمل الحديث، فإن الحديث نصّ: أولا
على أنها ستة، فمن صام أربعة أيام أو خمسة أو ثلاثة لا يناله هذا الأجر،
الثاني: أن تكون في شوال، الثالث: أن تكون بعد صيام رمضان، يعني استكمل
صيام رمضان، فلا بدّ من هذه الأمور،<br />
وصيام الستّ يبدأ من اليوم الثاني، لأن يوم عيد الفطر هو يوم واحد، وما
بعده من أيام يسميها المسلمون عيدا، هذه أعياد عرفية وليست شرعية، أعياد
عرفية تعارف الناس فيها على إظهار الفرح والسرور من التهنئة وتبادل
الزيارات وقد يسافر المرء بالصلة أقارب له أو ذوي رحمه من بلاد إلى بلاد،
ولم يستنكر ذلك العلماء، فهي تبدأ من اليوم الثاني، ومن أراد أن يؤخرها
لما هو مرتبط به من علاقات أخوية وأسرية يكون فيها تبادل الزيارات فأخرها
أياما حتى ينتهي هذا العرف الذي تعارف الناس عليه فلا بأس بذلك إن شاء
الله، وسواء صامها متفرقة أو متتابعة الأمر فيه سعة، المهم أن يكون ستة من
شوال،<br />
التنبيه الثاني: فيمن أفطر أياما من رمضان، ماذا يصنع؟ <br />
وتحرير الجواب في هذه المسألة أن هذا الصنف من الناس الذين يفطرون أياما من رمضان لهم حالتان، وإن شئت فقل: هم صنفان:<br />
صنف عنده قدرة في نفسه وجسمه ووقته، فيتمكن من الجمع بين القضاء وصيام
الستّ، فهذا يؤمر بأن يبدأ بالقضاء ويُثَنِّي بصيام السنة، لأنه بهذا
العمل يستكمل صيام رمضان ثم يتبع صيام شوّال،<br />
الصنف الثاني: من ليست له قدرة، قد يكون قويّا في جسمه وعنده عزم في نفسه
لكن ليس عنده سعة وقت فيحبّ أن يغتنم صيام الستّ ويقضي دينه وهو ما أفطره
من رمضان فيما بعد لأن القضاء واسع، فلا مانع إن شاء الله من أن يصوم الست
ويرجئ القضاء، لكن ليس له من الأجر مثل ما للأول، هذا هو قيد الحديث "من
صام رمضان ثم أتبعه ستّا من شوّال فكأنما صام الدهر كلّه"، فالذي أخّر
القضاء له أجر النفل المطلق، لكن ليس له أجر صيام سنة، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">وصيام يوم عاشوراء كفارة سنة.</span><br />
<br />
صيام عاشوراء، هو اليوم العاشر من شهر المحرّم، وهذا اليوم كانت تصومه
قريش في الجاهلية، فمن مات على الشرك لم يتقبله الله منه، لأن الله لا
يقبل عبادة من مشرك، وكذلك كانت تصومه اليهود بالمدينة ففي الصحيحين: "أن
رسول الله صلى الله عليه وسلم حين قدم المدينة رأى اليهود يصومون هذا
اليوم، فسألهم، فقالوا: هذا يوم صالح، يوم نجّا الله فيه موسى وقومه وأهلك
فيه فرعون وقومه، فصامه موسى شكرا لله، فقال صلى الله عليه وسلم: نحن
أولى بموسى منهم، فصامه صلى الله عليه وسلم وأمر الناس بصيامه"، وكان صيام
هذا اليوم قبل رمضان واجبا، فلما فرض صيام رمضان تُرك الأمر به، يعني
تُرك الوجوب فأصبح سنة، فمن شاء صام ومن شاء أفطر، <br />
وهاهنا مسألتان أو ثلاث: تتفرع عن مسألة صيام عاشوراء،<br />
المسألة الأولى: أظنكم سمعتم من بعض الخطباء يبجلون هذا اليوم ويعظّمونه
ويستدلون بأحاديث تأمر فيه بالتوسعة على العيال والصدقة وغير ذلك، فهذا
خطأ، هذه الأحاديث ضعيفة، فلم يصحّ في هذا اليوم سوى ما قدمت لكم الصيام
فقط، ولم يصحّ فيه غير ذلك، <br />
الفرع الثاني في هذه المسألة: أن يكتفى بصيام عاشوراء أو يصام معه يوم قبله أو بعده، هاهنا البحث في أمرين:<br />
الأمر الأول: من اكتفى بصوم عاشوراء وهو اليوم العاشر من محرّم أصاب السنة
ولا يُثرّب عليه أبدا، لأن هذا هو المعتمد أول الإسلام، ثم بعد ذلك نُسخ
وجوبه وبقية سنيته،<br />
الأمر الثاني: في صيام اليوم قبله وهو اليوم التاسع، صحّ عن النبي صلى
الله عليه وسلم قال: "لئن عشت لأَصُومَنّ التاسع"، قال أهل العلم: هذا
يحتمل وجهين، أحدهما: ضمّ التاسع إلى العاشر في الصيام مخالفة لليهود،
والآخر: نقل الصيام من عاشوراء إلى تاسوعاء، ...مخالفة لليهود، ثم مات صلى
الله عليه وسلم ولم يصم التاسع، لأنه قال ذلك آخر حياته صلى الله عليه
وسلم، في صيام اليوم الذي بعده هذا فيه حديث أن رسول الله صلى الله عليه
وسلم أمر أن يصام معه يوم قبله أو يوم بعده، فاليوم الذي قبله ما هو؟
التاسع، واليوم الذي بعده؟ الحادي عشر، هذا ضعيف، صيام الحادي عشر ضعيف،
في إسناد هذا الحديث: محمد بن عبد الرحمن بن أبي ليلى ...، فالحاصل أن
المسلم مخيّر بين أمرين: إما أن يكتفي بصيام يوم العاشر أو وإن رغب في
مخالفة اليهود فليصم التاسع والعاشر، والله أعلم، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">وصيام يوم عرفة كفارة سنتين، ولا يستحب لمن بعرفة أن يصومه</span><br />
<br />
هاهنا أمران أو ثلاثة:<br />
الأول في قول المصنف هذا إشارة إلى حديث أبي قتادة في صحيح مسلم: "أن رسول
الله صلى الله عليه وسلم سئل عن صيام يوم عرفة، قال: يكفر السنتين
الماضية والمقبلة، أو قال: أحتسب على الله فيه كفارة سنتين" "وسئل عن صيام
عاشوراء فقال: كفارة سنة" وهذا الحديث في الصحيح، وقد اعترض بعض
المنتسبين إلى العلم على هذا الحديث فضعفه محتجا بأن بين أبي قتادة رضي
الله عنه والراوي عنه -نسيت اسمه الآن- انقطاع، وهذا الحجة حجّة ميّتة
واعتراض عليل، فإن صيام يوم عرفة صحيح عن النبي صلى الله عليه وسلم بمجموع
طرقه فهو سنّة وليست بدعة كما ذهب إليه ذلكم الزاعم، وذلكم أنه قد رواه
عن النبي صلى الله عليه وسلم جملة من أصحابه، يشدّ حديثه بعضه بعضا،<br />
الأمر الثاني: في قول المصنف: ولا يستحب لمن بعرفة أن يصوم، يعني الحاجّ ،
هذه الجملة هي أولا هي إشارة إلى ما في صحيح البخاريّ عن أم الفضل رضي
الله عنها: " أن أُناسا تمارَوا عندها، -يعني في حجة الوداع- هل كان رسول
الله صلى الله عليه وسلم صائما أو لا، تمارَوا في هذا، فبحثت إليه بلبن
فشربه، والناس ينظرون"، وفي معناه وهو في صحيح البخاريّ حديث ميمونة رضي
الله عنها: "أن الناس شكّوا في رسول الله صلى الله عليه وسلم أكان صائما
أم لا،عني بعرفة- وذلكم أيضا في حجة الوداع، فبعثت إليه بحلاب فيه شيء
شراب فشربه" فكلا الحديث دليل أولا على أن القوم متقرّر عندهم سنيّة صيام
عرفة، وفي هذا ردّ على من ذهب إلى أنه بدعة،كما أسلفنا، فلو كان صيام عرفة
غير مسنون ما حدث منهم هذه المجادلة وهذه الممارات، فهم يعلمون أنه سنة،
ولكن يشكون هل كان نبيهم صلى الله عليه وسلم في ذلكم الموقف صائما أو لا،
فتبيّن أنه غير صائم، وثانيا: ما قرّره المصنف أنه لا يُستحبّ لمن بعرفة
أن يصوم يعني الحجّ، لماذا؟ لأن الصيام في ذلكم اليوم يشغل الحاج عن
عبادات هي أفضل من الصيام، الوقوف بعرفة يضعفه عنه، والواقف بعرفة قد يكون
راكبا وقد يتجوّل وقد يقف قليلا في عرفة على قدميه وقد يكون في خيمته
يذكر الله ويدعو، فالصيام يضعفه عن هذا كلّه فلا يصوم، لكن قال بعض أهل
العلم: من كان عليه هدي فلم يتمه فإنه يصوم ثلاثة في الحجّ ولا مانع أن
يكون آخرها يوم عرفة، هذا اجتهاد منهم وفيه نظر عندي، والله أعلم، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
<span style="color: red;">سؤال : أحسن الله إليكم، تكفير يوم عرفة ويوم عاشوراء هل يشمل الصغائر والكبائر؟</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
الذي يظهر لي أنه في الصغائر، فلم أعلم ذنبا نُصّ على أنه يكفر حتى
الكبائر سوى الحجّ، قال صلى الله عليه وسلم: " من حجّ فلم يرفث ولم يفسق"
-فالصغائر لا تسمى فسقا،- "رجع من ذنوبه كيوم ولدته أمّه" فالصلوات وصيام
عرفة بل حتى صيام رمضان والجمعة، هذه تكفر صغائر الذنوب، إذا اجتنبت
الكبائر، نعم<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله تعالى : <span style="color: darkred;">ويستحب صيام الأيام البيض والاثنين والخميس.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
هذه جاءت فيها أحاديث، صيام ثلاثة أيام من كل شهر جاءت مقيّدة وجاءت
مطلقة، جاءت مقيّدة في حديث مقيّدة بالأيام البيض وهي الثالث عشر والرابع
عشر والخامس عشر، وجاءت مطلقة ي حديث أبي هريرة أو ما هو في معناه، قال:
"أوصاني رسول الله صلى الله عليه وسلم فذكر أمورا، ومنها قال: صيام ثلاثة
أيّام من كلّ شهر" فالجمع بين الأحاديث أن النصّ على صيام البيض لا يعارض
صيام ثلاثة أيّام غيرها، فالنصّ لأفضليّتها، وليس للمنع من صيام غيرا، ثم
كذلك في هذا أمر آخر وهو التوسعة على الأمة، فإن المرأ قد يعزم على صيام
ثلاثة أيّام على صيام البيض لما علم من أفضليتها لكن يحول بينه وبين ذلك
حائل، فإنه يصوم ثلاثة أيام مكانها ويكون أصاب سنة النبي صلى الله عليه
وسلم، وصحّ عن النبي صلى الله عليه وسلم في حديث عائشة: "أنه لا يبالي من
أيّ الشهر يصوم"، فالأمر فيه سعة عليكم أيها المسلمون فذلك صدقة من الله
عليكم فاقبلوا صدقة الله، فمن استطاع أن يصوم ثلاثة أيّام من كلّ شهر إن
قدر على البيض قدر على المواظبة عليها فحسن، وإلا فليصم ثلاثة أيام من سائر
الشهر،<br />
وأما الاثنين فمما صحّ فيه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "ذلك يوم
ولدت فيه وأنزل عليه فيه" هذا، وصحّ أنه: "يوم تعرض فيه الأعمال على
الله"، قال صلى الله عليه وسلم: "فأحب أن يعرض عملي وأنا صائم"، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">والصائم المتطوّع أمير نفسه إن صام وإن شاء أفطر ولا قضاء عليه.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
التطوع نافلة، ومن هنا كان أمير نفسه، فإذا بدأ في صيام تطوّع بدأه عزم
على أن تسع يصوم من ذي الحجة، فإنه له الخيار وإن شاء قطعه، وقد يستحبّ
القطع إذا كان هناك أمر لو لم يفعله لفات عليه أجره، فمن ذلكم لو أنه صام
صيام التطوع ثم بعد ذلك بلغه أن ذوي رحم له تحتاجه مريضة وعليك السفر فإنه
هنا يفطر، الفطر أولى له لأن هذا سفر، والفطر فيه أفضل في هذه الحالة،
كذلك لو أنه أتاه قريب له وحبيب إلى نفسه ضيف فلو صام أحرج الضيف، لأن
الضيف ليس عنده من يواكله ويشاربه إلا صاحب هذا البيت، فإنه يفطر في هذه
الحالة، المقصود أن صائم التطوّع أمير نفسه، وقد صحّ عن النبي صلى الله
عليه وسلم: "أنه أتى أهله يوما فقال: هل عندكم شيء، فقالوا: عندنا حيس،
-الظاهر أنه تمر وسمن أو دقيق وسمن أو غير ذلك يعني كلّ ما يخلط ما أمكن
خلطه مثل: الأَقْل والسمن، التمر والأَقْل، التمر والسويق تسمى حيسة، لأنه
حاس مع بعضه يخلط- فقال: أَرِنِيهِ، فإني أصبحت صائما فأكل"، هذا دليل
على هذه القاعدة، المتطوّع أمير نفسه، حتى في الصلاة، أنت أمير نفسك، صلاة
التطوع أمير نفسك، فمثلا عزمت على أن تقوم من الليل عشرا مع الوتر ثلاثة
عشر، ثم عنى لك أمر فأنت أمير نفسك صلّ أربعا ستا .. اقطع هذه الصلاة..
أنت أمير نفسك، لا حرج عليك ولا قضاء، أنت أمير نفسك، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">وكذلك سائر التطوع إلا الحج والعمرة فإنه يجب إتمامهما، وقضاء ما أفسد منهما.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
سائر التطوع، كما قدمنا جميع التطوّعات، هنا استثناء، تعلمون أن من حجة
فريضة هذا لا يقطع، هذا واضح عند الجميع، لكن من كانت حجته نافلة هل هو
أمير نفسه؟ الجواب:لا، ليس أميرا لنفسه، فمن أرحم بالعمرة أو الحجّ تطوّعا
فيجب عليه الإتمام لقوله تعالى: "وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ
لِلَّهِ"،نعم.<br />
أقول هنا مسألة كنت أظن المصنف سيعرض لها، نحن علمنا الآن القاعدة العامة
في التطوعات أن المتطوّع أمير نفسه إن شاء فعل وإن شاء ترك، الصيام
الصلاة، كل هو أمير نفسه، حتى الصدقة لو أنك أخرجت ألف ريال لتتصدق بها
على أناس في حجّك ثم بدا لك بعد ذلك أنك تحتفظ بمائة أو مائتين لعيالك ما
عليك بأس، ما دامت ما خرجت من يدك فما عليك من بأس، وعرفنا الاستثناء إلا
الحجّ والعمرة، هذا ليس أمير نفسه، لكن هنا مسألة تضاف لها وهي أن من
اعتمر تطوعا أو حج تطوعا: أولا: يجب عليه الإتمام، ثانيا: إذا أفسده يجب
عليه المضي في فاسده، ما يقول فسدت نمشي، ثالثا: عليه القضاء، رابعا: عليه
الفدية، وهذه التفاصيل تأتي في مناسك الحجّ إن شاء الله تعالى، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله تعالى : <span style="color: darkred;">ونهى رسول الله صلى الله عليه وسلم عن صوم يومين: يوم الفطر، ويوم الأضحى.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
هذه لفتة جيدة، وسياسة جميلة، وتربية حسنة، فإن علماء الإسلام حينما
يقرّرون الواجبات يتبعونهها بتقرير المندوبات ثم يثلثون بالمنهيات، وهذا
كله من حسن التربية تربية المسلم على التديّن الذي يجتمع فيه تجريد
الإخلاص لله وتجريد المتابعة لرسول الله صلى الله عليه وسلم، ومن هذا ما
سمعتم من صنيع ابن قدامة رحمه الله، فإنَّا عشنا مع كتابه أياما في الصيام
وما يطرأ عليه من مفسداته أو غير مفسداته، ثم اليوم نعيش مع صيام
التطوّع، فلما أنهى ما يَسّرَ الله له من مسائل التطوّع أتى بالمنهيات،
حتّى لا يقع المسلم في المنهيات، فإن المسلم كما أن عليه الجدّ في فعل ما
هو طاعة لله عزّ وجلّ، كذلك عليه الحرص في البعد عن ما هو منهيّ حتى لا
يعرّض عبادته للفساد، لأن المسلم لا يعبد الله إلا تقربا، هذا التقرب وهذه
النية الصادقة ينضمّ إليها ماذا؟ تجريد المتبعة لرسول الله صلى الله عليه
وسلم، ومن تجريد المتابعة أن يعلم المسلم ما نهى الله فلا يعبد الله به،
هنا ذكر في أوّل المنهيات ذكر صيام العيدين عيد الفطر وعيد الأضحى، صحّ عن
النبيّ صلى الله عليه وسلم النهي عن صيامه، قال أهل العلم: الحكمة في ذلك
أن صيام هذين اليومين هو إعراض عن ضيافة الله سبحانه وتعالى، فالصائم
رمضان يفرح فرحا يوميا بغروب الشمس أن الله منّ عليه بإتمام هذا اليوم
ويفرح بالعيد أن الله منّ عليه بإتمام الشهر، فالذي يصوم يُعرض هذا عن هذه
النعمة، وهذا في الحقيقة مسلك الرافضة، هم الذين يصومون يوم العيد، ومنهم
من يأكل ويشرب تقيّة خوفا من الناس خوفا على سمعته، ولكن لا يظهرون الفرح
والسرور إلا في اليوم الثاني، مخالفة للمسلمين في كلّ شيء، في كلّ طاعة
هم مخالفون للمسلمين في الأصول والفروع والحلال.. مخالفون للمسلمين في كلّ
شيء، نعم، قبّح الله صنيعهم، كذلك يوم النحر هذا يوم يفرح المسلمون فيه
بما يمنّ الله عليهم من صلاة العيد والفرح والتكبير والتهليل، فهو مشارك
لعيد الفطر في أشياء ولكن يزيد بشيء وهو الأضحية، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">ونهى عن صيام أيام التشريق إلا أنه رُخّص في صومها للمتمتع إذا لم يجد الهدي.</span><br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
المنهيّ عنه الثاني: صيام أيام التشريق وهي الحادي عشر والثاني عشر
والثالث عشر من ذي الحجّة، فإن النبي صلى الله عليه وسلم نهى عن صيامه،
قال: "هي أيام أكل وشرب وذكر لله" لكنه رخّص في صيامه للقارن والمتمتّع
إذا لم يجد هديا فله أن يصومها، وبعض الناس من حرصه على الخير يصوم اليوم
الثالث عشر، لأنه من الأيام البيض، وهذا صحيح من الأيام البيض، لكنه لا
يعلم النهي، فإذا علم النهي أفطر ولو في منتصف اليوم ولو قبل غروب الشمس،
ومن لم يعلم النهي نرجو إن شاء الله أنه يثاب على هذه العمل الذي وقع فيه
حسن نيّة، نعم.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
قال رحمه الله : <span style="color: darkred;">وليلة القدر في العشر من الأواخر من رمضان</span>.<br />
</span></span> <span style="font-family: traditional arabic;"><span style="color: blue;"><br />
أنا لا أدري لماذا جعل المصنف رحمه الله هذه الجملة خاتمة الباب! فحبّذا
رحمه الله وجزاه عنّا خيرا، ونسأل الله أن يثقل موازين أعماله بما خلّفه
للمسلمين من تراث علميّ جيّد، ومنه المغني كتاب مرجع جيد في الفقه المقارن
وغير ذلك من الكتب، لكن حبذا لو أنه جعلها قبل المنهيات، ولكن هذا اصطلاح
رآه رحمه الله، ولا مُشاحة في الاصطلاح كما يقولون، الأمور الاصطلاحية
التي يصطلح فيها الأفراد أو الجماعات إذا لم تخالف الشرع الأمر فيها واسع،
فبعض علماء الإسلام يجعلون الأضاحي والعقيقة قبل الحجّ بعد الصيام،
وبعضهم من يؤخرها، هذه اصطلاحات، هناك جماعة من الجماعات -طبعا نحن ما ..
الجماعات الدعوية، لا، الجماعات الدعوية الحديثة كلها ضالة مضلة- جماعة
مثلا: قبيلة أو أهل بلد اصطلحوا على أن المعيّن من حيث ... أو اصطلحوا على
أن يجمعوا إعانات شهرية لمواساة الفقير والضعيف، ليس بذلك بأس إن شاء
الله تعالى، أو مثلا اصطلحت قرية أو اتفقت على مثلا: أنهم يستيقظون مبكرين
وينامون مبكرين هكذا اتفقوا صغيرهم وكبيرهم وشيوخهم.. اتفقوا على هذا ما
في ذلك من بأس إن شاء الله تعالى، هذه لها أصل في الشرع؛<br />
والشيخ رحمه الله فيما قرره له، من أن ليلية القدر في الوتر من العشر
الأواخر، هذا تشهد له السنة، صحّ عن النبي صلى الله عليه وسلم في غير ما
حديث، وأنه أمر من كان مُتَحَرّيهَا أن يتحرّاها ومن كان ملتمسها أن
يلتمسها في الأوتار من العشر الأواخر، وهي ليلة إحدى وعشرين وثلاث وعشرين
وخمس وعشرين وسبع وعشرين وتسع وعشرين، هذه الأوتار، نعم. الحمد لله.<br /> </span></span></b></b></b></b></span></b></b></span></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;"><span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: traditional arabic;"><b><b><b><b><span style="font-family: traditional arabic;">- منقول - </span></b></b></b></b> </span></b></b></span> </span></span></span></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-81790164827148193132016-05-01T13:20:00.000+03:002016-05-01T13:22:49.734+03:00 ( الجواب المقنع لمن سئل عن صوم الحامل و المرضع ) أسئلة أجاب عليها فضيلة الإمام العلامة المحدث محمد ناصر الدين الألباني<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"> </span></span></b></span>
</div>
<div style="text-align: right;">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"> الجواب المقنع لمن سئل عن صوم الحامل والمرضع</span></span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"> </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="color: green;">أجاب عليها فضيلة الإمام المحدث</span></span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"> محمد ناصر الدين الألباني </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="color: black;">رحمه الله</span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="color: darkred;">من سلسلة فتاوى جدة، شريط رقم : (25)</span></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> يقول السائل: قرأت في
كتاب: "صفة صوم النبي صلى الله عليه وسلم في رمضان" لمؤلفه: سليم
الهلالي؛ أن الحامل والمرضع إذا خافتا على نفسيهما أو ولديهما أفطرتا
وأطعمتا عن كل يوم مسكيناً، ولا يجب عليها القضاء، فما صحة هذا القول؟
نرجو التوضيح.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الجواب: لا يجب عليها
القضاء وإنما يجب عليها الكفارة عن كل يوم مسكيناً، هذا الجواب الصحيح،
أما الاشتراط المذكور؛ وهو إذا خافت الحامل والمرضع على نفسيهما أو
ولديهما! هذا الشرط إنما هو اجتهاد من بعض العلماء لا تكلف به الحامل أو
المرضع.</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> لأن النبي صلى الله
عليه وآله وسلم قد قال: {إن الله - تبارك وتعالى- قد وضع الصيام عن
الحامل والمرضع} ثم قال ابن عباس في تفسير قوله تعالى: {فَمَن كَانَ
مِنكُم مَّرِيضَاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرٍ
وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِين} قال ابن عباس
رضي الله عنه:</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> " أن الحامل والمرضع عليها الإطعام" أي لا يوجد هناك الشرط المذكور آنفاً؛ أن تخاف الحامل أو المرضع على نفسها أو على ولدها.</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">خلاصة الجواب: يجوز لكل حامل ولكل مرضع أن تفطر وأن تطعم عن كل يوم مسكيناً، ولا قضاء عليها إلا هذه الكفارة.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: المرضع التي تفطر في رمضان هل تطعم عن كل يوم تفطر فيه فقير أو مسكين؟ هل يجوز هذا ككفارة؟</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">الشيخ: أي نعم يجوز.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: كم مقدار الإطعام؟</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: ليست الكفارة دراهم أو دنانير تُدفع للمسكين، وإنما هو الطعام الذي يأكله المُكفِّر.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: الطعام الذي يأكله هل هو طعام الإفطار أم طعام الغداء أم طعام العشاء؟</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: هذا السؤال الجواب عليه: وقعة -أي وجبة- سواء كانت غذاء أو عشاء (وقعة واحدة).</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: لا يجوز أن نخرجها نقداً على أساس الفقير يشتري ما يحتاجه!!</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: هذا الذي قصدتُ نفيه في أول الجواب.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: يجب أن يكون طعام!.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: أي نعم.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: في أيامنا الحاضرة إذا كان مثلا نحن أكلنا الرئيسي أرز مثلا، كم مقدار الذي نخرجه مثلاً؟!!</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">الشيخ: مقدار ماذا يا أخي!!!</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: مقدار الأرز من الأكل اليومي.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: يا أخي وقعة.. وقعة. (وجبة).</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> السائل: وقعة بما فيها كاملاً!!؟</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: بما فيها ؛ إذا كان أرز ولحم وخبز.. وقعة مشبعة لشخص واحد.</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">السائل: وقعة مشبعة لشخص واحد، وهذا يكفي ولا داعي لأن تصوم الأيام التي أفطرتها!.</span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> الشيخ: لا ما في داعي. </span></b></span>
</div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <br />
</span></b></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: red;"><span style="font-family: "traditional arabic";">من سلسلة الهدى والنور، شريط رقم : (339)</span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
<b><span style="color: red;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-size: x-large;">- منقول - </span></span></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-47578523685492847902016-05-01T13:16:00.000+03:002016-05-01T13:16:06.945+03:00 ( أسئلة وأجوبة حول شهر رمضان وأحكام الصيام ) للعلامة الإمام المجدد مقبل بن هادي الوادعي<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><b><div style="text-align: center;">
<span style="color: red; font-size: x-large;"><div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: traditional arabic;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></b></div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"></span></b><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;">فهذا شيء من مسائل
وفتاوى الإمام العلامة الشيخ مقبل بن هادي الوادعي رحمه الله تعالى ، وهي
تتعلق بمسائل صيام رمضان ، ولهذا أحببت أن أنقل لأخواني في الله بعض ما
وجدته من فتاوى هذا العالم الكبير الجليل نسأل الله أن يثيبه على ما قدم
للإسلام والمسلمين ، وهذه تعتبر من الصدقة الجارية كما قال النبي عليه
الصلاة والسلام في الحديث المشهور : (( إذا مات ابن آدم ـ وفي رماية
الإنسان ـ انقطع عمله إلا من ثلاث : صدقة جارة ، وعلم ينتفع به ، وولد
صالح يدعو له )) فهذا من العلم الذي ينتفع به . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الأول : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل تجب نية صيام رمضان أم يكفي نية صيام الشهر كله واحدة ؟ ومتى ذلك ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : النبي صلى الله
عليه وعلى آله وسلم يقول : (( إنما الأعمال بالنيات ، وإنما لكل امرئ ما
نوى )) . هذا دليل على أنه لا بد من النية في الأعمال ، فالذي يظهر أن
ينوي الشخص في كل يوم ، وليس معناه يقول : نويت أن أصوم يوم كذا وكذا من
رمضان ، ولكن النية القصد ، فقيامك للسحور يعتبر نية ، وإمساكك عن الطعام
والشراب يعتبر نية . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وأما حديث : (( من لم يبيت الصوم فلا صوم له )) فإنه حديث ضعيف مضطرب وإن حسنه بعض العلماء ، فالصحيح فيه الاضطراب . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثاني : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل هناك ألفاظ لنية الصيام ؟ وهل يجوز الجهر بها ؟ وهل هناك أدعية عند الإفطار ؟ وهل يجوز الجهر بها ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : ليس هناك ألفاظ
لنية الصيام ، والصحيح أنه لا يجهر بها في شيء من العبادات ؛ حتى في الحج
، والقائلون بأنه يجهر في الحج لم يأتوا بدليل إلا ما جاء أن الذي قال :
لبيك عن شبرمة ؛ فعن شبرمة يحتمل أنه أَحُجُّ عن شبرمة ، والحج بمعنى
القصد ، ويحتمل أنه : نويت عن شبرمة ، فيقال كما قال النبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وأما الأدعية : فمن أهل
العلم من يقول : ثبت حديث : (( ذهب الظمأ ، وابتلت العروق ، وثبت الأجر
إن شاء الله )) ، والذي يظهر أنه لا يثبت حديث في الدعاء بخصوصه ، وإلا
فقد ثبت : أن للصائم دعوة مستجابة عند فطره . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فأنت تدعو الله بالمغفرة وأن يشفيك ، وإلى ما تحتاج إليه من الأمور . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثالث : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> إذا استيقظ شخص بعد
طلوع الفجر من النوم من أول أيام رمضان ، فأكل وهو لا يعلم بأن هذا اليوم
رمضان فأخبر بعدها فهل له أن يصوم أو يُفطر ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : نعم يصوم ولا يضره لأنه ظن بقاء الليل ، فيصوم وصومه صحيح . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الرابع : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل للشخص الذي يشك في دخول رمضان أن يصوم يوماً قبله ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : من الحنابلة من
يقول ذلك ، لكن الصحيح أنه لا يصام لما ثبت عن النبي صلى الله عليه وعلى
آله وسلم أنه قال : (( لا تقدموا رمضان بيوم ولا يومين )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وجاء عن عمار بن ياسر رضي الله عنه : من صام يوم الشك فقد عصى أبا القاسم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فالصحيح أنه لا يُصام ،
والنبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم يقول : (( صوموا لرؤيته وأفطروا
لرؤيته ، فإن غم عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين يوماً )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فلم يبق شيء بعد هذا البيان . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الخامس : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وإذا نام شخص قبل الإفطار ولم يستيقظ إلا في صباح اليوم الثاني فهل عليه أن يواصل صومه أو يُفطر ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جـواب : عليه أن يواصل
صومه ، فقد حدث هذا لقيس بن صرمة ، فقد كان يعمل وكان في أول ما فرض
الصوم أنه إذا نام فلا يُباح له الطعام ـ أي إذا نام في الليل قبل أن
يأكل ـ فلا يُباح له الطعام فرجع إلى امرأته وقال : هل من طعام ؟ قالت :
لا ، ولكني أذهب وأطلب لك طعاماً ، فرجعت وقد نام فقالت له : خبت وخسرت
أو بهذا المعنى ، ثم ذهب يعمل إلى نصف النهار وغشي عليه ، ثم أنزل الله
سبحانه وتعالى هذه الآية : ( أحل لكم ليلة الصيام الرفث إلى نسائكم هن
لباسٌ لكم وأنتم لباسٌ لهن علم الله أنكم تختانون أنفسكم ) إلى قوله : (
فكلوا واشربوا حتى يتبين لكم الخيط الأبيض من الخيط الأسود من الفجر ) [
البقرة : 187 ] . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال السادس : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وإذا كان الشخص يتسحر فأذن المؤذن فهل يجب عليه أن يلقي ما في فمه أم يأكله ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : أما الذي في فمه
فلا يلقه ، ولكن لا يأكل شيئاً بعده ، إلا الماء لما جاء في < سنن
أبي داود > عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : قال النبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم : (( إذا أذن المؤذن والإناء على يد أحدكم فليأخذ منه
حاجته )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فلا بأس أن يشرب إذا أذن المؤذن بشرط أن يكون الماء على يده . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال السابع : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل ثبت من فضل للشخص الذي يموت في هذا الشهر ، وأنه يدل على صلاح الميت ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : ورد ولكنه لم يثبت . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثامن : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم المرأة الحامل إذا أفطرت في رمضان خوفاً على جنينها ، والمرأة على رضيعها ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : اختلف العلماء ،
فمنهم من يقول : يجب عليها أن تقضي ومنهم من يقول : تقضي وتُكفر ، ومنهم
من يقول : ليس عليها قضاء وعليها كفارة ، ومنهم من يقول : ليس عليها
قضاء ولا كفارة ، ويستدل بحديث أنس بن كعب الكلبي أنه قدم إلى النبي صلى
الله عليه وعلى آله وسلم فقال له : (( كل )) قال : إني صائم ، قال : ((
أما علمت أن الله وضع شطر الصلاة عن المسافر ، والصوم عن الحامل والمرضع
)) ، فاستدلوا بهذا على أنه ليس عليها شيء . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> والذي يظهر لي أن عليها
القضاء فقط ، فلا تلزمها كفارة ، ولا تجزئ ، فيلزمها القضاء لقوله تعالى
: ( فمن كان منكم مريضاً أو على سفر فعدة من أيام أخر ) [ البقرة : 184 ]
. </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال التاسع : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم من أصابها الحيض وهي صائمة قبل الإفطار بفترة بسيطة ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : يجب عليها أن
تقضي ذلك اليوم ، إذا كان المؤذن يؤذن على الوقت ، أما إذا غربت الشمس
وجاءها الحيض والمؤذن لا يؤذن إلا مثل أذان الشيعة وقد أظلمت السماء
فصومها صحيح ، ولا يجب عليها القضاء . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال العاشر : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم المرأة الحامل التي أفطرت في رمضان بسبب الولادة ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : يجب عليها القضاء . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الحادي عشر : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما الحكم إذا أفطرت قبل الولادة بيوم أو يومين بسبب خروج بعض الدم ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إذا كان خرج بعض الدم فهو يعتبر دم نفاس ، ويجب عليها القضاء . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثاني عشر : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم من أفطر بسبب مرض مزمن مستمر معه لعدة سنوات ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إذا قرر الأطباء
أنه لا يُرجى شفاؤه ، والله هو الشافي ، وربَّ مريض قرر الأطباء أنه لا
يرجى شفاؤه ثم يشفه الله سبحانه وتعالى ، أما إذا قرر أنه لا يرجى برؤه
فلا بأس أن يطعم عن كل يوم مسكيناً ، كما قال ربنا عز وجل : ( وعلى الذين
يطيقونه فدية طعام مسكين ) [ البقرة : 148 ] . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وهكذا كان أنس بن مالك عند أن صار لا يستطيع الصوم صار يُطعم عن كل يوم مسكيناً . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الثالث عشر : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما حكم الأشياء التالية في نهار رمضان : </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> استخدام السِواك ومعجون الأسنان ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : أما استخدام
السِواك من الأراك فلا بأس به ، وحتى وإن كان أخضر ، أما معجون الأسنان
فننصح بتركه في رمضان ، وليس لدينا دليل على أنه يُبطل الصوم ، ويجب أن
يتحرز حتى لا يتسرب إلى بطنه شيء ، فالنبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم
يقول : (( وبالغ في الاستنشاق إلا أن تكون صائماً )) ، لأنه إذا كان
صائماً فيخشى أن يتسرب الماء إلى بطنه . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الرابع عشر : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وكذلك استخدام العطورات بجميع أنواعها كالبخور والعود والعطورات الجديدة البخاخة ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : أما العطور
والبخور فلا بأس بذلك إن شاء الله ، وينبغي أن يبتعد عن العطورات التي
بها كحول في رمضان وغير رمضان وخصوصاً الكلونيا ، فإنه قد علم أنه بها
كحولاً . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الخامس عشر : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وكذلك استخدام أدوية تقطير العينين والأذنين والأنف ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : أقول : إن
الخروج من هذا هو أن يفطر ، وقد أبيح له الفطر ( فمن كان منكم مريضاً أو
على سفر فعدة من أيام أخر ) [ البقرة : 184 ] . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فإذا كان مريضاً وهو
محتاج إلى العلاج فننصحه أن يفطر ويقضي ، هذا إذا قرر له الأطباء علاجاً
في نهار رمضان ، فإن لم يفعل فلا يفطره إلا ما نزل من حلقه ، وفي الغالب
أن الذي يكتحل به ربما يجد طعمه في حلقه ، فننصحه بالابتعاد عن هذا . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال السادس عشر : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وكذلك استخدام الحقن وهل يوجد فيها تفصيل ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : من أهل العلم من
يقول : إذا كانت مغذية ، فلا يستعملها ، وإذا كانت غير مغذية فليستعملها
، وقد تقدمت نصيحتنا للمريض أن يفطر حتى لا يكون في صيامه شبة ثم يقضي .
</span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال السابع عشر : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> خلع الأسنان ربما أدى إلى ابتلاع شيء من الدم ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : هو ابتلاع من دم
الشخص نفسه فلا يُفطر ، ولو أجله إلى أن يفطر لأنه ربما يخشى عليه أن
يتضرر إذا خلع سنة وهو صائم ، وإلا لو أخره إلى الليل لكان أحسن . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثامن عشر :</span><br />
كذلك الإغماء والتقيؤ ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : أما الإغماء فلا
يُعد مبطلاً للصوم ، وهكذا التقيؤ ، أما حديث : (( من قاء فلا قضاء عليه
ومن استقاء فعليه القضاء )) ، فهو حديث ضعيف . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال التاسع عشر : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما حكم السباحة مع الغطس ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : المعتبر ألا
ينزل من حلقه شيء ، أما إذا كان في البحر فهو يختلف فإذا كان ماء مالحاً
فيمكن أن يتسرب ، لأننا قد سبحنا فيه ، فلا يشعر الشخص إلا وهو يتسرب من
الحلق ، فننصح بالبعد عن هذا ، وأما إذا كان الماء غير مالح فهو لا يتسرب
إلى الحلق وربما تسرب أيضاً . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال العشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم تذوق المرأة عند الطبخ للطعام بطرف لسانها لمعرفة ما ينقصه من المكونات والبهارات ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : لا بأس بذلك إن شاء الله ، ولا يتسرب من حلقها شيء . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الحادي والعشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما حكم استخدام الجهاز البخاخ للأشخاص المصابين بضيق التنفس ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : الظاهر أنه ليس بطعام ولا شراب ، فما أعلمه مبطلاً للصوم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثاني والعشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ماذا يجب على الرجل الذي يجامع امرأته في نهار رمضان من الكفارات ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : جاء حديثان عن
عائشة وأبي هريرة وكلاهما في < الصحيح > أن رجلاً أتى إلى النبي
صلى الله عليه وعلى آله وسلم فقال : يا رسول الله احترقت ، قال : (( وما
احرقك ؟ )) قال : وقعت على أهلي في نهار رمضان ، وفي حديث أبي هريرة قال :
يا رسول الله هلكت ، قال : (( وما أهلكك ؟ )) ، قال : وقعت على أهلي في
نهار رمضان ، قال : (( هل تجد رقبة فتعتقها ؟ )) قال : لا ، قال : (( فهل
تستطيع أن تصوم شهرين متتابعين ؟ )) قال : لا ، قال : (( هل تستطيع أن
تطعم ستين مسكيناً ؟ )) قال : لا ، فجلس الرجل ، وأتى النبي صلى الله
عليه وعلى آله وسلم بعرق فيه تمر فقال : (( خذ هذا فتصدق به )) ، فقال :
يا رسول الله على أفقر مني ، فوالله ما بين لابتيها ـ أي الحرتين في
المدينة ـ أفقر مني ، فضحك النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم وقال : ((
خذه فأطعمه أهلك )) . أو بهذا المعنى . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فإذا كان هناك عبيد
فيعتق ، وإن لم يوجد عبيد فينتقل إلى الصوم ، ولا ينتقل إلى الإطعام مع
قدرته على الصوم فهذا لا يجوز له ، فإن الإطعام سهل على الأغنياء ، وصوم
شهرين متتابعين فيه مشقة . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الثالث والعشرون : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وماذا على المرأة إذا كان الجماع برضاً منها ولم تنهه عن ذلك ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إن كانت راضية
فهي آثمة ، وأما أنه تلزمها الكفارة فلم يأمرها النبي صلى الله عليه وعلى
آله وسلم بذلك ، ولا قال للرجل : مر امرأتك إذا كانت راضية أن تفعل ذلك .
</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> لكن إذا كانت هي التي تسببت في ملاعبته حتى وقع فيما وقع فهي آثمة ، وإن كان أكرهها فالأثم عليه . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الرابع والعشرون : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما حكم من وقع في ذلك ناسياً أنه في نهار رمضان ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : الله أعلم
أيتأتى الجماع في حال نسيانه أنه في رمضان أم لا ، فإذا كان ناسياً فله
حكم الناسي ، وهو أنه لا قضاء عليه ، لكن ما أظن أن يتأتى أنه في غير
رمضان اللهم إلا أن يكون في أول يوم من رمضان فربما ينسى الشخص ، وإذا
كان ناسياً هو فهل تنسى زوجته ؟! وأما الكفارة فتلزمه . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الخامس والعشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وماذا يفعل من وقع في هذا جاهلاً بالحكم ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : تلزمه الكفارة التي ذكرت قبل فإن الحديث مطلق . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال السادس والعشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما حكم من باشرها وقبلها دون أن يجامع ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : تقول عائشة : إن
النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم كان يباشر في رمضان ثم تقول : أيكم
أملك لأربه ، وتقول أم سلمة : إن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم كان
أملك الناس لأربه ، والأرب هو الحاجة ، فهل أم المؤمنين أملك الناس
لأربها أم لا ؟ فالذي يظهر أنه لا بأس بهذا ، لكن إذا خشي أن يقع في
الجماع فالواجب عليه أن يترك . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال السابع والعشرون :</span><br />
وما حكم الشخص الذي احتلم في نهار رمضان ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : لا شيء عليه ، ويستمر في صومه . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثامن والعشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل يجوز للمرأة الحائض والنفساء أن تمس القرآن ؟ وتقرأ فيه وخاصة في شهر رمضان المبارك الذي يخصصه الناس بختم القرآن ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : لا اعلم مانعاً
من هذا ، وحديث : (( لا يمس القرآن إلا طاهر )) ، منهم من يقول : إنه
مرسل ، وعلى الفرض أنه بمجموع طرقه صالح للحجية فيكون محمولاً على ما
قاله الشوكاني في < نيل الأوطار > يقول : لا يمس القرآن إلا طاهر ،
أي مسلم ، فلا يمسه الكافر ، لأن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم نهى
أن يُسافر بالقرآن إلى أرض العدو . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> أما قوله تعالى : ( لا
يمسه إلا المطهرون ( [ الواقعة : 79 ] فالمراد بهم الملائكة كما قال
الإمام مالك في < موطئه > وقال : هذه الآية يُفسرها قوله تعالى : (
كلا إنها تذكرة * فمن شاء ذكره * في صحف مكرمة * مرفوعةٍ مطهرة * بأيدي
سفرة * كرامٍ بررة ) [ عبس : 11 ـ 16 ] أي : الملائكة كما قال ربنا عز
وجل : ( وما تنزلت به الشياطين * وما ينبغي لهم وما يستطيعون * إنهم عن
السمع لمعزولون ) [ الشعراء : 210 ـ 212 ] . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال التاسع والعشرون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وهل يجوز لها حضور مجالس العلم والدروس في المسجد ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : لا بأس إن شاء
الله ، وحديث : (( إني لا أحل المسجد لحائض ولا جنب )) هو حديث ضعيف ،
والنبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم يقول لعائشة : (( إن حيضتك ليست في
يدك )) ، ويقول لها أيضاً : (( أفعلي ما يفعل الحاج غير ألا تطوفي في
البيت )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فلا بأس أن تحضر دروس العلم في المسجد . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> عندنا مساجد كثيرة
بعضها يصلي ثماني ركعات وبعضهم عشرين ركعة وبعضهم يطيل وبعضهم يُقصر فأي
المساجد على الحق الذي كان عليه فعل النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم ؟
</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إن استطعتم أن
تصلوا في مسجد وتقوموا بعد نصف الليل أو الثلث الأخير وتصلوا إحدى عشرة
ركعة أو ثلاثة عشر ركعة كما في حديث عائشة : ما زاد النبي صلى الله عليه
وعلى وآله وسلم في رمضان ولا في غير رمضان على إحدى عشرة ركعة . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وجاء أيضاً فيه : ثلاثة عشر ركعة . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وأنا أنصح بتأخير صلاة
التراويح إلى نصف الليل أو ثلث الليل الأخير فإن النبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم يقول : (( من خشي أن ينام في آخر الليل فليوتر أوله ، ومن
طمع أن يقوم في آخر الليل فليوتر آخره ، فإن صلاة آخر الليل مشهودة ))
رواه مسلم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ولما خرج عمر ووجد أبي بن كعب يصلي بهم قال : نعمت البدعة والتي ينامون عنها خير . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فإذا كانوا يستطيعون
الذهاب إلى مسجد تقام فيه السنة ويقومون نصف الليل أو بعده ويصلون على
الناس إحدى عشرة ركعة ويطيلون ما استطاعوا ، لأن صلاة الليل نافلة ليست
بفريضة ، فالنبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم يقول : (( إني لأدخل في
الصلاة فأريد أن أطيل فأتجوز فيها ، لما أسمع من صياح الصبي شفقة على أمه
)) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> والنبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم يقول لمعاذ : (( أفتان أنت يا معاذ )) . أي بسبب إطالته في
الصلاة ، ويقول أيضاً : (( إذا صلى أحدكم لنفسه فليطول ما شاء ، وإذا
صلى بالناس فليخفف ، فإن فيهم الضعيف والمريض وذا الحاجة )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فهذا في صلاة الفريضة
أما في صلاة النافلة فليست بفرض بل يصلي الشخص ما استطاع وله أن يستريح
إلى ركعات بعدها ، أو يذهب إلى بيته ، وإن استطاع أن يصلي في بيته فهو
أفضل ، لأن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم يقول عند أن صلى بالناس
ليلتين أو ثلاث في رمضان : (( أفضل صلاة المرء في بيته إلا المكتوبة )) .
</span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وإن كان بعضهم يقول :
قد أصبحت سنة مؤكدة من أجل مخالفة الشيعة ، فإنهم يرون أن صلاة التراويح
بدعة ، فنحن لا نوافق الشيعة ، بل أردنا أن نوافق حديث رسول الله صلى
الله عليه وعلى آله وسلم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وإذا خشي أحد أن ينام أو أن يشغل في بيته من قبل أولاده أو غيرهم فننصحه بالخروج إلى المسجد . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الحادي والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وإذا صليت في مسجد يصلي
الإمام فيه بعشرين ركعة فهل أكمل عشرين معه متابعة للإمام أم أصلي معه
ثماني ركعات وأصلي الوتر لوحدي ثم أخرج ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : أنصحك أن تصلي
ثماني ركعات وتصلي الوتر منفرداً ، فاتباع السنة أولى فإن النبي صلى الله
عليه وعلى آله وسلم يقول : (( صلوا كما رأيتموني أصلي )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثاني والثلاثون : </span><br />
وهل يجوز للرجل أن يصلي مع أسرته في المنزل صلاة التراويح ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : لا بأس بذلك وهو أفضل كما تقدم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثالث والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وما حكم خروج النساء
متزينات متعطرات لصلاة التراويح معتقدات أن هذا تطبيق لقوله تعالى : (
خذوا زينتكم عند كل مسجد ) [ الأعراف : 31 ] . ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : النبي صلى الله
عليه وعلى آله وسلم رخص للنساء في الخروج إلى المساجد في العشاء بشرط أن
يخرجن تفلات ـ أي : لابسات الثياب التي تكون غير لافتة للنظر ـ ولا
متطيبات . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وأبو هريرة رضي الله
عنه يقول : إن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم قال : (( أيما امرأة خرجت
متعطرة ليجدوا ريحها فهي زانية )) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الرابع والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> امرأة كبر سنها وتغير
عقلها بعض التغير فماتت وعليها صيام رمضانين وكانت لا تعلم رمضان من غيره
بسبب التغير فهل يطعم عنها ابنها أم يصوم عنها ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : هي مرفوع القلم
عنها ، النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم يقول : (( رُفع القلم عن ثلاثة
: عن المجنون حتى يفيق ، وعن الصغير حتى يبلغ ، وعن النائم حتى يستيقظ
)) فلا يلزمها شيء . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الخامس والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> رجل لاعب امرأته في نهار رمضان فأمنى وهو لا يعلم أذلك حرام أم غير حرام وهل عليه شيء ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إن كان لاعب
امرأته من أجل أن يقضي شهوته بالاستمناء خارج الفرج فهو يعتبر آثماً لأن
رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم يقول فيما يرويه عن ربه : (( يدع
طعامه وشرابه وشهوته من أجل )) ، وإن كان لاعب امرأته جاهلاً فعليه أن
يتوب إلى الله إذا علم ذلك ، وإن كان لاعب امرأته وهو عالم بأن هذا أي
الملاعبة يجوز له أن يباشر وليس محرم عليه إلا الجماع فأمنى وهو لا يقصد
الإمناء فلا شيء عليه وعلى كل فلا تلزمه كفارة الجماع على جميع الأحوال
وهذا قول أبي محمد بن حزم رحمه الله تعالى وهو الصحيح . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال السادس والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم الذي يستمني في رمضان هل عليه ما على الذي يجامع امرأته ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : يكون آثماً ،
أما الكفارة فلا تلزمه ، ويكون آثماً لأن النبي صلى الله عليه وعلى آله
وسلم يقول فيما يرويه عن ربه : (( يدع طعامه وشرابه وشهوته من أجلي )) ،
وليس عليه قضاء لأن القضاء لا يكون إلا بدليل والأدلة وردت في المسافر
والمريض إذا أفطر قال الله سبحانه وتعالى : ( فمن كان منكم مريضاً أو على
سفر فعدة من أيام أخر ) . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وهكذا الحائض تقضي
الصوم لحديث عائشة في < الصحيحين > والمرضع والحامل إذا أفطرتا
لحديث أنس بن مالك الكعبي والقضاء للآية المتقدمة والله أعلم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال السابع والثلاثون : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> كيف تكون النية في هذه الأعمال إذا أراد أن يصوم عن الميت أو يحج عنه أو يتصدق أو غير ذلك ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : النية محلها
القلب ، فلا يلزم أن تقول نويت أن أتصدق عن فلان فإن الله سبحانه وتعالى
يعلم السر ويعلم خائنة الأعين وما تخفي الصدور ، ( قل إن تبدوا ما في
أنفسكم أو تخفوه يعلمه الله ) ( ولله ما في السماوات وما في الأرض وإن
تبدوا ما في أنفسكم أو تخفوه يحاسبكم به الله ) ( قل أتعلمون الله بدينكم
) فالله سبحانه وتعالى يعلم هذا ، فالنية محلها القلب أنت تنوي في نفسك
بارك الله فيك . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثامن والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما حكم صيام المسافر الذي ينوي الإقامة المحدودة كالشهر مثلاً ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إذا نوى زيادة
على عشرين يوماً فليصم ، ولا يعتبر مسافراً ، ومن قال إنه يعتبر مسافراً
فقد خالف العرف والمعنى اللغوي من السفر . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> والنبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم مكث بتبوك تسعة عشر يوماً فيقول ابن عباس : إذا بقينا أكثر
من ذلك فنحن نتم الصلاة ـ أي فلسنا بمسافرين ـ وهذا اجتهاد من ابن عباس ،
ولكنه الأقرب إن شاء الله تعالى . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال التاسع والثلاثون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل يُقدم صيام التطوع على صيام الفريضة فمثلاً رجل عليه صوم من رمضان وأراد أن يصوم يوماً فهل يُقدم الفريضة أو التطوع ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : إذا كان يفوته
ذلك اليوم أو تلك الأيام فلا بأس بهذا ، لأن وقت القضاء موسع ، تقول
عائشة : ماكنا نقضي إلا في شعبان ، كانت تشغل برسول الله صلى الله عليه
وعلى آله وسلم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> والنبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم يقول فيما يرويه عن ربه : (( وما تقرب إليَّ عبدي بشيء أحب
إلي مما افترضته عليه ، ولا يزال يتقرب إلى بالنوافل حتى أحبه ... ألخ
)) الحديث . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> فالأفضل أن يقدم ما
أوجب الله عليه ، لكن إذا كان هناك يوم فاضل ويخشى من فواته ووقت القضاء
موسع ، فلا بأس إن شاء الله ، مثل ستة أيام من شوال ، ومثل الثلاث البيض
من كل شهر ومثل الاثنين والخميس ، وصوم يوم عرفة ، وصوم يوم عاشوراء . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الأربعون : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> هل للمسافر في رمضان أن يفطر في بيته أم لا بد من قطع مسافة ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : يجوز للمسافر
العازم على السفر في رمضان أن يأكل من بيته قبل أن يخرج ، والدليل على
هذا ما جاء عن أنس رضي الله عنه أنه أراد السفر فقدم له طعام ، فقيل له
في ذلك فقال : إن رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم فعله أو بهذا
المعنى ، وقد مر علينا في < الصحيح المسند مما ليس في الصحيحين > ،
وقد ألف الشيخ الألباني حفظه الله رسالة في هذا . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> والفرق بين الصوم
والصلاة أن الصائم يجوز له أن يفطر من بيته إذا كان متأهباً للسفر ،
بخلاف الصلاة فلا يجوز له أن يقصر حتى يخرج من قريته لما جاء في <
الصحيحين > عن أنس رضي الله عنه قال : صلى رسول الله صلى الله عليه
وعلى آله وسلم الظهر في مسجده في المدينة أربعاً وصلى العصر بذي الحليفة
ركعتين فهذا يدل على الفرق بين الصوم والصلاة . </span></b></span>
<span style="color: red; font-size: x-large;"><br />
<b><span style="font-family: traditional arabic;"> السؤال الحادي والأربعون : </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> ما تقولون في حديث : (( لا اعتكاف إلا في المساجد الثلاثة )) ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : بعضهم يوقفه على
حذيفة ، وبعضهم يقول فيه : إن حذيفة قال لعبد الله بن مسعود : إن أناساً
يصلون بينك وبين كذا ـ والظاهر أنهم كانوا في الكوفة ـ فقال عبد الله بن
مسعود : لعلهم أصابوا وأخطأت . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> قالوا : ولو كان
مرفوعاً لما تجاسر عبد الله بن مسعود أن يقول : لعلهم أصابوا وأخطأت ،
وإن ثبت الحديث فيكون : لا اعتكاف أفضل ، فيكون دليلاً على أفضلية
الاعتكاف في هذه المساجد الثلاثة كما وردت الأدلة على فضل الصلاة في هذه
الثلاثة المساجد ، وإلا فالآية مطلقة : ( ولا تباشروهن وأنتم عاكفون في
المساجد ) [ البقرة : 187 ] ، ولم يأتِ تقييدها بالثلاثة المساجد . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وأيضاً الاضطراب فيه ،
فتارة يروى عن حذيفة موقوفاً ، وأخرى يروى مرفوعاً ، ثم عمل المسلمين ،
وأنا أعرف أن بعض الأخوة قد ألف رسالة في هذا ، لكن لا نضيق على الناس
شيئاً وسعه الله عليهم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثاني والأربعون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> إطفاء الأنوار في الصلاة لزيادة الخشوع كما يحدث هذا في رمضان عندنا فما تقولون فيه ؟ وهل يصل إلى حد البدعة ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : لا ، لا يصل إلى
حد البدعة وليس بسنة ، فإذا كان الشخص يزداد خشوعاً إذا غمض عينيه أو
أطفيت الكهرباء فيكون أبعد من الرياء فلا بأس بذلك ، على أن الناس
يختلفون ، فما ينبغي أن يفرض الشخص رأيه ويطفئ الكهرباء ، فمن الناس من
لا يحب ذلك . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> <span style="color: red;">السؤال الثالث والأربعون : </span></span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> يقول أحدهم : صلاة التراويح آجركم الله الإقامة ، فهل هذا مشروع أم لا ؟ </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> جواب : ليس بمشروع ،
والنبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم صلى ذات ليلة في رمضان في حجرة
احتجرها فرآه أناس فصلوا بصلاته ، ثم صلى الليلة الثانية وصلى الصحابة
بصلاته ، ثم تجمع الصحابة في الليلة الثالثة ولم يخرج النبي صلى الله
عليه وعلى آله وسلم حتى صار بعضهم يحصب الباب ، وقال النبي صلى الله عليه
وعلى آله وسلم : (( إنه ما خفي عليَّ صنيعكم ، ولكني أخشى أن تُفرض
عليكم )) ، فترك النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم . </span></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: traditional arabic;"> وجاء من حديث أبي ذر أن
النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم صلى بأصحابه ذات ليلة فقال الصحابة :
وددنا يا رسول الله لو زدتنا ، فقال النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم :
(( إنه من صلى مع الإمام حتى ينصرف كتب له قيام ليلة )) ، وصلى بهم ليلة
بعدها ، حتى قال أبو ذر : خشينا أن يفوتنا الفلاح أتدري ما الفلاح ؟ قال
: الفلاح : السحور . والحديث في السنن ، ولم يثبت أنهم يقولون : صلاة
التراويح أثابكم الله ، فكل هذا المحافظة عليه والملازمة له من البدع
المستنكرة . </span></b></span>
</div>
</div>
<span style="font-size: x-large;"> </span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="color: red;"><div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: traditional arabic;"><span style="font-size: x-large;">- منقول -</span></span></b></div>
</span></b></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-34564009480411289462016-05-01T13:12:00.002+03:002016-05-01T13:13:36.060+03:00( نصائح توجيهية للصائمين ) لفضيلة الشيخ الدكتور رضا بو شامة الجزائري <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><span style="font-size: x-large;"><b></b></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><b><span style="color: red;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">بسم الله الرحمن الرحيم</span><br />
<br />
نصائح توجيهية للصائمين</span></span></b></span></span></b></span></b></b></span></div>
<span style="font-size: x-large;">
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><b><span style="color: blue;"><span style="font-family: "traditional arabic";"> د . رضا بو شامة</span></span></b></b></span> </span></span></b></span></b></div>
<br />
<div style="text-align: right;">
<b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">
الحمد لله الَّذي خلق اللَّيل والنَّهار،
والشُّهور والأيَّام، وفضَّل بعضَها على بعضٍ،
ولو شاء لسوَّى بين الأزمِنة في الفضل،
ولكنَّه ببالغ حكمتِه وواسع رحمتِه جعلَ
لبعضِها على بعضٍ مزِيَّةً،
وخصَّها ببعض الطَّاعات
والعِبادات؛ فخصَّ النَّهارَ ببعض
الصَّلوات، واللَّيلَ ببعضها، وخصَّ شهرَ
رمضان بالصَّوم دون سائر الشُّهور.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
روى سعيد بن منصور (942) في
«تفسيره» بإسنادٍ فيه ضعفٌ: عن أبي
بكر الصِّدِّيق - رضي الله عنه -
أنَّه قال: «إنَّ لله عملاً باللَّيل لا
يقبَلُه بالنَّهار، وعملاً بالنَّهار لا
يقبَلُه باللَّيل».</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فالأوَّل: كصلاة المغرب والعشاء،
والوقوف بعرَفة، وغير ذلك من
الطَّاعات المأمور بها في اللَّيل.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";"> والثَّاني: كصلاة الظُّهر والعصر، والصَّوم.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
ولا شكَّ أنَّ مثل هذه الطَّاعات
المختلِفة الأوقاتِ ميَّزها اللهُ
تعالى لحكمةٍ بالغةٍ، وهو أدرَى
بما ينفَع عبادَه منها.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فخصَّ مِن بين الشُّهور شهر رمضان،
وفضَّله بفضائل كثيرةٍ، وميَّزه
على غيره من الشُّهور بأنواع
البرِّ والقُربات، فوجب على المسلِم
معرفةُ خصائص هذا الشَّهر، وفضائلِه وأحكامِه؛
ليصومَه وفق شرع الله، ولينالَ الأجر الكامل
المُعدَّ للصَّائمين.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
وفي هذه الكلمة نصائحُ أقدِّمها
بمناسبة قدوم هذا الشَّهر الفضِيل
علينا، لعلَّ الله أن يرزُقنا
حُسن العبادة، وأسبابَ السَّعادة.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";"> فمن ذلك:</span></b></span><br />
<span style="font-family: "traditional arabic";"><b><b><span style="color: #993300;"><span style="font-family: "traditional arabic";">1 - الإخلاصُ لله تعالى في الصَّوم:</span></span></b></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
وهذا شرطٌ لكلِّ عملٍ يُتقرَّب به
إلى الله، والصَّوم مِن أخصِّ
القُربات الَّتي يظهر فيها الإخلاص
لله وإفرادُه بالعبادة، لذلك استأثره
اللهُ على الأعمال الأخرى بقوله في الحديث
القدسي: <span style="color: purple;">«<b>إِلاَّ الصَّومَ فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ</b>»</span>.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
والأعمال كلُّها لله، لكنَّه خصَّ
الصَّوم بمزيد الأجر لما فيه </span> <span style="color: black;"><span style="font-family: "traditional arabic";">
من خَفاء العبادة، وأنَّه لا يطَّلع
على عبادة الصَّائم إلاَّ الله،
فالصَّائم لو شاء لأفطَر دون
معرفة النَّاس بفِطره، فلذا كان صومُه في
الغالب لله تعالى.</span></span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
والنَّاظر في المجتمعات الإسلامية
الَّتي دبَّ فيها الجهلُ يجهَلون
الكثير مِن أمور الإخلاص في هذا
الرُّكن، فتجِدُ بعضَهم يُولِي
الصِّيام اهتمامًا أكثرَ مِن التَّوحيد، فيشرك
بالله، بطوافِه بالقُبور، وسؤال الأولِياء
والاستِعانة والاستِغاثة بهم، بل قد تسمعُ مَن
يسبُّ اللهَ ويسبُّ الدِّينَ ولا
يُمكِنه أن يفرِّط في الصَّوم.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
ومِن النَّاس مَن لم يضع جبهتَه لله
يومًا مِن الأيَّام، لكنَّه في
هذا الشَّهر صائِمٌ مع الصُّوام،
يشاركهم في الجوع والعطَش والظَّمأ،
أفتُرى صامه إيمانًا واحتسابًا؟ أم أنَّه صامه
اتِّباعًا لأهل بيئتِه، وحياءً مِن مجتمعه،
حتَّى لا يقال فلانٌ غيرُ صائمٍ، ويصبحَ
أحدوثةَ النَّاس؟!</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فأمثال هؤلاء لم يفقَهوا محاسِن
الدِّين، ولم يعرِفوا قدرَ الله
تعالى، وأنَّه الآمر بالتَّوحيد،
والآمِر بالصَّلاة، والآمِر
بالصَّوم وكلِّ الطَّاعات، فالَّذي يُصام له
لا بدَّ أن يُعظَّم ويُعبَد، وله يصلَّى
ويُسجَد.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
وأمَّا أهلُ الإخلاص فأعمالُهم
كلُّها موزونةٌ بميزان الشَّرع، لا
يعمَلون عملاً إلاَّ طمَعًا في
رضى الرَّبِّ سبحانه، لا حياءً مِن
المجتَمع أو الصَّحب، ولا خوفًا من الفضِيحة
أمام النَّاس، فهِموا المغزى من قول النبيِّ -
عليه الصَّلاة والسَّلام -:
<span style="color: purple;">«<b>مَنْ صَامَ
رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ
لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ
ذَنْبِهِ</b>»</span>، وعلِموا
سوءَ عاقبة مَن أفطر يومًا مِن دهرِه،
وراقَبوا الله تعالى في السِّرِّ والعَلن،
وأيقَنوا أنَّ مَن أفطر يومًا من رمضان على
خطرٍ عظيمٍ وينتظرُه عذابٌ أليمٌ؛ فعن أَبي
أُمامَةَ البَاهِلِيِّ - رضي
اللَّهُ عنهُ - قال: سمعتُ رسولَ
اللهِ - صلَّى اللَّهُ عليه
وسلَّم - يقول: <span style="color: purple;">«<b>بَيْنَا
أَنَا نَائِمٌ إِذْ أَتَانِي رَجُلاَنِ
فَأَخَذَا بِضَبْعَيَّ، فَأَتَيَا بِي جَبَلاً
وَعْرًا، فَقَالاَ لِي: اصْعَدْ.
فَقُلْتُ: إِنِّي لاَ أُطِيقُهُ،
فَقَالاَ: إِنَّا سَنُسَهِّلُهُ
لَكَ، فَصَعِدْتُ حَتَّى إِذَا
كُنْتُ فِي سَوَاءِ الْجَبَلِ إِذَا أَنَا
بِأَصْوَاتٍ شَدِيدَةٍ، فَقُلْتُ: مَا هَذِهِ
الأَصْوَاتُ؟ قَالُوا: هَذَا عُوَاءُ أَهْلِ
النَّارِ، ثُمَّ انْطَلَقَ بِي فَإِذَا
أَنَا بِقَوْمٍ مُعَلَّقِينَ
بِعَرَاقِيبِهِمْ، مُشَقَّقَةٌ
أَشْدَاقُهُمْ، تَسِيلُ
أَشْدَاقُهُمْ دَمًا، قَالَ: قُلْتُ: مَنْ
هَؤُلاَءِ؟ قَالَ: هَؤُلاَءِ الَّذِينَ
يُفْطِرُونَ قَبْلَ تَحِلَّةِ صَوْمِهِمْ</b>»</span>.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فاللهَ اللهَ في الإخلاص ومراقبةِ
الله، ومعرفةِ قَدرِه وتعظيمِ
أمرِه، وإقامةِ حُدودِه،
والائتِمار بأوامِره حبًّا في
مرضاتِه، وطمعًا في جزائِه وإحسانِه،
والانتِهاء عن نواهِيه خوفًا من سخَطه،
وحذَرًا مِن عقابِه ونارِه.</span></b></span> <br />
<span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <b> <span style="color: #993300;"><span style="font-family: "traditional arabic";"> 2 - التفقُّه في أمور الصِّيام ومعرفةُ فضائِله:</span></span></b></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
وممَّا أنصحُ به نفسِي وإخواني
معرفةُ أحكام الصَّوم قبل حُلولِه؛
فأحكامُه كثيرةٌ، والجهلُ بها قد
يؤدِّي بالمسلم إلى إبطال صومِه،
أو نُقصان أجرِه؛ لأنَّه لم يفقَه
مسائِلَه، وقد يقَع في مُفطِرات الصِّيام دون
تعمُّدٍ لذلك، بل مِن النَّاس من يقَع في شيءٍ
مِن ذلك بجهله وقلَّة علمِه، ثمَّ يبحث
عن مَخرجٍ؛ فيسألُ هذا وذاك
لعلَّه يظفَر برُخصةٍ مِن
الرُّخص، أو فتوى مسهِّلةٍ لما وقَع فيه
من الحرام أو الفساد أو البطلان، ولو كلَّف
نفسه قبل رمضان بالتعلُّم والتفقُّه والسُّؤال
لما احتاج إلى ذلك.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
وعلماءُ الإسلام أَوْلَوا هذا
الفرضَ عنايةً كبيرةً في
مؤلَّفاتهم الحديثِيَّة
والفقهِيَّة؛ فذكرُوا ما يخصُّ هذا الشَّهر من
قبلِ بُدُوِّ هلالِه إلى دخول العِيد آخر
أيَّامِه، والنَّاظر في هذه الكتب يجِد
الأبواب الكثيرة في بيان شَعيرة الصَّوم،
وما يتعلَّق به من واجباتِه
ومستحبَّاتِه، ومن مكروهاتِه
ومُفطِراته، ومن فضائِله والأجر
المُعَدِّ لصُوَّامِه، وغير ذلك من أحكامه.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
والحريصُ على سلامة صومِه يتفقَّه
في معرفة كلِّ ذلك، ولا يتعذَّر
بصعوبة الأمر، وقلَّة العلم، بل
سُبل العلم والتفقُّهِ كثيرةٌ: من
قراءةٍ في كتب أهلِ العلم الموثوقِ بهم، أو
سماعِ أشرطَتِهم، والانتِفاع بما كتبوهُ في
مواقِعهم حول هذا الشَّهر؛ من مقالاتٍ نافعةٍ
وفتاوى مؤصَّلةٍ، وسؤالِ مَن خصَّهم
الله بالعلم والدَّعوة إليه،
كلُّ هذا حتَّى لا يقع الجاهِلُ في
شيءٍ مِن مفسداتِه، <span style="color: purple;">«<b>أَلاَ
سَأَلُوا إِذْ لَمْ يَعْلَمُوا؛
فَإِنَّمَا شِفَاءُ العِيِّ
السُّؤَالُ</b>»</span>.</span></b></span><br />
<span style="font-family: "traditional arabic";"><b><b><span style="color: #993300;"><span style="font-family: "traditional arabic";">3 - الحرصُ على الازدِياد من الطَّاعات:</span></span></b></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فالمسلمُ خِلال أيَّامه وشهورِه
مطيعٌ لربِّه، متقرِّبٌ إليه بشتَّى
القُرَب، ويزداد في هذا الشَّهر
تقرُّبًا وطاعةً؛ لأنَّه شهرٌ تتنزَّل
فيه الرَّحَمات، وتصفَّد فيه مرَدةُ
الشَّياطين، ويجد المؤمنُ فيه حلاوةَ الإيمان
والعمل، بما يرجوه مِن الجَزاء والأجرِ من
الله الغفور الرَّحيم، فيجتهدُ في
أنواعِ القُرب الَّتي تزيدُه
إيمانًا وقُربةً؛ كقِراءة القرآن
والتَّصدُّق، وحُسن المعامَلة
والتخلُّق، وأداء الحقوقِ إلى الخالِق
والمَخلوق، وكثرةِ الصَّلاة باللَّيل
والنَّهار، خاصَّةً صلاة اللَّيل والتَّراويح
الَّتي تؤدَّى في المساجِد مع المسلمين،
فيحِسُّ بمحاسِن هذا الدِّين الَّذي يجمع
أهلَه في مناسباتٍ كثيرةٍ على عبادَة
ربِّهم ومعبودِهم.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
والمحرومُ مَن حُرم هذه الفضائِل،
ولم يذُق طعم الإِيمان وحلاوتَه،
فتجِدُه يترك الصَّلوات في
الجماعات الفرائض فضلاً عن
النَّوافل كالتَّراويح، فيخسرُ بذلك معرفةَ
سرِّ هذا الصِّيام، ويفوتُه الخيرُ الكثِيرُ،
وهذا هو الشَّقاء، وأيُّ شقاءٍ؟!</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فعن جابر بن عبد الله - رضي الله
عنه -: أنَّ النبيَّ - صلَّى الله
عليه وسلَّم - رقى المنبر فلمَّا
رقى الدَّرجة الأولى قال: <span style="color: purple;">«<b>آمِين</b>»</span>، ثمَّ رقى الثَّانية فقال: <span style="color: purple;">«<b>آمِين</b>»</span>، ثمَّ رقى الثَّالثة فقال: <span style="color: purple;">«<b>آمِين</b>»</span>.
فقالوا: يا رسولَ الله! سمعناكَ
تقولُ آمين ثلاثَ مرَّاتٍ؟ قال:
<span style="color: purple;">«<b>لَمَّا
رَقَيتُ الدَّرَجَةَ الأُولَى
جَاءَنِي جِبرِيلُ - صَلَّى اللهُ
عَلَيهِ وَسَلَّمَ - فَقَالَ:
شَقِيٌّ عَبْدٌ أَدْرَكَ رَمَضَانَ
فَانْسَلَخَ مِنْهُ وَلَمْ يُغْفَرْ لَهُ،
فَقُلْتُ: آمِينَ، ثُمَّ قَالَ: شَقِيٌّ
عَبْدٌ أَدْرَكَ وَالِدَيْهِ أَوْ أَحَدَهُمَا
فَلَمْ يُدْخِلاَهُ الْجَنَّةَ.
فَقُلْتُ: آمِينَ، ثُمَّ قَالَ:
شَقِيٌّ عَبْدٌ ذُكِرْتَ عِنْدَهُ
وَلَمْ يُصَلِّ عَلَيْكَ فَقُلْتُ:
آمِينَ</b>»</span>.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فرمضانُ هو شهر الخير، وشهر
المغفِرة، وشهر الرَّحمة، ولله في
كلِّ ليلةٍ مِن رمضان عُتَقاءُ مِن
النَّار، وفيه ليلةٌ هي خيرٌ مِن
ألف شهرٍ؛ مَن قامَها غُفِر له ما تقدَّم مِن
ذنبه.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فإذا كان هذا الفَضل كلُّه في
رمضانَ، ولم يُغفَر له فيه فمتى
سيطمَعُ الإنسانُ في مغفِرة الذُّنوب
والتقرُّب إلى علاَّم الغُيوب؟!</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
ألاَ فليحرِص المسلمُ أن لا يخرُج
مِن هذا الشَّهر إلاَّ وقد أَكمل
صومَه، وقام ليلَه، ليُغفَر
ذنبُه، ويُعتق جسدُه، فيفرَحَ بصومِه
وقُربِه من الله تعالى.<br />
</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b><b><span style="color: #993300;"><span style="font-family: "traditional arabic";">4 - اغتِنام هذا الشَّهر لترك الذُّنوب:</span></span></b></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فكم مِن مسلمٍ ابتُلي بذنوبٍ
استعصَى عليه تركُها طيلةَ عامٍ
كاملٍ؛ فهو في محاولاتٍ وجهادٍ مع
النَّفس والهوى والشَّيطان، لكن
لضَعف إيمانِه لم يتمكَّن من عِصيان أعدائِه،
واللهُ تعالى رحيمٌ رؤوفٌ بعِباده، شرَع لهم
في هذا الشَّهر الصِّيام، وتركَ الحلال مِن
أكلٍ وشربٍ وجماعٍ، وأوجبَ عليهم
تركَ المنكرات في جميع الشُّهور
وفي هذا الشَّهر آكَد؛ لأنَّ بعض
الحُرُمات تعتبر من مفسِدات
الصِّيام ومبطلاته، لذا تجد الكثيرَ ممَّن
ابتُلِي بأنواعِ المحرَّمات حريصًا كلَّ
الحِرص على تركها في نهارِ رمضانَ، تمهيدًا
لتركِها في ليالِيه ثمَّ في سائِر أيَّامه.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فهذا مبتلًى بشُرب الدُّخان،
فيجتهِدُ في نهار رمضان على تركِه،
فيوفِّقه المولى بفضِله ثمَّ
بعَزمِه وشدَّة حِرصه، فإذا أقبلَ اللَّيلُ
أمرَتهُ النَّفس بمعاوَدة شُربه.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فيا ليتَهُ عصاها واختار لنفسِه ما
يصلُح لدِينه ومالِه وصحَّته!</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";"> ولكنَّه آثر عِصيان ربِّه بعد فِطره، فما أشقاه!</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
ولكنَّ السَّعيد من اغتَنم طاعةَ
النَّهار وأتبَعها بطاعة اللَّيل؛
فعصى الهوَى وداعي الرَّدى،
وفرِح برحمةِ ربِّه أن وفَّقه
للإقلاع عن هذِه العادَة السيِّئة في هذا
الشَّهر الكريم، فشكر مولاهُ على نَعمائِه
وفضلِه، فزادَه توفيقًا على توفيقٍ، فما
أربحَهُ!</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
وآخَر مبتلًى بسُوء خُلقِه مع أهلِه
ومع النَّاس، فسمِع نبيَّه
يبيِّن له الحِكمة من الصَّوم
بقوله: </span> <span style="color: purple;"><span style="font-family: "traditional arabic";"> «<b>مَنْ
لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ
وَالْعَمَلَ بِهِ وَالْجَهْلَ فَلَيْسَ
لِلَّهِ حَاجَةٌ أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ
وَشَرَابَهُ</b>»</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";">.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فانتهى عن كلِّ خُلقٍ مَشينٍ بدايةَ
يومِه، لكن عكَّر ذلك قبلَ
فِطره بأن شتَم هذا، وسبَّ هذا،
وظلَم هذا، وما أكثر منازعاتِ النَّاس
قُبَيل غروب الشَّمس، مدَّعِين في كلِّ ذلك ما
يتناقَلُه الجهَّال من عباراتٍ مخالِفةٍ
لشريعَة الرَّحمن؛ كقولهم: «غلَبهُ رمضانُ»!
بل غلبَتهُ نفسُه الأمَّارة
بالسُّوء، وغلبَهُ الشَّيطان،
فلم يحسِن اغتِنامَ مثل هذِه
الأوقات فيما يُرضِي ربَّ البرِيَّات.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
والسَّعيد من أَتبَع آخِر يومِه
بأوَّله؛ فأحسَن مُعاملَة النَّاس
بالأخلاق الفاضِلة والآداب
الرَّفيعة، وامتَثل قول أحسَن النَّاس
خُلُقًا: <span style="color: purple;">«</span></span><b><span style="color: purple;"><span style="font-family: "traditional arabic";">الصِّيَامُ
جُنَّةٌ؛ فَإِذَا كَانَ
أَحَدُكُمْ صَائِمًا فَلاَ
يَرْفُثْ، وَلاَ يَجْهَلْ، فَإِنِ
امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ:
إِنِّي صَائِمٌ، إِنِّي صَائِمٌ</span></span></b><span style="color: purple;"><span style="font-family: "traditional arabic";">»</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";">.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فالصَّوم مدرسةٌ تتكرَّرُ كلَّ
سَنةٍ على المسلِمين، فيتعلَّمون
فيها طُرق الهداية، وسُبل الخَير،
وفي كلِّ يومٍ مِن أيَّام هذا
الشَّهر يُختَبر المسلم ويُمتحن؛ فيَنظُر في
سجِلِّ صومِه ماذا عمِلَ وماذا ترَك.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
والنَّاس في الامتحان مراتِبُ: منهم
مَن أطاعَ ربَّه في يومِه
وليلِه، ومنهم مَن أطاعَه في
نهارِه وانتَهك حُرمتَه في ليلِه، ومنهم مَن
انتَهكَها ليلاً ونهارًا، سرًّا وجِهارًا.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
فالأوَّل ناجِحٌ، والآخَران على
خطرٍ عظيمٍ، وخُسرانٍ مبينٍ.</span></b></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><b> <span style="font-family: "traditional arabic";">
نسأل الله تعالى أن يلطُفَ
بأحوالِنا، ويفتَح علينا أبوابَ
الخَيرات والطَّاعات، ويبلِّغنا
رمضَان، ويرزُقنا صومَه وقيامَه، ومعرفَة
فضائِله وأحكامِه، ويجنِّبنا الوقوعَ في
الخلَل والمكارِه، والمفطِرات والمفاسِد،
والحمد لله ربِّ العالمين.</span></b></span></span></span></b></span></b><br />
<b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span> </span></span></b></span></b></div>
</span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b>
<span style="color: red;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">من موقع رايَة الإصلاح .</span></b></span></span></b></span></b></span></b></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-36581955720079405662016-05-01T13:09:00.003+03:002016-05-01T13:09:48.740+03:00 ( الصّوم مدرسة الأخلاق ) لفضيلة الشيخ عبد الخالق ماضي الجزائري - حفظه الله - <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><span style="font-size: x-large;"><b><div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: red;">بسم الله الرحمن الرحيم<br />
..............................</span><br />
<br />
السّلام عليكم و رحمة الله و بركاته</span></b><br />
<br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">الصّوم مدرسة الأخلاق</span></span></b><br />
<br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;">بقلم الشّيخ الفاضل :</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: red;">عبد الخالق ماضي الجزائري</span></span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;">- حفظه الله و رعاه -</span></b><br />
</div>
<br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> يجتهد المصلحون و أصحاب
الدّعوات و المعتقدات في وضع أسس للتّربية و قواعد و نظريات للأخلاق ، و
يسعون جاهدين لغرس المبادىء و القيم و المثل في نفوس النّاشئة و يحاولون
بكلّ الوسائل و بشتّى الطّرق و الأساليب إصلاح المجتمع ، و لكنّ كثيرا
ما تضيع تلك الجهود و تتلاشى تلك القواعد و النّظريّات و تذهب دعواتهم و
صيحاتهم أدراج الرّياح ، و هكذا تتعاقب الأجيال و يتفاوت المصلحون و
أصحاب الدّعوات و لكنّ سنّة الله في الكون أنّ ما يؤسّسون عليه بنيانهم
صائر على الخرور و الزّوال .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و لكنّ دين الله الخاتم
الذي ارتضاه الله للبشريّة جميعا ديناً خالصاً و لن يقبل الله من أحد
ديناً سواه و هذا منذ بعثة محمد صلى الله عليه و سلم إلى أن تقوم السّاعة
كما قال الله تعالى : <span style="color: red;">{ و من يبتغ غير الإسلام ديناً فلن يقبل منه و هو في الآخرة من الخاسرين }</span>
[ آل عمران : 75 ] ، جعل من نسكه و عباداته مدارس للتّربية و الأخلاق و
معاهد لإعداد النّفوس و إعطاء الدّروس و العبر ، فجعلها الله سبحانه
كلّها تؤسّس الشّخصيّة السّويّة للمسلم و تحافظ على هذه الشّخصيّة و
تعصمها من الهلاك و الضّياع ، فالشّهادتان مدرسة للتّربية و الصّلاة
مدرسة للتّربية و الزّكاة مدرسة للتّربية و الحجّ مدرسة للتّربية و هي
مجتمعة مدرسة للتّربية ترعى كلّ جانب من جوانب المسلم ، و تصقل تربيته و
أخلاقه .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و نريد في هذا المقام
أن نتحدّث عن الصّوم باعتباره مدرسة للتّربية و الأخلاق و هو الرّكن
الرّابع من أركان الإسلام كما في حديث عبد الله بن عمر مرفوعاً : <span style="color: red;">" بني الإسلام على خمس : شهادة أن لا إله إلاّ الله و أنّ محمدا رسول الله و إقام الصّلاة و إيتاء الزّكاة و صوم رمضان و حجّ البيت "</span><span style="color: blue;"> (1)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و هو زيادة على كونه
عبادة بدنيّة روحيّة صافية ، فإنّه فرض في هذا الشّهر الكريم تكريماً
للمؤمن و تشريفاً له بهذه العبادة السّامية في شهر التّنزيل .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> كما أنّه بجانب ذلك تكريم لهذا الشهر حيث جعله الله شهر القرآن و نزول الوحي بالكتب و الرّسالات التي ختمها بنزول القرآن الكريم .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و هذا أيضاً تكريم لهذا
الكتاب العظيم الذي لا يأتيه الباطل من بين يديه و لا من خلفه لأنّه
تنزيل من حكيم حميد ، فكان شهر التّنزيل ، هو شهر الصّوم و إعلان
العبوديّة الخالصة لله العظيم .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و فوق ذلك كلّه هو نوع
من الشّكر و الثّناء من العباد لله ربّ العالمين الذي نبّأ رسوله بنزول
الوحي عليه في هذا الشّهر ، و أرسله بهذه الرّسالة التي جاءت لتنقذ
البشريّة على اتّساعها و امتدادها منذ أن نزلت و فرض الصّوم حتّى تقوم
السّاعة .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و لكن كيف يكون هذا
الثّناء و هذا الشّكر إذا لم يكن في صورة تليق بذات الخالق العظيم و ترفع
من قيمة الشّاكر لله كما ترفع من شأن الوسيلة و ميقاتها ؟</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> فهي أفضل طاعة و أعظم إنابة و أكرم استجابة و قرب إلى الله تعالى ، لذلك جاء في الحديث الصّحيح : <span style="color: red;">"
كلّ عمل ابن آدم يضاعف ، الحسنة بعشر أمثالها إلى سبعمائة ضعف إلى ما
شاء الله ، قال الله عزّ و جلّ : إلاّ الصّوم فإنّه لي و أنا أجزي به "</span> <span style="color: blue;">(2)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و صوم رمضان بجانب أنّه
يربّي الرّوح و البدن معاً و يربّي المسلم الصّائم على النّظام و
الطّاعة و الاستقامة ...الخ ، فإنّه أيضاً يغرس في كيانه الرّحمة و العطف
و الإحسان و البرّ و رقّة القلب و المشاعر و يزوّده بالتّقوى فهي أعظم
زاد للمسلم ، قال الله تعالى : <span style="color: red;">{ و تزوّدوا فإنّ خير الزّاد التّقوى و اتّقون يا أولي الألباب }</span> [ البقرة : 197 ] .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> إنّ أفضل و أهمّ ما
يساعد المؤمن و يفتح له مغاليق الأمور هو الصّبر ، فمن رزق الصّبر في
حياته رزق الخير كلّه ، قال رسول الله صلى الله عليه و سلم : <span style="color: red;"> " ما رزق عبد خيراً له و لا أوسع من الصّبر "</span> <span style="color: blue;">(3)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و الصّبر أفضل ما يعين
المرء على العبادة و مكابدة العيش و مشاقّ الحياة ، كما أنّه يعين على
الطّاعة و مقاومة هوى النّفس و يبعدها عن الشّهوات و النّزوات ، و يرتفع
بها عن مهاوي الرّذائل و مساوىء الأخلاق ، و قد سمّي شهر رمضان بشهر
الصّبر كما في الحديث الصّحيح : <span style="color: red;">" صوم شهر الصّبر و ثلاث من كلّ شهر يذهبن وحر الصّدر "</span> <span style="color: blue;">(4)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> فإذا جاء الصّبر و شهر
الصّبر ذهب وحر الصّدر الذي يحرق النّفس و يبدّد الأمن و الرّاحة و يلهب
الصّدر و يجعل الوساوس و الهواجس تسيطر على صاحبها ، أصبح المسلم الصّائم
من أهل الجنّة التي وصف الحقّ أهلها بذلك الوصف العظيم : <span style="color: red;">{ و نزعنا ما في صدورهم من غلّ إخواناً على سرر متقابلين }</span>
[ الحجر : 47 ] ، فإذا جاء الصّبر و سكن في أعماق النّفس ، ذهب وحر
الصّدر و انقشع غلّ الصّدر و الحسد و استمسك المؤمن بكلّ ما يمنحه القوّة و
الهمّة و العزم على قهر النّزوات و كبح جماح الشهوات ، و ابتعد عن
الذّنوب و المعاصي و الموبقات و ذهب عنه الضّيق و الضّجر و الغيظ و الغضب ،
و القسوة و الغلظة و الجفوة و الحمق ، فنال الرّضا و القناعة مع لين
الجانب و حسن الجزاء كما جاء في الحديث الصّحيح : <span style="color: red;">" من كظم غيظًا و هو قادر على أن ينفذه دعاه الله على رؤوس الخلائق ، حتّى يخيّره من الحور العين يزوّجه منها ما شاء "</span> <span style="color: blue;">(5) </span>.</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> فإذا أصبح المسلم واسع
الصّدر يميل إلى العفو و الغفران و امتلأ كيانه بالرّحمة و الشّفقة على
من سواه امتلأت نفسه بالقناعة و الرّضا و امتلا بالرّفق الذي يزين المسلم
و ينشر بهاءه و وقاره ، قال رسول اللله صلى الله عليه و سلم : ً<span style="color: red;">" ما كان الرّفق في شيء إلاّ زانه و لا نزع من شيء إلاّ شانه "</span> ، و قال : <span style="color: red;">" من أعطي حظّه من الرّفق فقد أعطي حظّه من الخير و من حرم حظّه من الرّفق حرم حظّه من الخير "</span> <span style="color: blue;">(6)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> فمن رزق الصّبر و ذهب عنه وحر الصّدر و امتلأ بالرّفق و ابتعد عن الفحش و التّفحّش فما يكون ردّه إن جهل عليه أحد أو سبّه ؟</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: red;">" إنّي امرؤ صائم ... إنّي امرؤ صائم ... إنّي امرؤ صائم "</span>
، إنّها إجابة تنمّ عن ضبط النّفس و كبح جماحها ، كما أنّ هذه الإجابة
تحمل هذا المفهوم و هذا المعنى بكلّ دقّة و تحديد أي أنّني مسلم صائم بعيد
عن الغيظ و الغضب و الجهل و البذاءة ، بعيد عن الفحش و التّفحّش قريب من
الرّفق و الرّحمة و لين الجانب و حسن الخلق ، فكان هذا الصّوم مدرسة
الخُلُق الذي يثقل ميزان المسلم يوم القيامة كما قال صلى الله عليه و سلم :
<span style="color: red;">" خير ما أعطي النّاس حسن الخلق "</span> <span style="color: blue;">(7)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و لم يترك الإسلام
المسلم أن يقابل الجهل و السّبّ و الشّتم بمثله بل أمر المسلم الصّائم
بالابتعاد عن كلّ ما يجرّ الغضب و الغيظ و يدفع المسلم إلى مزالق الشّرّ و
السّوء و ينتقص من أدب المسلم و أخلاقه ، فنهى عن قول الزّور و العمل به
، فقد قال صلى الله عليه و سلم : <span style="color: red;">" من لم يدع قول الزّور و العمل به فليس لله حاجة في أن يدع طعامه و شرابه "</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> هذا في صيامه إلى جانب تلك القاعدة العامّة التي تحدّد منهج المسلم و سلوكه في الحياة و التي أعلنها سيّد الخلق في قوله : <span style="color: red;">" المسلم من سلم المسلمون من لسانه و يده و المهاجر من هجر ما نهى الله عنه "</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> و ليس هذا فقط ، و لكنّ
حسن الخلق الذي غرسه الصّيام في نفس المسلم إلى جانب الأركان الأخرى
لهذا الدّين تضاعف له الأجر و تزيد من رصيده فيصل به إلى ذروة التّربية
كما يصل به إلى أعلى مكانة ينالها المؤمن في الآخرة ، قال رسول الله صلى
الله عليه و سلم : <span style="color: red;">" ما من شيء يوضع في الميزان أثقل من حسن الخلق و إنّ صاحب حسن الخلق ليبلغ به درجة صاحب الصّوم و الصّلاة " </span><span style="color: blue;">(8)</span> .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> فالمؤمن الذي تربّى في
مدرسة الصّوم علاوة على مدرسة الإسلام الكبرى كأنّه في صلاة دائمة و صيام
دائم بما اكتسبه من حسن الخلق و جمال التّربية و منهج الاستقامة و
الطّاعة .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> فهنيئاً للمسلم بالصّوم و بهذا الشّهر الكريم . </span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> _______________________________</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(1)</span> متّفق عليه .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(2)</span> صحيح الجامع الصّغير : (4414) .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(3)</span> انظر : " السلسلة الصّحيحة " : (448) .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(4)</span> صحيح الجامع .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(5)</span> تخريج المشكاة : (5088) .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(6)</span> السّلسلة الصّحيحة : (2/49) و هو حسن .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(7)</span> السّلسلة الصّحيحة : (1049) .</span></b><br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <span style="color: blue;">(8)</span> صحيح الجامع : (5602) .</span></b><br />
<br />
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"> <div style="text-align: center;">
<span style="color: red;"> مجلّة منابر الهدى - السّنة الأولى - العدد الأوّل - رمضان 1421هـ .</span></div>
</span></b></b></span></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-90999643829947486962016-05-01T13:07:00.002+03:002016-05-01T13:07:33.142+03:00تعليق الشيخ العلامة محمد بن هادي المدخلي على حديث صوم يوم السبت من كتاب دليل الطالب<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;">بسم الله الرحمن الرحيم </span><br />
</span></b></span></div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><br />
<span style="color: red;">تعليق الشيخ العلامة محمد بن هادي المدخلي على حديث صوم يوم السبت من كتاب دليل الطالب </span><br />
<br />
<a href="http://www.sahab.net/forums/index.php?app=core&module=attach&section=attach&attach_id=329" target="_blank"><span style="color: seagreen;">رابط</span><span style="color: seagreen;"> المادة الصوتية من هنا</span></a></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: seagreen;"> </span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: seagreen;"><span style="color: black;">- منقول - </span></span></span></b></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-68834928671052838302016-05-01T12:54:00.001+03:002016-05-01T13:03:06.913+03:00(تنبيهُ الأنامِ إلى ما لا يسع جهله من أحكام الصِّيامِ) لفضيلة الشيخ الدكتور عبد المجيد جمعة<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">تنبيهُ الأنامِ</span></b></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> إلى ما لا يسع جهله من</span></b></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> أحكام الصِّيامِ</span></b></span></span></b></span></b></b></span>
</div>
<span style="font-size: x-large;"> <b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <br />
</span></b></b></span><br />
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
الحمد لله نحمده ونستعينه، ونستغفره، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن
سيّئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له، ومن يضلل فلا هادي له، وأشهد
أن لا إله إلاّ الله وحده لا شريك له، وأشهد أنّ محمدًا عبده ورسوله.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> أما بعد: </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="color: red;"> ف</span><span style="color: red;">هذه مسائل فقهية متعلّقة بأحكام الصيام، تمسّ حاجة الصائم إليها، ولا غنى له عن معرفتها.</span></span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> فاعلم ـ أيّها القارئ الكريم ـ <span style="color: darkslateblue;">أنّه يجب عليك أوّلا أن تبيّت نيّة صوم رمضان ليلا قبل الفجر؛ </span>لما روته حفصة زوج النبيّ صلى الله عليه وسلّم: أن رسول الله صلى الله عليه وسلّم قال: <span style="color: darkgreen;">«من لم يُجْمِعْ الصيام قبل الفجر، فلا صيام له » </span>(1).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> والنية هي عقد القلب، ولهذا لا يشترط التلفّظ بها، بل هو بدعة محدثة.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ومن لم يتبيّن له وجوب الصوم إلاّ في النهار، فليمسك بقيّة يومه، ولا قضاء عليه لحديث سلمة بن الأكوع قال: <span style="color: darkgreen;">«أمر
النبي صلى الله عليه وسلّم رجلا من أسلم أن أذِّن في الناس أنّ من أكل
فليصم بقيّة يومه، ومن لم يكن أكل فليصم فإنّ اليوم يوم عاشوراء»</span> (2).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="color: darkslateblue;"> ويجوز لك استعمال السواك مطلقا </span>لا فرق بين أوّل النهار وآخره لعموم قوله صلى الله عليه وسلّم : «لولا أن أشقّ على أمتي لأمرتهم بالسواك عند كلّ صلاة» (3).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ويلحق به استعمال معجون الأسنان شريطة أن لا يبتلعه.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="color: darkslateblue;"> ويباح لك المضمضة والاستنشاق، </span>إلا أنّه تكره المبالغة فيهما لحديث لقيط بن صبْرة قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلّم: <span style="color: darkgreen;">«بالغ في الاستنشاق إلاّ أن تكون صائما» </span>(4).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإن تمضمض أو استنشق في الطهارة فسبق الماء إلى حلقه من غير قصد ولا إسراف فصومه صحيح ولا قضاء عليه.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
ويلحق بالنهي عن المبالغة في الاستنشاق استعمال السعوط (وهو دواء
الأنف)، فلا يجوز استعماله في نهار رمضان، بل إنّ استعماله يفسد صومه
ويوجب القضاء.</span></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> <span style="color: darkslateblue;">ويجوز لك الانغماس والاغتسال في الماء نهار رمضان، مع التحرّز من دخول الماء إلى الجوف</span>، لما ثبت عن بعض أصحاب النبيّ صلى الله عليه وسلّم قال: <span style="color: darkgreen;">«رأيت رسول الله صلّى الله عليه وسلّم بالعَرْج يصب على رأسه الماء وهو صائم من العطش أو من الحرّ»</span> (5).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ومن تراجم البخاريّ في صحيحه (4/181 فتح): <span style="color: sienna;">باب اغتسال الصائم</span>، وبَلَّ ابنُ عمر رضي الله عنهما ثوباً فألقى عليه وهو صائم، ودخل الشعبي الحمّام وهو صائم، وقال الحسن: <span style="color: navy;">«لا بأس بالمضمضة والتبرّد للصائم»</span>. وقال أنس : <span style="color: navy;">«إنّ لي أبْزنَ أتقَحّم فيه وأنا صائم»</span>.</span></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ويباح لك تذوق الطعام في نهار رمضان شريطة عدم ابتلاع شيء منه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> قال ابن عبّاس: <span style="color: navy;">«لا بأس أن يذوق الخلّ أو الشيء ما لم يدخل حلقه وهو صائم» </span>(6).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> <span style="color: darkslateblue;">ويباح لك استعمال الطيب والبخور الدهن</span> قال ابن مسعود: <span style="color: navy;">«إذا كان صوم أحدكم فليصبح دهينا مترجلا» </span>(7).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> <span style="color: navy;">ويجوز لك الستعمال الكحل أو الإثمد </span>سواء وجد أثره في الحلق أم لم يوجد، ويلحق به القطرة ونحوها (دواء العين).</span></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن أنس بن مالك أنّه كان يكتحل وهو صائم.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعن الأعمش قال: <span style="color: navy;">«ما رأيت أحدًا من أصحابنا يكره الكحل للصائم، وكان إبراهيم يرخّص أن يكتحل الصائم بالصبر»</span> (8).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ويباح لك ما لا يمكن الاحتراز عنه كبلع الريق، وشمّ غبار الطريق.</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ولا يضرّك خروج الدم من الأنف كالرعاف أو من لثّة الأسنان عند الاستياك شريطة أن لا يبتلعه قصدًا.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> والحجامة لا تفسد صومك على القول الصحيح من أقوال العلماء، ويلحق بها الفصد وهو إخراج الدم من العروق.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> فعن ابن عباس رضي الله عنهما:<span style="color: darkgreen;"> «أنّ النبيّ صلى الله عليه وسلّم احتجم وهو صائم»</span>(9).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ويجوز لك أن تقبّل امرأتك أو أن تباشرها في نهار رمضان.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن عائشة رضي الله عنها قالت: <span style="color: darkgreen;">«كان رسول الله صلى الله عليه وسلّم يقبّل وهو صائم ويباشر وهو صائم، ولكنّه كان أملكَكُم لإِربِهِ»</span> (10).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> إلا أنّها تكره للشابّ لفرط شهوته، وخشية أن لا يملك نفسه.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> لما روى عبد الله بن عمرو بن العاص قال: <span style="color: darkgreen;">«كنّا
عند النبيّ صلى الله عليه وسلّم فجاء شاب، فقال: يا رسول الله أقبّل
وأنا صائم؟ قال: لا، فجاء شيخ فقال: أقبّل وأنا صائم؟ قال: نعم، قال فنظر
بعضنا إلى بعض فقال رسول الله صلى الله عليه وسلّم: إنّ الشيخ يملك
نفسه»</span>(11).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا أكلت أو شربت في نهار رمضان ناسيا فصومك صحيح، ولا قضاء عليك
ويلحق به من جامع أهله ناسيا، وهو اختيار شيخ الإسلام ابن تيمية كما في
"مجموع الفتاوى" (25/228).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> لما رواه أبو هريرة قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلّم: <span style="color: darkgreen;">«من نسي وهو صائم، فأكل أو شرب، فليتمّ صومه، فإنما أطعمه الله وسقاه»</span> (12).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا غلبك القيء فلا شيء عليك، لا فرق بين قليله وكثيره، وإذا تقيّأت متعمدا فسد صومك ووجب عليك قضاء ذلك اليوم.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> لما رواه أبو هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلّم: <span style="color: darkgreen;">«من ذرعه قيء وهو صائم، فليس عليه قضاء، وإن استقاء فليقض»</span> (13).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
ويباح لك استعمال الحقن التي لا تغذي، فإنّها لا تفطر، أمّا الحقن
المغذّية التي يستغنى بها عن الأكل والشراب، فإنها تفسد الصوم، لأنّها
بمعنى الأكل والشراب، لأنّ نصوص الشرع في مصادره وموارده إذا وجد المعنى
الذي تشتمل عليه في صورة من الصور، حكم على هذه الصورة بحكم ذلك النصّ،
وبهذا أفتى الشيخ العلاّمة ابن عثيمين كما في "فتاوى هيئة كبار العلماء"
(1/429)، واللّجنة الدائمة رقم الفتوى (5176) والشيخ الألباني رحمه الله
في السلسلة الضعيفة (3/80 تحت رقم الحديث: 1014).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span><span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">ويجوز لك استعمال المضخة أو البخاخ (دواء الربو) ولا يفسد صومك، لأنّه
هواء يصل إلى الرئتين عن طريق القصبة الهوائية، لا إلى المعدة فليس بأكل
ولا شرب ولا في معناهما وبهذا أفتت اللجنة الدائمة رقم الفتوى (4958)، "
فتاوى هيئة كبار العلماء" (1/437) والشيخ ابن عثيمين كما في لقاء الباب
المفتوح اللقاء الثامن، والشيخ الألباني رحمه الله فقد سألته شخصيا عبر
الهاتف، وانظر: مجموع الفتاوى (25/233-234).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا احتلمت فلا شيء عليك، لا فرق بين أن تصبح جنبا أو يكون ذلك في نهار رمضان فعن عائشة وأمّ سلمة: <span style="color: darkgreen;">«أنّ رسول الله صلى الله عليه وسلّم كان يدركه الفجر وهو جنب من أهله، ثم يغتسل ويصوم» </span>(14).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا سافرت في نهار رمضان، فإن شقّ عليك الصوم فالأفضل أن تفطر، وإن لم
يشقّ عليك فإن أخذت بالرخصة فحسن، وإن صمت فحسن أيضا، عن أبي سعيد
الخذري قال: «كنّا نسافر مع رسول الله صلى الله عليه وسلّم فمنّا الصائم
ومنّا المفطر، فلا يجد المفطر على الصائم، ولا الصائم على المفطر،
وكانوا يرون أنّه من وجد قوّة فصام فحسن، ومن وجد ضعفا فأفطر فحسن»
(15).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> والحامل والمرضع إذا خافتا على ولديهما أو نفسيهما أفطرتا وأطعمتا عن كلّ يوم مسكينا.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن ابن عبّاس قال: <span style="color: indigo;">«إذا خافت الحامل على نفسها، والمرضع على ولدها في رمضان قال: يفطران ويطعمان مكان كلّ يوم مسكينا، ولا يقضيان صوما»</span>(16).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span><span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">وعن ابن عمر مثله (17).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعنه: <span style="color: indigo;">«أنّ امرأته سألته وهي حبلى، فقال: أفطري وأطعمي عن كلّ يوم مسكينا ولا تقضي»</span>(18).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ولا يعلم لهما مخالف من الصحابة، فهو عند البعض إجماع سكوتيّ.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا غاب جميع قرص الشمس فأفطر، ولا تعتبر بالحمرة الشديدة الباقية في
الأفق لما رواه عمر بن الخطّاب رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى
الله عليه وسلّم: <span style="color: darkgreen;">«إذا أقبل الليل من ههنا وأدبر النهار من ههنا، وغربت الشمس فقد أفطر الصائم»</span> (19).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا أفطرت ظنا منك غروب الشمس لغيم أو نحوه، ثم تبين لك خلاف ذلك، فصومك
صحيح ولا قضاء عليك، وهذا اختيار شيخ الإسلام ابن تيمية في " مجموع
الفتاوى" (20/572) وابن القيم في "تهذيب السنن" (3/236-239).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> لما روته أسماء بنت أبي بكر رضي الله عنهما قالت: <span style="color: darkgreen;">«أفطرنا على عهد النبيّ صلى الله عليه وسلّم يوم غيم ثم طلعت الشمس» </span>(20).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
قال شيخ الإسلام : «ولم يذكروا في الحديث أنّهم أمروا بالقضاء، ولكنّ
هشام بن عروة قال: لا بدّ من القضاء، وأبوه أعلم منه وكان يقول: لا قضاء
عليهم».</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعن زيد بن أسلم: <span style="color: indigo;">«أن
عمر بن الخطّاب أفطر ذات يوم في رمضان في يوم ذي غيم، ورأى أنّه قد
أمسى وغابت الشمس فجاءه رجل فقال: يا أمير المؤمنين، قد طلعت الشمس،
فقال عمر: الخطب يسير، وقد اجتهدنا»</span> (21).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> قال ابن القيّم : «قوله: «وقد اجتهدنا» مؤذن بعدم القضاء، وقوله «الخطب يسير» إنَّما هو تَهوين لما فعلوه وتيسير لأمره».</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا تسحّرت وشككت في طلوع الفجر، فكل واشرب وأْتِ أهلك حتى تستيقن طلوعه، واطرح الشكّ.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> قال رجل لابن عبّاس: «إنّي أتسحّر، فإذا شككت أمسكت»، فقال ابن عبّاس: <span style="color: indigo;">«كل ما شككت، حتى لا تشكّ» </span>. [ابن أبي شيبة (9075-9067وعبد الرزّاق 7367 و 7368].</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا فعلت ذلك ثم تبين لك أن الفجر قد طلع فلا قضاء عليك ولا كفارة وهذا
اختيار شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله انظر «مجموع الفتاوى»
(25/259-263).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا كنت تأكل أو تشرب ثم سمعت النداء، فقد رخّص لك الشرع إتمام سحورك ولا شيء عليك، وعلى هذا تعلم بدعية ما يسمّى بالإمساك.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وهو الإمساك عن السحور قبيل الفجر، فإن قيل هذا من باب الاحتياط فيقال:
الاحتياط في موافقة الشرع واتباع الهدي، وما عداه فتنطّع وتبدّع.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلّم: <span style="color: green;">«إذا سمع أحدكم النداء، والإناء على يده فلا يضعه حتى يقضي حاجته منه» </span>(22).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا طلع عليك الفجر وأنت مجامع، فيجب عليك النزع، ولا قضاء عليك ولا
كفارة، وهذا اختيار شيخ الإسلام ابن تيمية وتلميذه ابن القيّم.</span></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> انظر "مفتاح دار السعادة" (2/354 علي الحلبي).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا مرض المرء مرضا يرجى برؤه، ونصحه الطبيب الثقة الخبير لمهنته بأن
يفطر، وأن الصيام يضرّه، لزمه الفطر، وعليه القضاء بعد الشفاء، فإن
استمر به المرض وعجز عن الصوم ولم يُرجَ له الشفاء، فعليه أن يطعم عن كل
يوم أفطره مسكينا.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا مرض مرضا مزمنا لا يرجى برؤه كالربو أو السكّري ونحوهما فعليه أن يطعم عن كلّ يوم مسكينا.</span></span> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> والواجب في الفدية الإطعام كما قال تعالى:</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;">﴿مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ﴾</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> [المائدة: 89] ولا يجوز إخراجها قيمة أو نقودا.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا كان عليك قضاء أيّام من رمضان، فإن شئت تابعت بينها، وإن شئت فرّقت لقوله تعالى: </span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;">﴿فَعِدَّةٌ مِنْ أيّامٍ أُخَرَ﴾</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> [البقرة: 185].</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعن عبيد الله بن عبد الله، عن ابن عبّاس في قضاء رمضان: <span style="color: blue;">«صمه كيف شئت»</span>، وقال ابن عمر : <span style="color: blue;">«صمه كما أفطرته» </span>(23).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعن أبي هريرة قال: <span style="color: blue;">«يواتره إن شاء»</span> (24).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا كان عليك قضاء رمضان فأخّرته عمدًا أو لعذر حتى دخل رمضان آخر فصم
رمضان الذي ورد عليك ثم اقض بعده الأيّام التي عليك، ولا إطعام عليك
لأنه لم يثبت بالنصّ، وهو اختيار الإمام الحجّة صاحب المحجّة ابن حزم في
المحلّي (6/261).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا جامعت زوجك في نهار رمضان وجب عليك الكفارة على الترتيب، تحرير
رقبة، فإن لم تستطع فصيام شهرين متتابعين، فإن لم تستطع فأطعم ستين
مسكينا.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا قطعت التتابع في الصوم لعذر شرعيّ كأن يتخلّل الشهرين يوم الفطر أو
يوم النحر مرض أو حيض أو نفاس بالنسبة للمرأة، فلا تقطع التتابع الواجب.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وإذا عجزت عن العتق والصيام والإطعام سقطت الكفّارة عنك لقوله تعالى: </span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: red;">﴿لاَ يُكَلِّفُ اللهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعُهَا﴾</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">[البقرة: 286].</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: <span style="color: darkgreen;">«بينما
نحن جلوس عند رسول الله صلى الله عليه وسلّم إذ جاءه رجل فقال: يا رسول
الله هلكت، قال: ما لك؟ قال: وقعت على امرأتي وأنا صائم، فقال رسول
الله صلى الله عليه وسلّم: هل تجد رقبة تعتقها؟ قال : لا، قال: فهل
تستطيع أن تصوم شهرين متتابعين؟ قال: لا، قال: فهل تجد إطعام ستين
مسكينا؟ قال: لا، قال: فمكث النبيّ صلى الله عليه وسلّم فبينما هو على
ذلك أتي النبيّ صلى الله عليه وسلّم بعرق فيه تمر، قال: من السائل؟
فقال: أنا قال: خذ هذا فتصدّق به، قال الرجل: على أفقر منّي يا رسول
الله؟ فو الله ما بين لابتيها ـ يريد الحرّتين ـ أهل بيت أفقر من أهل
بيتي، فضحك النبيّ حتى بدت أنيابه ثمّ قال: أطعمه أهلك» </span>(25).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وإذا أتممت الصوم فاعلم أن الله تعالى أوجب عليك زكاة الفطر طهرة لك من
اللّغو والرفث، وطعمة للمساكين، تؤديها عن نفسك وعن كلّ من تمونه من
صغير وكبير، ذكر وأنثى، حر وعبد من المسلمين.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن عبد الله بن عمر رضي الله عنه قال:<span style="color: darkgreen;">
«فرض رسول الله صلى الله عليه وسلّم زكاة الفطر صاعا من تمر، أو صاعا
من شعير، على العبد والحرّ والذكر والأنثى، والصغير والكبير من
المسلمين»</span> (26) وتخرجها من الأقوات المنصوص عليها أو من أقوات أهل كلّ بلد مقدار صاع من صاع أهل المدينة.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> عن ابن عبّاس رضي الله عنهما قال: <span style="color: green;">«أمرنا
رسول الله صلى الله عليه وسلّم أن نؤدّي زكاة رمضان صاعا من طعام عن
الصغير والكبير والحرّ والمملوك من أدّى سلتا قبل منه وأحسبه قال: ومن أدى
دقيقا قبل منه ومن أدّى سويقا قبل منه»</span> (27).</span></span> </span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
وأما القمح فمقداره نصف صاع على الصحيح، وهو اختيار شيخ الإسلام ابن
تيمية وتلميذه ابن القيّم رحمهما الله كما في زاد المعاد (2/21). </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> لما رواه ثعلبة بن صعير قال:<span style="color: seagreen;">
«قام رسول الله صلى الله عليه وسلّم خطيبا، فأمر بصدقة الفطر صاع تمر،
أو صاع شعير على كلّ رأس، أو صاع برّ أو قمح بين اثنين عن الصغير
والكبير والحرّ والعبد»</span> (28).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعن عروة بن الزبير: <span style="color: yellowgreen;">«أنَّ
أسماء بنت أبي بكر كانت تخرج على عهد رسول الله صلى الله عليه وسلم عن
أهلها الحر منهم والمملوك مدين من الحنطة أو صاعا من التمر بالمد أو
بالصاع الذي يقتاتون به» </span>(29).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> <span style="color: red;">ولا
يجوز لك أن تخرجها بدل العين قيمة أو نقودًا في قول عامة أهل العلم قال
أبو داود: قيل لأحمد وأنا أسمع: أعطي دراهم يعني في صدقة الفطر قال:
أخاف أن لا يجزئه خلاف سنّة رسول الله صلى الله عليه وسلّم.</span></span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: darkorange;">
وقال أبو طالب: قال لي أحمد: لا يعطي قيمته، قيل له: قوم يقولون عمر بن
عبد العزيز كان يأخذ بالقيمة، قال: يدعون قول رسول الله صلى الله عليه
وسلّم ويقولون قال فلان! قال ابن عمر: فرض رسول الله صلى الله عليه وسلّم،
وقال الله تعالى: </span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: darkorange;">﴿أَطِيعُوا اللهَ وأَطِيعُوا الّرَّسُولَ﴾</span></span><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: darkorange;"> [النساء: 59]، وقال قوم يردّون السنن: قال فلان، قال فلان» (30).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> <span style="color: darkred;">ويجب عليك أن تصرفها للمساكين خاصة، ولا تصرفها لغيرهم من الأصناف الثمانية المنصوص عليهم في القرآن.</span></span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"><span style="color: darkred;">
لما رواه ابن عبّاس رضي الله عنهما قال: «فرض رسول الله صلى الله عليه
وسلّم زكاة الفطر طهرة للصائم من اللّغو والرفث، وطعمة للمساكين...» </span>(31).</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ويجب عليك أن تخرجها قبل صلاة العيد، ولا يجوز لك تأخيرها عن ذلك لحديث ابن عبّاس السابق: <span style="color: darkgreen;">«من أدّاها قبل الصلاة فهي زكاة مقبولة، ومن أداها بعد الصلاة فهي صدقة من الصدقات».</span></span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ولحديث ابن عمر رضي الله عنهما:<span style="color: darkgreen;"> «أن رسول الله صلى الله عليه وسلّم أمر بزكاة الفطر قبل خروج الناس إلى الصلاة»</span> (32).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> ويجوز لك أن تخرجها إلى من تجمع عنده بيوم أو يومين لما رواه نافع: <span style="color: navy;">«كان ابن عمر رضي الله عنهما يعطيها للذين يقبلونها، وكانوا يُعطون قبل الفطر بيوم أو يومين»</span> (33).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وعنه أن عبد الله بن عمر كان يبعث بزكاة الفطر إلى الذي تجمع عنده قبل الفطر بيومين أو ثلاثة.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
هذا ما يسر الله تعالى لي جمعه بمنّه وتوفيقه، بشيء من الإيجاز
والاختصار، وإلاّ فهناك مسائل أخرى مشهورة ومنثورة في كتب الفقه،
فلتراجع لمن أراد التوسع، وبالله التوفيق.</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> وسبحانك اللهم وبحمدك أشهد أن لا إله إلاّ أنت أستغفرك وأتوب إليك .</span></span> </span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> <span style="font-family: "traditional arabic";">----------------------------------</span></span></b></span></b></b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">1- رواه أبو داود (2454) وسنده صحيح " صحيح أبي داود" (2143)</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">2- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 3- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 4- رواه أصحاب السنن بسند صحيح، "صحيح أبي داود" (2073)</span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 5- رواه أبو داود (2365) بسند صحيح، "أبي داود" (2072).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 6- رواه ابن أبي شيبة (رقم 9277) وذكره البخاري (1/181 فتح) تعليقا، وسنده حسن، انظر "إرواء" (937)</span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 7- رواه البخاري (1/181 فتح) تعليقا.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 8- رواهما أبو داود وسندهما حسن، "صحيح أبي داود" (2082-2083).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 9- رواه البخاري.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 10- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 11- رواه أحمد بإسناد حسن، انظر "الصحيحة" (1606).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 12- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 13- رواه أصحاب السنن إلا النسائي بإسناد صحيح " صحيح أبي داود" (2084).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 14- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 15- رواه مسلم والترمذي.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 16- رواه الطبراني بإسناد صحيح على شرط مسلم، انظر "الإرواء" (4/19).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
17- وسنده صحيح، "المصدر السابق" (1/20).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 18- رواه الدارقطني بإسناد جيد، "المصدر
السابق".</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 19- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 20- رواه البخاري.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 21- رواه مالك.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">
22- رواه أبو داود وإسناده صحيح، انظر "الصحيحة" (1394).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 23- رواة ابن
أبي شيبة (رقم 9132) وسنده صحيح على شرط الشيخين، انظر "الإرواء" (4/95)</span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 24- رواه الدارقطني وإسناده صحيح، "المصدر السابق".</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 25- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 26- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 27- رواه ابن خزيمة (رقم 2415) وقال الشيخ الألباني رحمه الله: «إسناده صحيح».</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 28- رواه أبو داود وهو صحيح، " صحيح أبي داود" (1427).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 29- أخرجه الطحاوي وابن أبي شيبة وأحمد وقال الشيخ الألباني رحمه الله في "تمام المنة" (ص:387) : «وسنده صحيح على شرط الشيخين».</span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;">30- المغني (4/295).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 31- أخرجه أبو داود (1609) وابن ماجة وحسّنه الشيخ الألباني في "الإرواء" (843).</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 32- متفق عليه.</span></span></span></b></span></b></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> </span></span></span></b></span></b></b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: black;"> 33- أخرجه البخاريّ.</span></span></span></b></span></b></b></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-16494809096003282752016-04-30T16:29:00.000+03:002016-04-30T16:29:01.025+03:00(كتاب مصور) مجالس شهر رمضان للعلامة محمد بن صالح العثيمين <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="color: #274e13;"><span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="line-height: normal;"><strong>بسم الله الرحمن الرحيم</strong></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: black;"><span style="line-height: normal;"><strong><span style="color: red;"> </span></strong></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: black;"><span style="line-height: normal;"><strong><span style="color: red;"><span style="color: #073763;">(كتاب مصور)</span> </span></strong></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: black;"><span style="line-height: normal;"><strong><span style="color: red;">مجالس شهر رمضان<br /><br /><span style="color: blue;">للعلامة محمد بن صالح العثيمين<br />- رحمه الله -</span><br /><span style="color: #990000;"><br />رابط تنزيل الكتاب </span></span><span style="color: #990000;">: </span></strong></span></span></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: black;"><span style="line-height: normal;"><strong><a class="postlink" href="https://archive.org/download/FP131550/131550.pdf">archive.org/download/FP131550/131550.pdf</a></strong></span></span></span></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-53539418636927578852016-04-30T16:17:00.002+03:002016-04-30T16:18:35.440+03:00 كتاب (تلبيس إبليس) للعلامة ابن الجوزي بتحقيق العلامة زيد المدخلي <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<div class="content">
<span style="color: #a64d79;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="line-height: normal;">بسم الله الرحمن الرحيم</span></span></b></span></span><br />
<span style="color: #a64d79;"><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="line-height: normal;"><br /></span></span></b></span></span>
<div style="text-align: right;">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: x-large;"><span style="color: #a64d79;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="line-height: normal;">الحمد لله ، والصلاة والسلام على رسول الله ، وعلى آلهِ ، وصحبه ، ومن والاه.</span></span></b><br /><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="line-height: normal;">أمَّا بعد ...</span></span></b></span></span></div>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;"></span></span></span></b></span></div>
</div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="line-height: normal;">- كتاب مصور -</span></span></b></span></div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;"><span style="color: red;">(تلبيس إبليس)</span><br /> </span></span></span></b></span></div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;">للعلامة أبي الفرج ابن الجوزي</span></span></span></b></span></div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;"> - رحمه الله -</span></span></span></b></span></div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;"><br />بتحقيق العلامة زيد المدخلي</span></span></span></b></span></div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;"> - رحمه الله -<br /><br />رابط تنزيل الكتاب</span></span></span></b></span></div>
<div class="content">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;"><a class="postlink" href="https://archive.org/download/FP153667/153667.pdf">archive.org/download/FP153667/153667.pdf</a></span></span></span></b></span></div>
<span style="font-size: x-large;">
</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="color: #0040bf;"><span style="line-height: normal;">منقول من موقع المكتبة الوقفية </span></span></span></b></span>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-57068829579061891392016-04-29T19:25:00.001+03:002016-04-29T19:25:08.661+03:00شرح كتاب : (الصيام) من موطأ الإمام مالك لفضيلة الشيخ الدكتور رضا بو شامة <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><span style="color: red;">بسم الله الرحمن الرحيم<br />
******************</span><br />
<span style="color: black;">شرح كتاب : (الصيام) من موطأ الإمام مالك </span><br />
<br />
لفضيلة الشيخ الدكتور<br />
<span style="color: darkred;">رضا بو شامة</span><br />
- حفظه الله وبارك فيه وبعلمه ونفع به -<br />
<br />
<u><span style="color: red;">روابط التحميل</span></u></span></span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-01" target="_blank">الدرس الأول </a><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-02" target="_blank">الدرس الثاني</a><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-03" target="_blank">الدرس الثالث </a><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-04" target="_blank">الدرس الرابع </a><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-05" target="_blank">الدرس الخامس </a><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-06" target="_blank">الدرس السادس</a><br />
<a href="http://www.masjid-elwiam.org/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83/%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B7%D8%A3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83-07" target="_blank">الدرس السابع </a></span></span></b></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-89444401187709588902016-04-29T19:15:00.000+03:002016-04-29T19:17:31.500+03:00 مجلة الإصلاح - العدد 4 (عدد خاص بشهر رمضان) [PDF, Flash] <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: x-large;"><b><a href="http://www.ajurry.com/vb/showthread.php?t=33969" target="_blank"><span style="color: #cc3333;">[مجلة سلفية] ’مجلة الإصلاح - العدد 4 (عدد خاص بشهر رمضان) [PDF, Flash] </span></a><br />
<br />
<img alt="" border="0" src="http://www.ajurry.com/vb/attachment.php?attachmentid=29315&d=1372279196" height="156" width="400" /><br />
<br />
<span style="color: #003366;">مجلة الإصلاح</span><br />
<span style="color: #cc3333;"> - مجلة جامعة تصدر عن دار الفضيلة للنشر والتوزيع -</span><br />
<br />
<br />
<span style="color: #003366;">العدد الرابع</span><br />
<span style="color: #cc3333;"> عدد خاص بشهر رمضان المبارك</span><br />
<br />
<img alt="" border="0" src="http://i1301.photobucket.com/albums/ag104/Farid_Larbi/Mags%20covers/645062C06440629062706440625063506440627062D0-62706440639062F062F04-62E0627063506280631064506360627064602_zpsa3cab475.png?t=1372279619" height="400" width="390" /><br />
<br />
<span style="color: #003366;"><u>في هذا العدد</u></span><br />
<br />
<span style="color: #cc3333;">عنوان المقال<br />
</span> <span style="color: #cc3333;">الكاتب<br />
</span> <span style="color: #cc3333;">الصفحة<br />
<br />
</span> <span style="color: black;">[</span><span style="color: #cc3333;">طليعة العدد</span><span style="color: black;">] <br />
ضيف مبارك</span><span style="color: black;"><br />
</span> <span style="color: #003366;">4<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">في رحاب القرآن</span><span style="color: black;">] <br />
الصيام والتقوى<br />
</span> <span style="color: black;">عمر حمرون<br />
</span> <span style="color: #003366;">7<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">من مشكاة السنة</span><span style="color: black;">]<br />
الفطر في السفر<br />
</span> <span style="color: black;">محمد لوزاني<br />
</span> <span style="color: #003366;">11<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">التوحيد الخالص</span><span style="color: black;">] <br />
أثر الصيام في حياة المسلم<br />
</span> <span style="color: black;">محمد تيقمونين<br />
</span> <span style="color: #003366;">18<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">بحوث ودراسات</span><span style="color: black;">] <br />
حديث "لا اعتكاف إلا في المساجد الثلاث"<br />
</span> <span style="color: black;">كمال قالمي<br />
</span> <span style="color: #003366;">24<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">مسائل منهجية</span><span style="color: black;">] <br />
رؤية هلال رمضان ووحدة الأمة الإسلامية<br />
</span> <span style="color: black;">رضا بوشامة<br />
</span> <span style="color: #003366;">37<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">تأملات في السيرة النبوية</span><span style="color: black;">] <br />
معالم النصر في غزوة بدر<br />
</span> <span style="color: black;">عز الدين رمضاني<br />
</span> <span style="color: #003366;">40<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">تزكية النفوس</span><span style="color: black;">] <br />
أثر الصوم في تزكية النفوس وتهذيب السلوك<br />
</span> <span style="color: black;">عبد المجيد جمعة<br />
</span> <span style="color: #003366;">46<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">تزكية النفوس</span><span style="color: black;">]<br />
التخلية قبل التحلية: أبرز ءاثار الصيام<br />
</span> <span style="color: black;">أزهر سنيقرة<br />
</span> <span style="color: #003366;">50<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">فتاوى شرعية</span><span style="color: black;">]<br />
فتاوى في الصيام<br />
</span> <span style="color: black;">محمد علي فركوس<br />
</span> <span style="color: #003366;">54<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">أخبار التراث</span><span style="color: black;">] <br />
المنتقى من كتاب أدب المُحَدِّث والمُحَدَّث<br />
</span> <span style="color: black;">عمار تالمالت<br />
</span> <span style="color: #003366;">61<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">في واحة اللغة والأدب</span><span style="color: black;">] <br />
المقامة الرمضانية<br />
</span> <span style="color: black;">محمد بوسلامة<br />
</span> <span style="color: #003366;">69<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">في واحة اللغة والأدب</span><span style="color: black;">] <br />
قصيدة "أتى رمضان"<br />
</span> <span style="color: black;">عبد الهادي لعقاب<br />
</span> <span style="color: #003366;">72<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">قضايا الأسرة</span><span style="color: black;">]<br />
الأسرة في رمضان<br />
</span> <span style="color: black;">وسيلة حماموش<br />
</span> <span style="color: #003366;">75<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
[</span><span style="color: #cc3333;">ألفاظ ومفاهيم في الميزان</span><span style="color: black;">]<br />
تنبيه الصائمبن على عبارات خاطئة<br />
</span> <span style="color: black;">عمر الحاج مسعود<br />
</span> <span style="color: #003366;">81<br />
</span> <span style="color: black;"><br />
الفوائد والنوادر</span><span style="color: black;"><br />
</span> <span style="color: #003366;">86<br />
</span> <br />
</b></span></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: x-large;"><b><img alt="" border="0" src="http://i1301.photobucket.com/albums/ag104/Farid_Larbi/Mags%20covers/62706440625063506440627062D0-62706440639062F062F04-62706440645062D062A064806490_zpsdbbb78ac.png?t=1372280519" height="400" width="320" /></b></span></span></div>
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: x-large;"><b>
<br />
<br />
<span style="color: #003366;"><u>تصفح المجلة</u></span><br />
<br />
<a href="http://www.calameo.com/read/000131910644c47a3ad65" target="_blank">http://www.calameo.com/read/000131910644c47a3ad65</a><br />
<br />
<span style="color: #003366;"><u>التحميل</u></span><br />
<br />
<span style="color: black;">نسخة مصورة</span> <span style="color: black;">[</span><span style="color: #cc3333;">PDF</span><span style="color: black;">]</span> <span style="color: black;"><br />
<br />
</span> <a href="http://www.ajurry.com/vb/attachment.php?attachmentid=29314&d=1372278811" target="_blank"><img alt="" border="0" src="http://i1301.photobucket.com/albums/ag104/Farid_Larbi/Download%20buttons/pdf_zps369cb041.png?t=1369353380" /></a><br />
<span style="color: #cc3333;"><u>الحجم:</u></span><span style="color: black;">18.34 ميجا بايت<br />
</span><br />
<span style="color: black;">نسخة فلاشية [</span><span style="color: #cc3333;">EXE</span><span style="color: black;">]<br />
<br />
</span> <a href="http://www.ajurry.com/vb/attachment.php?attachmentid=29316&d=1372279486" target="_blank"><img alt="" border="0" src="http://i1301.photobucket.com/albums/ag104/Farid_Larbi/Download%20buttons/others_zpsfb0f3118.png?t=1369353375" /></a><br />
<span style="color: #cc3333;"><u>الحجم:</u></span> <span style="color: black;">28.90 ميجا بايت</span> <br />
<br />
<span style="color: darkred;">- منقول -</span></b></span></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-37033576749396154972016-04-29T19:08:00.000+03:002016-04-29T19:10:40.454+03:00شرح كتاب الصيام من نظم ابن عاشر لفضيلة الشيخ عبد الرحمن كوني <div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><span style="font-size: x-large;"><b></b></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: red;"><u> <span style="font-family: "traditional arabic";">شرح كتاب الصيام من نظم ابن عاشر لفضيلة الشيخ عبد الرحمن كوني </span></u></span></b></span>
</div>
<span style="font-size: x-large;"><b> </b></span><br />
<div style="margin-right: 40px;">
</div>
<div style="margin-right: 40px;">
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">فرغه ونسقه :<br />
أبو عبد الأعلى حاتم بن محمد<br />
عفى الله عنه بمنه وفضله وإحسانه<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">الأبيات المشروحة :<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">كتاب الصيام<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">صيام شهر رمضان وجبا</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">في رجب شعبان صوم ندبا</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">كتسع حجة وأحرى الآخر</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">كذا المحرم وأحرى العاشر</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">ويثبت الشهر برؤية الهلال</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">أو بثلاثين قبيلا في كمال</span> </b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> </span></b></span><br />
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">الشـــرح:<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
بسم الله الرحمن الرحيم<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">قوله: (كتاب الصيام) شرع ابن عاشر رحمه الله في بيان القاعدة الرابعة من قواعد الإسلام وهي الصيام.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[تعريف الصيام لغة]:<br />
والصيام في لغة العرب معناه: الإمساك والسكون عن فعل ما، ومنه قول النابغة الذبياني من شعراء الجاهلية الجهلاء في وصف خيل:<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">خيل صيام وخيل غير صائمة</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">تحت العجاج وأخرى تعلك اللُّجُما</span> </b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">فالشاهد
قوله: خيل صيام أي ممسكة عن الحركة، وخيل غير صائمة. وقوله: تحت العجاج
أي تحت الغبار. وأخرى تعلك اللجما أي: وخيل أخرى تمضغ اللجما وهو جمع
لجام، واللجام ما يوضع في فم الفرس مما يتحكم به في سير الفرس.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[تعريف الصيام شرعا]:<br />
والصيام في الشرع: إمساك مخصوص من شخص مخصوص عن شيء مخصوص في زمن مخصوص.<br />
1- فالإمساك المخصوص هو: الإمساك عن شهوتي البطن والفرج.<br />
2- والشخص المخصوص: هو المكلف البالغ من الرجال والنساء الأحرار والعبيد من المسلمين.<br />
3- والشيء الذي يجب الإمساك عنه بخصوصه شيئان هما: </span></b></span><span style="font-size: x-large;"><b><br /></b></span>
<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">شهوتا
البطن والفرج كما تقدمت الإشارة إليه، وهذا الإمساك عنهما هو ألا يصل شيء
إلى داخل البدن أو يخرج شيء من داخل البدن. فأما إيصال الشيء إلى داخل
البدن مما يجعل الإمساك غير صحيح إيصال الشيء إلى داخل البدن بطريقتين:</span></b></span></li>
</ul>
<ul>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">الأولى:
إيصال مطعوم أو مشروب يتغدى بهما بطريق الحلق، سواء كان مائعا أو جامدا،
وسواء كانا مما لا يتغدى به كالدراهم والحصى وسائر الجامدات كالكحل والدهن
والشموم وغير ذلك مما يصل إلى حلق الصائم، أو وصلت عن طريق العين والأنف
والأذن.</span></b></span></li>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">والطريقة
الثانية من الإيصال للشيء إلى داخل البدن مما يفسده ولا يكون إمساكا، ولا
يحصل بذلك الإيصال إمساك، فهذه الطريقة الثانية تحصل فيه الشهوة أيضا،
هذه الطريقة الثانية هي إيلاج الذكر في قبل أو دبر قارنه إنزال للمني أو
لم يقارنه.</span></b></span></li>
</ul>
<ul>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وأما السبب الثاني وهو الإخراج ذلك الإخراج لشيء من البدن وبه لا يحصل الإمساك فذلك الإخراج شيئان أيضا:</span></b></span></li>
</ul>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> - الأول: إنزال الماء الدافق عن لذة شهوة.<br />
- والثاني: إخراج هذا الماء الدافق بإجهاد نفس بنحو استمناء أو غيره.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
4- الزمن المخصوص الذي يقع فيه هذا الإمساك هو النهار من بدايته قبل الفجر إلى نهايته عند الغروب.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[من حكم الصيام]:<br />
ومن حكم مشروعية الصيام مخالفة الهوى، وكسر النفس، وتصفية العقل والفكر، وتنبيه العبد المسلم على مواساة أخيه الفقير الجائع.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[أنواع الصيام]:<br />
والصيام في الشرع إما واجب وإما مندوب، والصيام الواجب هو صوم شهر رمضان الذي أشار إليه ابن عاشر بقوله في صدر هذا البيت:<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">صيام شهر رمضان وجبا</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">.......................</span> </b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[حكم صيام رمضان]:<br />
ولا خلاف في وجوب صوم رمضان، ومثل هذا المجمع عليه يكفر جاحده إن كان مسلما
جحده، لأن وجوبه معلوم من الدين بالضرورة، وما كان كذلك فمنكره يكفر عند
العلماء. <br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[أدلة وجوب صوم رمضام]:<br />
ومن أدلة وجوب صوم شهر رمضان من الكتاب قوله تعالى: -(فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ)- [البقرة/185].<br />
ومن السنة حديث عبد الله بن عمر رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: {بُني الإسلام على خمس} فعدها ومنها صوم رمضان، والحديث متفق عليه.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[الصيام المستحب]:<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وقول ابن عاشر:<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">......................</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">في رجب شعبان صوم ندبا</span> </b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
أي: ندب صوم في رجب وشعبان.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وقوله (في رجب شعبان): شعبانَ هذا معطوف على رجب ورجب منصرف، فعطف شعبان على رجب المجرور المنصرف، حذف الحرف العاطف وهو الوار. <br />
يريد ابن عاشر بهذا الجزء من البيت أن الصيام في رجب وفي شعبان مندوب إليه
غير واجب، وهو ما أشار إليه العلامة خليل بن إسحاق المالكي في مختصره
بقوله عاطفا على ما يندب صومه: "ورجب وشعبان" أي وصوم رجب وشعبان.<br />
إلا أن المحقيقين من المحدثين والفقهاء قالوا: لم يرد في فضل رجب ولا في
صيام شيء منه معين حديث يصلح للحجة، ذكر هذا كل من الحافظ ابن حجر في الفتح
والشوكاني في السيل الجرار المتدفق على حدائق الأزهار.<br />
وقال الشوكاني: "وغاية ما يصلح للتمسك به في استحباب صومه -أي في استحباب
صوم رجب- ما ورد في حديث الرجل الباهلي أن النبي صلى الله عليه وسلم قال
له: {صم أشهر الحرم} ورجب من أشهر الحرم بلا خلاف، وهذا الحديث
أخرجه أحمد وأبو داود وابن ماجه ولكنه لا يدل على شهر رجب بخصوصه". هذا
كلام الشوكاني رحمه الله.<br />
ولذا قال العلامة أبو عبد الله الموَّاق المالكي في التاج والإكليل شرح
مختصر خليل قال: "ولو قال المصنف -يعني خليلا- والمحرم وشعبان -أي وندب صوم
المحرم وشعبان- لوافق الموصوف". وهذا كلام صحيح من المواق رحمهم الله
جميعا.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
أما شعبان فقد ورد في استحباب الصيام فيه بخصوصه أحاديث صحيحة، قالت عائشة رضي الله عنها: {لم يكن النبي صلى الله عليه وسلم يصوم شهرا أكثر من شعبان، فإنه كان يصومه كله. هكذا في الصحيحين وغيرهما}. <br />
وفي لفظ فيهما من حديثها: {ما كان يصوم في شهر ما كان يصوم في شعبان، كان يصومه إلا قليلا بل كان يصومه كله}.<br />
وفي لفظ من حديثها أيضا: {ما رأيت رسول الله صلى الله عليه وسلم استكمل صيام شهر قط إلا شهر رمضان، وما رأيته في شهر أكثر منه صياما في شعبان} انتهى الحديث.<br />
وروى الإمام أحمد بن حنبل رحمه الله وأهل السنن حديث أم سلمة {أن النبي صلى الله عليه وسلم لم يكن يصوم من السنة شهرا تاما إلا شعبان يصل به رمضان} انتهى. <br />
ولفظ ابن ماجه عن أبي سلمة قال: {سألت عائشة عن صوم النبي صلى الله عليه
وسلم فقالت: كان يصوم حتى نقول قد صام، ويفطر حتى نقول قد أفطر، ولم أره
صام من شهر قط أكثر من صيامه من شعبان، كان يصوم شعبان كله، كان يصوم
شعبان إلا قليلا}. انتهى الحديث من صحيح سنن ابن ماجه للمحدث محمد ناصر الدين الألباني رحمه الله تعالى.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وقول ابن عاشر بعد ذلك: <br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">كتسع حجة وأحرى الآخر</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">كذا المحرم وأحرى العاشر</span> </b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">قوله: (كتسع حجة) الكاف لتشبيه التسع الأول من ذي الحجة في استحباب صيامها كاستحباب صيام شعبان ورجب عند ابن عاشر وقد تقدم ما في رجب.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وقول ابن عاشر: (وأحرى الآخر) يريد أن استحباب صيام آخر هذه التسع وهو يوم عرفة أحرى وأجدر بالاستحباب.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وقوله: (كذا المحرم وأحرى العاشر)
يريد أنه يستحب الأيام السبعة الأُوَل أو يستحب صوم الأيام التسعة الأول
من المحرم وأن صيام عاشر المحرم أحرى، فيكون صيامه سنة كما أشار إلى ذلك
ابن جزي في القوانين وغيره، ذلك العاشر المسمى بعاشوراء على أن عاشوراء
صفة ليوم مع أن وزنه فاعولاء صفة لمؤنث وهي ليلة، وهذا هو الأبلغ في
العربية فيكون صفة لليلة فيقال: ليلة عاشوراء، توصف الليلة بعاشوراء. <br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
وقد وردت الأحاديث الصحاح أو وردت أحاديث صحاح في صيام هذه الأيام التي
ذكرها ابن عاشر ودلت هذه الأحاديث على أن حكم صومها الاستحباب أو السنية.<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">[ما يثبت به دخول شهر رمضان]<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">ثم قال ابن عاشر رحمه الله:<br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">ويثبت الشهر برؤية الهلال</span> <span style="font-family: "traditional arabic";">أو بثلاثين قبيلا في كمال</span> </b></span>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"><br />
</span></b></span> <span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">قوله: (ويثبت الشهر برؤية الهلال): يريد في هذا البيت أن شهر رمضان يثبت دخوله فيجب الصوم بأحد أمرين شرعا:</span></b></span><span style="font-size: x-large;"><b><br /></b></span>
<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">إما برؤية الهلال.</span></b></span></li>
</ul>
<ul>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وإما بكمال ثلاثين يوما قبيل رمضان يعني في شعبان.</span></b></span></li>
</ul>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">وأما الرؤية فيثبت بها لمن رآه، وأما غير الرائي في نفسه فيحصل له ذلك:</span></b></span><span style="font-size: x-large;"><b><br /></b></span>
<br />
<ul>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">إما بالخبر المنتشر المستفيض المحصل للعلم.</span></b></span></li>
<li><span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";"> وإما بشهادة عدلين حرين ذكرين على المشهور في المذهب.</span></b></span></li>
</ul>
<span style="font-size: x-large;"><b><span style="font-family: "traditional arabic";">والدليل
على أن دخول رمضان بـ[هذا] الأمر وهي الرؤية أحاديث منها: حديث ابن عمر
رضي الله عنه قال: سمعت رسول صلى الله عليه وسلم يقول: {إذا رأيتموه فصوموا، وإذا رأيتموه فأفطروا، فإن غُمَّ عليكم فاقدروا له} متفق عليه.<br />
والشاهد قوله صلى الله عليه وسلم: {إذا رأيتموه فصوموا} يفيد أن الصوم المأمور به - والأمر للوجوب في فن الأصول - مشروط برؤية الهلال. <br />
والضمير الهاء في قوله صلى الله عليه وسلم: {إذا رأيتموه} الضمير هذا يعود إلى الهلال لدلالة المقام على ذلك المرجع وإن لم يتقدم له لفظ الهلال كما هو مقرر في فن النحو.<br />
ودل هذا الجزء من الحديث على وجوب صوم رمضان لرؤية هلاله، والمراد بالرؤية
هنا مطلق الرؤية التي يكفي فيها رؤية عدل لجميع الناس عند الشافعي، وفي
أصح الروايتين عند الإمام أحمد بن حنبل رحمه الله. وقد تقدم عن مالك أنه
لابد من عدلين وذلك إن كان ثَمَّ معنيون بالشريعة وإلا كفى مطلق الخبر
عنده. وذهب الإمام أبو حنيفة النعمان رحمه الله إلى أنه إن كانت السماء
مغيمة ثبت دخول رمضان بعدل إذا شهد ولو عبدا أو امرأة، وإن كانت صاحية
فلابد من عدد الاستفاضة عنده. <br />
والدليل على أن دخول رمضان قد يثبت بأمر آخر وهو إكمال ثلاثين يوما من
شعبان قبل رمضان، الدليل على ذلك قوله صلى الله عليه وسلم في حديث أبي
هريرة الصحيح: {فأكملوا عدة شعبان ثلاثين} وذلك لأنه ورد في رواية بالأمر بصوم رمضان بالرؤية، وهذا الحديث: {فأكملوا عدة شعبان ثلاثين}...، جاء في حديث آخر: {فإن غم عليكم فأكملوا العدة} وهذا الحديث أيضا جزء من حديث يوافق هذا الجزء الذي تقدم وهو {فأكملوا عدة شعبان ثلاثين} هذا الجزء الأخير يوافق ذلك الجزء الأول، ومعنى {فإن غم عليكم فأكملوا العدة} من هذا الجزء الأخير أي أكملوا عدة شعبان.<br />
والله أعلم وصلى الله وسلم على محمد وآله وصحبه، نكتفي بهذا.</span></b></span></div>
<div style="margin-right: 40px;">
</div>
<div style="margin-right: 40px; text-align: center;">
<span style="font-family: "traditional arabic";"><span style="font-size: large;"><span style="font-size: x-large;"><b>- منقول - </b></span></span></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7816443364562498656.post-14500506731704293222016-04-29T19:04:00.000+03:002016-04-29T19:04:10.222+03:00[مواضيع متعلقة بالصيام] لمجموعة من مشايخ دار الحديث السلفية بالشحر<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<a name='more'></a><div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="font-size: large;"><span style="color: blue;"> <span style="color: red; font-size: x-large;">بسم الله الرحمن الرحيم<br />
********************</span><span style="font-size: x-large;"><u><span style="color: darkred;"><br />
الشيخ أبو خالد وليد مقرم</span></u><br />
<br />
قراءة في فتاوى اللجنة الدائمة في الصيام والزكاة<br />
<br />
</span><span style="font-size: x-large;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/227/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/227/</a></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
قراءة في فتاوى العلامة العثيمين في الصيام</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/324/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/324/</a></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
رمضان مدرسة للأخلاق</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/125/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/125/</a></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
رمضان مدرسة للتخلي عن الأخلاق السيئة</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/179/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/179/</a></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
قراءة في فتاوى العلامة العثيمين في الاعتكاف وزكاة الفطر</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/326/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/120/326/</a></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><b>ها هو رمضان نتفيأ ظلاله</b></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/122/5688.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/119/122/5688.html</a></span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="font-size: x-large;"><br /></span><span style="font-size: x-large;">
</span><span style="color: red; font-size: x-large;">----------------------------------<br />
<br />
<span style="color: blue;"><u><span style="color: darkred;">الشيخ أبو عبد الرحمن عبد الحافظ العامري</span></u><br />
<br />
</span></span></span></span><span style="color: blue; font-size: x-large;"><b>فضل الصدقة في رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/14/50/3394.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/14/50/3394.html</a><br />
<br />
<span style="color: red;">-------------------------------------------</span><br />
<br />
<u><span style="color: darkred;">الشيخ أبو معاذ أبو بكر با صلعة</span></u><br />
<br />
شرح كتاب الصيام من بلوغ المرام<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/56/416/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/56/416/</a><br />
</b><b><br />
قراءة في بعض الأسئلة التي وجهت للشيخ ابن باز في الصيام</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/56/117/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/56/117/</a><br />
<br />
<b>قراءة في فتاوى اللجنة الدائمة في الصيام</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/56/321/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/56/321/</a><br />
<br />
<b>فضائل العشر وليلة القدر<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/58/4666.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/58/4666.html</a><br />
<br />
</b></span></span><span style="color: #4f4f4f; font-size: x-large;"><span style="font-family: Arial;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;">ختام رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/58/6917.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/16/58/6917.html</a></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
</span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
</span><span style="color: blue;"><span style="color: red;">--------------------------------------</span><br />
<br />
<u><span style="color: darkred;"> الشيخ أبو هاشم جمال خميس سرور الشحري</span></u><br />
<br />
</span></span></b></span></span><span style="font-size: x-large;"><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><b>من أحكام شهر رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/52/320/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/52/320/</a><br />
<br />
</b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><b>ثمرات الصيام<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/52/418/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/52/418/</a><br />
<br />
</b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><b>أحكام الصيام</b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/52/174/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/52/174/</a><br />
<br />
<b>استقبال رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/53/5689.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/53/5689.html</a><br />
<br />
</b><b><b>صفات ينبغي أن يتحلى بها الصائم<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/54/5710.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/54/5710.html</a><br />
<br />
</b></b><b>استقبال رمضان</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/54/6887.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/15/54/6887.html</a><br />
<br />
<span style="color: red;">----------------------------------</span></span><span style="color: blue;"><br />
<br />
<u><span style="color: darkred;"> الشيخ أبو عبد الله محمد با جعالة</span></u><br />
<br />
<b>رمضان مدرسة الصائمين<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/279/288/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/279/288/</a><br />
<br />
</b><b>مجالس رمضانية<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/279/323/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/279/323/</a><br />
<br />
</b><b><b>استغلال العشر الأخير من رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/280/4133.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/280/4133.html</a><br />
<br />
</b></b><b><b><b>فضائل رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/281/4115.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/281/4115.html</a><br />
</b></b></b><br />
</span></span><span style="color: #4f4f4f;"><span style="font-family: Arial;"><b><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;">الإجتهاد في العشر الأواخر من رمضان<br />
<br />
</span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/281/4117.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/278/281/4117.html</a></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
</span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
</span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"> <span style="color: red;">-------------------------------------<br />
<span style="color: blue;"><br />
<u><span style="color: darkred;"> الشيخ أبو عبد الرحمن فهد السليماني</span></u><br />
<br />
</span></span></span></span></b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><b>مختصر أحكام الصيام<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/306/5697.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/306/5697.html</a><br />
<br />
</b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><b>كيف نحقق التقوى في رمضان</b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/306/5698.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/306/5698.html</a><br />
<br />
<b>فضائل رمضان بين الغانم لها والغارم<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/307/4594.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/307/4594.html</a><br />
<br />
</b>شرح كتاب الصيام من الفقه الميسر في ضوء الكتاب والسنة<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/305/357/365/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/305/357/365/</a><br />
<br />
شرح كتاب الصيام من عمدة الأحكام<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/305/344/347/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/4/304/305/344/347/</a><br />
<br />
<span style="color: red;">-------------------------------------</span><br />
<br />
<span style="color: green;"><u><span style="color: darkred;"> الشيخ الفقيه أبو عبد الرحمن عبد الله بن مرعي العدني </span></u><br />
<br />
شيخ مشايخ دار الحديث بالشحر<br />
<span style="color: darkorchid;">***************************<br />
<br />
</span></span></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><b>التعليق على رسالة في الصيام والزكاة لسماحة الإمام عبد العزيز ابن باز<br />
</b></span></span><span style="font-family: Traditional Arabic;"><span style="color: blue;"><br />
<b> <a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/98/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/98/</a><br />
<br />
</b><b>شرح كتاب الصيام من مختصر منهاج القاصدين<br />
<br />
</b> <a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/262/293/294/298/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/262/293/294/298/</a><br />
<br />
</span><span style="color: blue;"><b> التعليق على رسالة : فتاوى الصيام والقيام للإمام مقبل الوادعي</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/99/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/99/</a><br />
<br />
<b>شرح كتاب الصيام من الدرر البهية للإمام الشوكاني<br />
<br />
</b></span><span style="color: blue;"> <span style="color: blue;"><a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/28/80/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/7/28/80/</a><br />
<br />
</span></span><span style="color: blue;"><b>رمضان بين الإساءة والإحسان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3480.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3480.html</a><br />
<br />
</b></span><span style="color: blue;"><b>كيف نستقبل رمضان ؟</b></span><span style="color: blue;"><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3481.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3481.html</a><br />
<br />
<b>من أخطاء الصائمين<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3482.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3482.html</a><br />
<br />
</b><b>من أحكام الصيام</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3483.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3483.html</a><br />
<br />
<b>حال السلف في رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3484.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3484.html</a><br />
<br />
</b><b>العبادة في رمضان</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3485.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3485.html</a><br />
<br />
<b>بين يدي رمضان<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3486.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3486.html</a><br />
<br />
</b><b>كيف نعيش رمضان ؟</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3487.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/3487.html</a><br />
<br />
<b>رمضان فضائل وأحكام</b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/1051.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/8/1051.html</a><br />
<br />
</span><span style="color: blue;"><b>موسم الصيام والحج<br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/9/1036.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/9/1036.html</a><br />
<br />
</b></span><span style="color: blue;"><b>مجالس رمضانية لعام 1427 هـ </b></span><span style="color: blue;"><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/128/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/128/</a><br />
<br />
<b>مجالس رمضانية لعام 1428 هـ </b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/129/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/129/</a><br />
<br />
<b>مجالس رمضانية لعام 1429 هـ </b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/130/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/130/</a><br />
<br />
<b>مجالس رمضانية لعام 1430 هـ </b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/178/" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/178/</a><br />
<br />
<b>مجلس رمضاني في عام 1431 هـ </b><br />
<br />
<a href="http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/226/3496.html" target="_blank">http://dar-sh.com/ar/maktabah/3/10/111/226/3496.html</a></span></span></span></b></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0